Bí kíp sản xuất thanh long sạch

Ba lần thất bại mới sản xuất thành công

Chúng tôi đến vườn thanh long của nông dân Nguyễn Văn Thanh, thôn 2, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận khi gia đình vừa thu hoạch xong lô 700 trụ trái vụ với sản lượng khoảng 8 tấn.

Với giá bán 26 ngàn đồng/kg được ký hợp đồng với doanh nghiệp, sau khi trừ tất cả chi phí ông Thanh lãi khoảng 13 ngàn đồng/kg, rất phấn khởi.

Trong khi đó, giá thanh long trên thị trường cùng thời điểm hiện tại được thương lái thu mua khoảng 12 ngàn đồng/kg (loại 1), còn trung bình chỉ từ 5 - 6 ngàn đồng/kg nên người trồng thu hoạch không có lãi mấy, thậm chí thua lỗ.

Ông Thanh cho biết, sở dĩ ông bán giá cao đó là nhờ sản xuất thanh long tiêu chuẩn GlobalGAP, là tiêu chuẩn được thừa nhận chất lượng sản phẩm trên toàn cầu.

Tuy nhiên để sản xuất sản phẩm thành công theo tiêu chuẩn trên là một quá trình cần nông dân thay đổi canh tác truyền thống, tuân thủ nghiêm ngặt trong việc sử dụng phân bón, thuốc BVTV theo nguyên tắc "4 đúng": Đúng thuốc, đúng lúc, đúng nồng độ liều lượng và đúng cách.

May mắn của ông là thành viên trong chuỗi của Hợp tác xã thanh long sạch Hòa Lệ và liên kết chuỗi với Hợp tác xã thanh long Thuận Tiến được hưởng lợi từ dự án “Thúc đẩy sự tham gia của tư nhân đầu tư phát thải carbon thấp và ứng phó biến đổi khí hậu của ngành nông nghiệp trong thực hiện những đóng góp do quốc gia tự quyết định của Việt Nam” đã được Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Bộ NN-PTNT triển khai trên địa bàn tỉnh Bình Thuận vào năm 2021 nên nhận thức về sản xuất thanh long được nâng cao.

“Dự án không chỉ hỗ trợ các thành viên hợp tác xã chuyển đổi sang sử dụng bóng đèn LED tiết kiệm năng lượng, mà còn sản xuất thanh long đạt chứng nhận GlobalGAP”, ông Thanh chia sẻ và cho biết thêm, lúc đầu ông tiếp cận sản xuất thanh long GlobalGAP gặp nhiều khó khăn vì 2 lứa thanh long sản xuất ra đều bị thất bại, sản phẩm kiểm nghiệm không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Mãi đến lứa thanh long thứ 3 vào năm 2023 ông mới rút ra được quy trình sản xuất đáp ứng thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Theo ông Thanh, từ khi sản xuất thanh long sạch, ông đã thoát tình trạng “được mùa mất giá”. Giá thanh long được ông ký với doanh nghiệp ổn định trong 1 năm từ 24 - 26 ngàn đồng/kg, cao hơn nhiều so với thị trường. Với diện tích 4,5ha, năm 2023 ông sản xuất được 100 tấn, sau khi trừ chi phí lãi hơn 1 tỷ đồng. Còn từ đầu năm 2024 đến nay, ông đã cung ứng cho doanh nghiệp được 140 tấn, lãi hơn 1,5 tỷ đồng.

Chia sẻ ‘bí kíp’

Dẫn chúng tôi tham quan vườn thanh long, ông Thanh chia sẻ quy trình sản xuất của mình trước tiên là đảm bảo vườn cây sạch nấm bệnh và dây thanh long phải khỏe mạnh. Để làm được điều đó, việc theo dõi, kiểm tra nấm bệnh trong vườn thường xuyên là rất quan trọng. Từ đó, kịp thời xử lý các cành bị nhiễm bệnh đốm nâu, thán thư để tránh lây lan trên diện rộng.

Hơn nữa, trong phòng trừ sâu bệnh, ông Thanh chuyển sang sử dụng chủ yếu thuốc BVTV sinh học. Trong đó, để xử lý kiến hại thanh long, ông dùng bẫy thuốc kiến trộn với con ruốc để thu hút tiêu diệt. Còn diệt ốc sên nhỏ gây hại thanh long bằng cách dùng vôi bột trộn với cám gạo rải lên mặt đất xung quanh gốc và dùng thuốc kiến dạng hột trộn với cám bỏ trên đầu trụ để ốc ăn. Cách làm này giúp việc phòng trừ ốc kéo dài đến 6 tháng. Đối với phòng trừ ruồi vàng đụt trái thì dùng long não treo các trụ thanh long. Các giải pháp trên đã giúp vườn thanh long của ông giảm lượng phun thuốc BVTV khoảng 50%.

Bên cạnh đó, từ ngày sản xuất thanh long sạch ông đã thay đổi canh tác khi tăng cường bón phân hữu cơ cho vườn cây, giảm phân hóa học.

“Ngày trước, tôi bón phân hữu cơ (phân bò ủ hoai) cho một gốc thanh long chỉ 4 - 5kg, còn giờ lên đến 12 - 15 kg/năm. Cùng với đó, trong một lứa trái, mỗi gốc tôi bón thêm 1kg phân gà đã xử lý, nhờ đó việc sử dụng bón phân hóa học giảm đến 2 lần, tiết kiệm nhiều chi phí”, ông Thanh chia sẻ.

Nhờ vườn sạch, dây khỏe nên vườn thanh long của ông Thanh cho năng suất tăng 1,5 lần so với sản xuất thông thường. Cụ thể, 1ha vườn thanh long của ông có thể chong điện từ 3 - 4 lần/năm, năng suất đạt 40 tấn/ha, trong khi vườn truyền thống hiện nay chỉ đạt từ 25 - 30 tấn/ha.

Hiện quy trình sản xuất thanh long của ông Thanh đã được chia sẻ cho các hợp tác xã trong chuỗi liên kết áp dụng có hiệu quả. Ông Thanh còn cho biết, nhu cầu của thị trường xuất khẩu đòi hỏi thanh long sạch rất cao nên các doanh nghiệp thường xuyên liên hệ ông để cung ứng sản phẩm.