Thứ trưởng Trần Thanh Nam: Chinh phục được thị trường Trung Quốc sẽ mở ra cơ hội đưa sản phẩm đến những thị trường khó tính hơn.
Thống nhất 4 nhóm vấn đề chính
Xin Thứ trưởng chia sẻ những kết quả mà đoàn công tác của Bộ NN-PTNT đã đạt được trong chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Quảng Tây và Vân Nam vừa qua?
Tại các cuộc hội đàm với lãnh đạo tỉnh Quảng Tây và tỉnh Vân Nam, hai bên đã trao đổi cởi mở, chân thành và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.
Thứ nhất, hai bên thống nhất chỉ đạo các đơn vị hải quan, kiểm dịch hai bên cửa khẩu có cơ chế thường xuyên giao lưu trao đổi quy trình nghiệp vụ, cập nhật thông tin phối hợp thông quan nhanh chóng, đặc biệt ưu tiên các mặt hàng tươi sống vào vụ thu hoạch nhằm giảm ùn ứ, thúc đẩy giao thương nông lâm thuỷ sản thông qua các cửa khẩu thuộc địa bàn hai tỉnh.
Thứ hai, nhất trí tổ chức hội chợ xúc tiến thương mại biên giới luân phiên hàng năm tại Quảng Tây, Vân Nam và các tỉnh của Việt nam có chung biên giới, nhằm tạo thêm cơ hội gặp gỡ giao thương giữa doanh nghiệp hai nước.
Thứ ba, chủ trương xúc tiến thành lập 2 hiệp hội doanh nghiệp nông sản Việt Nam - Quảng Tây và Việt Nam - Vân Nam được thông qua.
Thứ tư, hai bên đồng ý cử đơn vị đầu mối phối hợp hoàn thiện để lãnh đạo tiến đến ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác giữa Bộ NN-PTNT với chính quyền Quảng Tây, Vân Nam trong lĩnh vực nông nghiệp vào tháng 9/2023, nhân dịp Hội chợ Trung Quốc - ASEAN.
3 lĩnh vực chính trong biên bản, gồm: Chia sẻ thông tin; Hợp tác khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực trong nông nghiệp; Thiết lập cơ chế phối hợp giữa cơ quan chức năng hai bên nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Song song với đó, Bộ NN-PTNT cũng tiếp xúc với lãnh đạo hải quan hai tỉnh và cùng đi đến thống nhất 4 nhóm vấn đề chính.
Một là, đề xuất các giải pháp tăng năng lực thông quan gồm: tăng số lượng doanh nghiệp ưu tiên; hợp tác xuất nhập khẩu một cửa một điểm dừng; thực hiện cơ chế trao đổi mẫu chứng nhận kiểm dịch, công nhận lẫn nhau; nghiên cứu đưa hệ thống cửa khẩu thông minh vào hoạt động thí điểm.
Hai là, cử đầu mối thông tin liên lạc nhằm kịp thời phối hợp tháo gỡ vướng mắc trong giao thương nhóm mặt hàng nông lâm thủy sản.
Ba là, tổ chức họp luân phiên thường niên vào tháng 11 hàng năm giữa Cục Hải quan tỉnh Quảng Tây, Vân Nam với các cơ quan chức năng của Việt Nam nhằm rà soát, đánh giá kết quả hợp tác trong năm và định hướng triển khai trong năm tiếp theo.
Bốn là, cùng phối hợp đề xuất với Tổng cục Hải quan Trung Quốc sớm bổ sung các mặt hàng trái cây, thủy sản; bổ sung doanh nghiệp nông sản, thủy sản được phép xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc cũng như cho phép thủy sản sống của Việt Nam xuất qua cửa khẩu tỉnh Vân Nam.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam và Phó Chủ tịch tỉnh Vân Nam Dương Bân trao quà lưu niệm. Ảnh: Cao Trần.
Hạ tầng khu vực cửa khẩu quá tải
Ngành nông nghiệp tiếp tục tiến những bước vững chắc trong hành trình chinh phục thị trường Trung Quốc. Vậy còn những thách thức, chúng ta cần lưu ý những điểm nào?
Điểm nhận thấy rõ nhất là hạ tầng khu vực cửa khẩu của cả hai bên hiện đều đang quá tải so với nhu cầu giao thương. Nhiều mặt hàng nông sản tươi có giá trị cao khi vào vụ, ví dụ sầu riêng lúc này, thường bị ách tắc tại cửa khẩu.
Vài năm trở lại đây, Trung Quốc liên tục thay đổi những quy định về chính sách về nhập khẩu nông sản, thực phẩm. Một số tiêu chuẩn chất lượng đối với nông sản thực phẩm nhập khẩu đã ngang bằng, thậm chí có quy định về đăng ký cấp phép, thủ tục kiểm nghiệm, kiểm dịch thông quan còn chặt chẽ hơn cả những thị trường có tiếng là khó tính như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản.
