Thi công cao tốc Bắc – Nam không được để xảy ra tham nhũng, tiêu cực

Thủ tướng và đoàn công tác đã di chuyển trên quãng đường gần 500 km qua các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, kiểm tra thực địa các dự án cao tốc Mai Sơn–Quốc lộ 45, Diễn Châu - Bãi Vọt thuộc giai đoạn 1 và dự án Bãi Vọt - Hàm Nghi thuộc giai đoạn 2.

Đảm bảo ổn định cuộc sống người dân

Tại Thanh Hóa, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến kiểm tra và chúc tết cán bộ, công nhân đang thi công tại hầm Thung Thi (xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung).

Đây là hầm lớn nhất của dự án, được thi công theo phương pháp hiện đại. Tại đây, Thủ tướng đánh giá cao Tập đoàn Đèo Cả trong việc huy động kỹ sư, công nhân, tổ chức thi công liên tục trên công trường và vượt tiến độ 3 tháng so với dự kiến.

Quá trình triển khai xây dựng hầm Thung Thi, Thủ tướng Chính phủ chỉ ra các bài học kinh nghiệm như: Phải có đầy đủ cơ sở dữ liệu để hạn chế phát sinh sự cố; khi phát sinh vấn đề thì các bên phải phối hợp chặt chẽ, phát hiện, xử lý kịp thời trên nguyên tắc hài hòa lợi ích, rủi ro chia sẻ; thay thế nhà thầu nếu không đủ khả năng, không đáp ứng yêu cầu.

Tiếp đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác đã đi thị sát các điểm thi công trên tuyến cao tốc từ hầm Thung Thi đến nút giao tại xã Đông Xuân (huyện Đông Sơn). Tại các điểm đến kiểm tra, Thủ tướng Chính phủ đã biểu dương các nhà thầu đã nỗ lực, khắc phục khó khăn để triển khai thi công; biểu dương các cán bộ, kỹ sư, công nhân đã tích cực làm việc ngay cả trong dịp Tết.

Để cao tốc Bắc - Nam tuyến Mai Sơn - Quốc Lộ 45 dài 63,37km hoàn thành đúng ngày 30/4/2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các nhà thầu tăng cường thi công “3 ca, 4 kíp” để kịp tiến độ, bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh môi trường; bảo đảm chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, tạo không gian phát triển cho địa phương khi tuyến đường hoàn thành đưa vào sử dụng.

Đến thăm bà con tái định cư ở thôn 4 (xã Đông Minh, huyện Đông Sơn), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vui mừng nhận thấy cuộc sống của 93 hộ dân diện tái định cư sau khi chuyển về Khu tái định cư được đầu tư đồng bộ, hiện đại, chỗ ở mới thuận lợi hơn, khá hơn nơi ở cũ.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn bà con đã nhường mặt bằng cho dự án cao tốc, mong chính quyền và bà con tiếp tục phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử của quê hương Đông Sơn, xây dựng quê hương ngày càng đổi mới, xây dựng khu dân cư kiểu mẫu.

Thủ tướng yêu cầu cấp ủy, chính quyền địa phương luôn quan tâm đến cuộc sống, sinh kế của người dân trong diện di dời, nhất là bảo đảm hạ tầng y tế, giáo dục, hạ tầng điện nước, giao thông thuận lợi, phát triển các khu công nghiệp-dịch vụ, tạo diện mạo mới cho nông thôn, nhất là những vùng khó khăn.

Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An có chiều dài khoảng 87,84km, gồm dự án thành phần đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu và dự án thành phần đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, đi qua thị xã Hoàng Mai và 5 huyện Quỳnh Lưu, Yên Thành, Diễn Châu, Nghi Lộc và Hưng Nguyên.

Dự án thành phần đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt là dự án PPP, dài 49,3 km, tổng vốn đầu tư 11.157,82 tỷ đồng, khởi công tháng 5/2021, kế hoạch hoàn thành tháng 5/2024. Hiện dự án Diễn Châu - Bãi Vọt có nguy cơ chậm tiến độ do nhiều nguyên nhân.

Để đảm bảo tiến độ hoàn thành Dự án, Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Ban Quản lý dự án 6 thường xuyên kiểm tra, đôn đốc doanh nghiệp dự án chỉ đạo các nhà thầu tăng cường nhân lực, đặc biệt là nguồn lực tài chính, làm tăng ca để bù lại tiến độ đã bị chậm.

Thị sát công trường xây dựng cầu Ồ Ồ, Thủ tướng biểu dương việc công trình đang vượt tiến độ khoảng 4 tháng. Thủ tướng yêu cầu, khi thi công cần tránh tối đa ảnh hưởng rừng phòng hộ để góp phần bảo vệ môi trường; đề nghị nhà thầu là Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn (Bộ Quốc phòng) phát huy bản chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ, "nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua", cầu cao mấy cũng xây được, nỗ lực sớm hoàn thành công trình bảo đảm tiến độ, chất lượng.

Khảo sát công trường thi công hầm và cầu Thần Vũ, Thủ tướng đánh giá cao việc các đơn vị đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để triển khai dự án Diễn Châu - Bãi Vọt theo hình thức PPP.

