Có thể nói ruộng bậc thang là "đặc sản" của miền núi phía Bắc Việt Nam với nhiều nơi đã được công nhận di sản như Hoàng Su Phì, Mù Cang Chải, Tú Lệ... Nhưng cách Hà Nội khoảng 130km cũng có một vùng ruộng bậc thang rộng lớn, kỳ vĩ nằm xen lẫn giữa rừng già ở huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Cách trung tâm huyện Lạc Sơn khoảng 20km, xã Miền Đồi có hệ thống ruộng bậc thang có cấu trúc đẹp nhất nhì tỉnh Hòa Bình, nằm xen kẽ giữa những mảng rừng nguyên sinh xanh ngát hay những thác nước, con suối nước trong lành, mát rượi. Điều này tạo nên một khung cảnh sơn thủy hữu tình và gây ấn tượng mạnh cho những người lần đầu ghé thăm.

Hàng trăm bậc thang ruộng được hình thành trong quá trình sinh sống và phát triển của người Mường bản địa với những dòng suối chạy dọc chân đồi tạo nên sự khác biệt của ruộng bậc thang Miền Đồi. Miền Đồi là một xã vùng cao của huyện Lạc Sơn, nơi có đến 99% là đồng bào dân tộc Mường sinh sống.

Ngoài hệ thống ruộng bậc thang kỳ vĩ, ở đây còn có những ngôi nhà sàn truyền thống của người Mường đã phủ màu của thời gian. Và người dân bản Mường vẫn lưu giữ vẹn nguyên giá trị văn hóa cũng như ẩm thực truyền thống.

Không khí trong lành, mát mẻ, sự nồng hậu và những món ăn truyền thống hấp dẫn của người dân bản địa hứa hẹn sẽ đưa ruộng bậc thang Miền Đồi trở thành điểm đến lý tưởng, thu hút đông đảo du khách trong tương lai không xa.

Để có được những thửa ruộng bậc thang này, những người Mường ở Miền Đồi phải mất rất nhiều công sức, trải qua cả trăm năm kiến tạo của nhiều thế hệ. Kết quả là ở vùng sơn cước này có hơn 400ha ruộng bậc thang, là nguồn cung cấp lương thực ổn định cho gần 1.000 nhân khẩu ở Miền Đồi.

Mặc dù điều kiện canh tác khó khăn hơn nhiều so với vùng đồng bằng nhưng ruộng bậc thang vẫn là loại hình sản xuất phù hợp nhất với bà con người Mường ở Miền Đồi. Điều quan trọng là bà con đã cùng nhau giữ gìn nguồn nước, đảm bảo cung cấp được cho hệ thống ruộng bậc thang có độ chênh cao lớn.

Với những tiềm năng, lợi thế để phát triển về du lịch nhưng vì xa xôi, chưa được đầu tư đúng mức về cơ sở hạ tầng, giao thông, sự kêu gọi đầu tư từ các đơn vị, doanh nghiệp nên xã Miền Đồi vẫn là xã nghèo đặc biệt khó khăn. Do đó, chính quyền và người dân Miền Đồi trong những năm gần đây đã có nhiều hoạt động nhằm kích cầu du lịch cũng như nâng cao giá trị kinh tế cho nông sản bản địa.

Ngoài việc kêu gọi đầu tư vào nâng cấp cơ sở hạ tầng, giao thông, nơi lưu trú cho khách du lịch, xã Miền Đồi còn đang tập trung khôi phục lại giống lúa nếp Trứng Khe, đây là giống nếp cổ bản địa có màu sắc, hương vị tốt, được nhiều người yêu thích. Đến nay, gạo nếp Trứng Khe đã được đăng ký trở thành sản phẩm OCOP tạo thương hiệu đặc trưng riêng của địa phương gắn với phát triển du lịch.

Tùng Đinh - Bảo Thắng - Thanh Thủy