Về doanh nghiệp trong nước, chúng ta còn thiếu tính bền vững trong giao thương như thiếu liên kết, thói quen thương mại tiểu ngạch… Các hoạt động quảng bá, tuyên truyền, xúc tiến thương mại còn tương đối hạn chế. Nhiều mặt hàng có giá trị cao, có nhu cầu lớn vào thị trường Trung Quốc nhưng chưa được mở cửa.
Bất chấp những điều ấy, phải thừa nhận rằng cả hai tỉnh Quảng Tây và Vân Nam đều đánh giá cao tiềm năng và chất lượng nông sản của nước ta, đồng thời cam kết tiếp tục có những hoạt động thúc đẩy, quảng bá, xúc tiến thương mại cho nông sản hai bên, theo hướng bổ sung cho nhau. Dù làm việc với cơ quan nào, phía bạn luôn xác định Việt Nam là cái đối tác thương mại quan trọng.
Nền kinh tế Trung Quốc đã có dấu hiệu phục hồi sau đại dịch. GDP quý I tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2022. Rõ ràng, chúng ta cần tận dụng cơ hội này, cộng thêm sự gần gũi về địa lý, có chung đường biên để tăng cường vận chuyển hàng nông sản trên bộ, đáp ứng được nhu cầu trước mắt của khoảng 100 triệu dân hai tỉnh Quảng Tây, Vân Nam, và lâu dài là các tỉnh nội địa của Trung Quốc.
Ngoài nông sản, Trung Quốc hiện rất quan tâm đến các sản phẩm thủy sản. Do đó, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật, Cục Chất lượng Chế biến và Phát triển thị trường làm đầu mối, giải quyết ách tắc cục bộ ở khu vực cửa khẩu. Giải pháp lâu dài là nâng cấp hạ tầng cho các cửa khẩu, theo hướng sử dụng công nghệ số, phát triển cửa khẩu thông minh. Chẳng hạn, khi xe đến cách cửa khẩu 70km, các thủ tục thông quan phải được doanh nghiệp cùng cơ quan quản lý chuẩn bị, đảm bảo cho công tác truy xuất nguồn gốc được diễn ra thuận lợi.
Đoàn công tác Bộ NN-PTNT làm việc với Cục Hải quan Nam Ninh tại tỉnh Quảng Tây. Ảnh: Cao Trần.
Thứ trưởng đã nhắc nhiều về việc gỡ khó cho doanh nghiệp. Qua chuyến công tác vừa rồi, được gặp gỡ, tiếp xúc với nhiều đối tác Trung Quốc, Thứ trưởng có gợi mở gì để hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước phát triển bền vững?
Như tôi đã nói, hai bên đang tích cực nghiên cứu thành lập hiệp hội doanh nghiệp nông sản giữa Việt Nam và Quảng Tây, Vân Nam để tạo một sân chơi cho doanh nghiệp hai nước. Đây là nền móng để bảo vệ quyền, lợi ích cũng như cung cấp thông tin nhanh chóng, kịp thời cho doanh nghiệp.
Tôi muốn chia sẻ thêm, rằng phía Trung Quốc rất trọng thị. Đi cùng đoàn công tác của Bộ NN-PTNT có khoảng 20 doanh nghiệp trong nước, nhưng đón chúng tôi là hơn 100 doanh nghiệp đại lục. Họ mong ngóng thông tin từ Việt Nam. Do đó, vấn đề quan trọng tiếp theo, chính là sớm tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai bên tìm hiểu sâu về nhau. Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã đặt vấn đề hợp tác với đoàn công tác của Bộ NN-PTNT.
Được biết, chính quyền các tỉnh biên giới của Việt Nam như Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu... thường xuyên giữ liên lạc và gặp gỡ với phía Trung Quốc. Ở cấp Trung ương, Bộ NN-PTNT đang triển khai các chương trình sản xuất bền vững, trong đó trọng tâm là xây dựng vùng nguyên liệu. Tất cả nhằm hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp khi đưa hàng hóa ra thế giới.
"Qua các buổi gặp, tôi nhận thấy Trung Quốc rất coi trọng "chữ tín" trong kinh doanh nông sản. Do vậy, tôi muốn gửi thông điệp gửi đến các doanh nghiệp nông sản trên cả nước, đó là đề nghị các bạn đảm bảo đúng theo quy định mà phía Trung Quốc yêu cầu, thay vì coi đây là thị trường dễ tính. Chinh phục được thị trường Trung Quốc sẽ mở ra cơ hội đưa sản phẩm đến những thị trường khó tính hơn. Chúng ta phải hình thành thói quen xây dựng quan hệ thương mại bền vững, dựa trên chữ tín, kết hợp với điều hành xây dựng chuỗi cung ứng thì mới mong đưa hàng hóa vào chuỗi cung ứng toàn cầu", Thứ trưởng Trần Thanh Nam.