Việc triển khai đã theo tinh thần “qua núi khoét núi, qua sông, qua rừng bắc cầu, qua đồng đổ đất” để bảo đảm tuyến đường thẳng nhất, đẹp nhất, hiệu quả nhất. 

Tại Hà Tĩnh,  đoàn công tác của Chính phủ đã đi kiểm tra tiến độ thi công gói thầu 11-XL cao tốc Bắc - Nam đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi (Hà Tĩnh) và công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án. 

Tại đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Hà Tĩnh đẩy nhanh việc hoàn thành bàn giao mặt bằng trong quý 2/2023; triển khai nhanh, đúng quy định về các khu tái định cư, đảm bảo tiến độ để người dân xây dựng nhà cửa, sớm ổn định cuộc sống. Đồng thời, tỉnh cần phối hợp với chủ đầu tư, nhà thầu trong việc tháo gỡ khó khăn về mỏ vật liệu xây dựng, đáp ứng tiến độ thi công.

Đối với chủ đầu tư và nhà thầu thi công các gói thầu xây lắp qua Hà Tĩnh, phải tập trung nhân lực, máy móc, triển khai nhiều mũi và tích cực phối hợp với đơn vị, địa phương tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đáp ứng tiến độ, chất lượng dự án...

Đảm bảo nguồn cung nguyên vật liệu cho cao tốc

Tối 28/1, tại Nghệ An, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình thực hiện 10 dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 1 (2017 - 2020) và giai đoạn 2 (2021 - 2025), từ Ninh Bình đến Quảng Trị, trong đó 1 dự án đã hoàn thành, 9 dự án đang triển khai. 

Thủ tướng nhắc lại những ấn tượng về khí thế trên toàn quốc, với quyết tâm rất cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của toàn quân, toàn dân để hưởng ứng, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng với mục tiêu phấn đấu tới 2025 có 3.000 km cao tốc và tới 2030 có ít nhất 5.000 km cao tốc.

Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp, sự đồng thuận, hưởng ứng, vào cuộc tích cực của người dân.

Tuy nhiên qua khảo sát, Thủ tướng cho biết, người dân khẳng định "rất sẵn sàng nhường đất, nhưng giải phóng mặt bằng phải nhanh để ổn định cuộc sống".

Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của cấp ủy, chính quyền địa phương với công tác giải phóng mặt bằng là khâu có ý nghĩa quyết định tới tiến độ các dự án. 

Thủ tướng cũng cho biết, các cơ quan, địa phương cần rà soát lại, làm tốt hơn công tác cung cấp nguyên vật liệu cho dự án. Nếu địa phương này không đủ nguyên vật liệu thì liên hệ với các địa phương khác để xử lý các vướng mắc, tạo thuận lợi cho nhà thầu.

Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm theo nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về nguyên vật liệu cho các dự án, tinh thần là cắt giảm tối đa khâu trung gian, tránh đội giá, giảm thời gian, thủ tục, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp. 

Kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh việc cấp các mỏ nguyên vật liệu, xử lý nghiêm các sai phạm, không để tình trạng tài nguyên là của đất nước nhưng nhiều mỏ đất, đá… lại giao tư nhân quản lý và họ lợi dụng để "bắt chẹt", nâng giá, gây khan hiếm nguyên vật liệu, ảnh hưởng tới tiến độ dự án. 

Thủ tướng yêu cầu với các dự án cao tốc nói chung cần tránh tình trạng chia quá nhỏ các gói thầu, có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực. Rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1, Thủ tướng đã yêu cầu mỗi gói thầu trong giai đoạn 2 ít nhất phải khoảng 50 km. Người đứng đầu chính phủ đề nghị Bộ Công an vào cuộc để làm rõ, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có liên quan tới vấn đề này. 

Với các đơn vị tư vấn, Thủ tướng yêu cầu tránh tình trạng "ăn xổi ở thì", như cao tốc chỉ làm 2 làn đường, vừa làm xong đã phải làm lại, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; cao tốc ít nhất phải có 4 làn xe hoàn chỉnh với các nút giao, điểm dừng, làn dừng…

Thủ tướng nhấn mạnh thêm, việc thi công các dự án bảo đảm an toàn; tiến độ; chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, vệ sinh môi trường; không đội giá; không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực; quan tâm đời sống công nhân.

Thủ tướng đề nghị công tác tái định cư phải nhanh, kịp thời, đúng chế độ, chính sách, quan tâm tới việc làm cho người dân, bảo đảm đời sống ở nơi ở mới phải bằng và phấn đấu cao hơn nơi ở cũ. 

Nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc về mặt chính sách trong quá trình thực hiện dự án, Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan nghiên cứu sửa đổi quy định, tiêu chí, tiêu chuẩn bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết để lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu tốt, đủ năng lực, tâm huyết, nói là làm.

Tránh tình trạng nhà đầu tư, nhà thầu đã có công trình tốt trong thực tế nhưng lại không được tham gia các dự án với lý do không đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí, như vậy là tiêu chuẩn, tiêu chí có vấn đề. "Không cài cắm, lợi ích nhóm, làm sao để người làm được ngẩng cao đầu mà làm, công khai, minh bạch, không phải chạy vạy gì cả", Thủ tướng nhấn mạnh.