Huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh được thành lập trên cơ sở tách một phần diện tích, dân số của các huyện Hương Sơn, Vũ Quang và Đức Thọ. Điều kiện sống của người dân nơi đây đang gặp khá nhiều khó khăn do đại bộ phận là nông dân.
Với họ, đất canh tác là “cần câu cơm”, song, những năm vừa qua, tác động của biến đổi khí hậu, lũ lụt đã gây nên tình trạng sạt lở bờ sông Ngàn Sâu, Ngàn Trươi khá nghiêm trọng, đe dọa cuốn trôi đất sản xuất, nhà cửa của bà con.
Sạt lở bờ sông Ngàn Trươi đe dọa ngôi nhà của hộ ông Nguyễn Văn Lâm. Ảnh: Thanh Nga.
Ngôi nhà của ông Nguyễn Văn Lâm, trú thôn 6, xã Quang Thọ được xây dựng hàng chục năm qua. Trước đây, vườn tược, nhà cửa cách sông cả trăm mét, nay lòng sông đã lấn sâu, chỉ còn cách tường nhà chưa đầy 1 mét. Bởi vậy, khi mưa xuống, gia đình ông Lâm không thể nào yên giấc vì ám ảnh nỗi lo mất nhà khi bờ sông sạt lở.
“Hồi cuối năm 2023, chỉ mới một vài trận mưa, nước sông Ngàn Trươi đã cuốn theo hàng chục m3 đất, cây cối trong vườn. Giờ sạt lở sát vách nhà thế này chắc vài mùa mưa lũ nữa căn của chúng tôi sẽ ở dưới đáy sông”, ông Lâm lo lắng.
Chung cảnh chênh vênh bên miệng “hà bá”, vết sạt lở đã ăn sâu vào sân của gia đình ông Nguyễn Văn Hùng, trú cùng xã Quang Thọ. Đặc biệt, lối dẫn vào nhà cũng đã bị nước sông cuốn phăng, nhiều tháng nay gia đình phải di chuyển nhờ qua hàng xóm để vào nhà.
“Con đường vào nhà đã bị sạt lở, cuốn mất. Giờ muốn vào nhà thì phải đi qua nhà hộ dân khác hoặc phải bám bờ tường để đi. Nhưng việc bám tường đi cũng nguy hiểm, vì lỡ trật tay, sẩy chân là ngã xuống sông ngay”, ông Hùng nói.
Cách nhà ông Hùng không xa, phần đất vườn phía sau nhà của gia đình bà Nguyễn Thị Hoa cũng bị sông ngoặm sâu vào bên trong, để lại những vết sạt lở nham nhở. Hàng cây xanh phía sau nhà đã bị xoá sổ, đứng từ dưới nhìn lên, bờ sông chỉ cách nhà chừng vài mét.
Nhiều ngôi nhà đang chênh vênh bên miệng "hà bá". Ảnh: Thanh Nga.
Theo người dân xã Quang Thọ, hầu như mỗi năm khu vực này đều có hiện tượng sạt lở, song không nghiêm trọng như những năm gần đây. Để hạn chế tình trạng sạt lở, người dân thường trồng các hàng tre sát bờ sông nhưng không khả thi.
Ngoài kiến nghị đầu tư nguồn lực kè bờ sông, người dân khu vực sạt lở đều muốn di dời đến vị trí khác, nhưng không có đủ điều kiện.
Không chỉ ở sông Ngàn Trươi, nhiều hộ dân ở xã Đức Giang, huyện Vũ Quang cũng đang đứng ngồi không yên khi bờ sông Ngàn Sâu liên tục sạt lở. Sau những trận lũ đi qua, nước sông lấn vào khu vực dân cư cả mét, cuốn trôi nhiều vườn tược, đất sản xuất của người dân. Đặc biệt, tại tuyến đường trục thôn 2 - Văn Giang, xã Đức Giang với chiều dài hơn 200m cũng đang sạt lở nham nhở.
Một lãnh đạo huyện Vũ Quang thông tin, tình trạng sạt lở bờ sông Ngàn Trươi, Ngàn Sâu đã diễn ra trong nhiều năm. Đặc biệt, trong bối cảnh mưa lũ diễn biến bất thường, cực đoan, dòng chảy nhiều đoạn bị biến đổi càng khiến tình trạng sạt lở nghiêm trọng hơn.
Nguyện vọng của người dân vùng sạt lở là được di dời đến nơi an toàn. Ảnh: Thanh Nga.
Về lâu dài, chúng tôi mong muốn Trung ương, tỉnh cần có khảo sát, đánh giá tổng thể các vị trí sạt lở nặng, bố trí nguồn lực, xây dựng dự án kè bờ sông nhằm hạn chế thiệt hại cho người dân”, vị lãnh đạo huyện Vũ Quang nói.
