Liên quan đến gỡ thẻ vàng IUU, Bộ Chính trị cũng đã có Chỉ thị. Vấn đề còn lại là việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện như thế nào? Đó là câu hỏi mà dư luận đặt ra nhiều năm nay trước một vấn đề lớn của đất
Nói lắm, kiểm tra nhiều, hiệu quả chưa cao
Chiều 18/9, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến dẫn đầu đoàn công tác Bộ NN-PTNT đi kiểm tra công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định tại Quảng Trị.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, công tác quản lý tàu cá của một số địa phương, trong đó có Quảng Trị đi xuống sẽ cản trở quá trình gỡ thẻ vàng IUU. Ảnh: Võ Dũng.
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định tỉnh Quảng Trị, toàn tỉnh hiện có trên 2,6 nghìn tàu cá với tổng công suất gần 148 nghìn CV. Trong đó có 186/188 tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Tỷ lệ tàu đã đăng ký trên 86%.
Tính đến nay, Quảng Trị đã cấp giấy phép khai thác thủy sản cho 483/776 tàu cá; đánh dấu 755/776 tàu cá; cập nhật dữ liệu trên trường VnFishbase đăng ký 671/776 tàu; trường VnFishbase giấy phép 579/776 tàu và trường VnFishbase đăng kiểm 279/297 tàu. Tổng số tàu cá được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm còn hiệu lực là 177/188 tàu; số cảng cá được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm đến nay đang còn hiệu lực là 2/3.
Quảng Trị không có tàu cá vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài bị bắt giữ. Những tàu cá không tham gia khai thác, không lắp thiết bị giám sát hành trình và tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU đều được lập danh sách gửi các cơ quan có thẩm quyền ...
Trong 9 tháng đầu năm 2024, lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị xử phạt 46 vụ vi phạm với số tiền trên 300 triệu đồng.
Tuy nhiên, tại Quảng Trị, đăng ký tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản, cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá, cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cảng cá và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình chưa đạt 100% theo yêu cầu. Khối tàu cá có chiều dài từ 6m đến dưới 12m ở các vùng bãi ngang chưa giám sát được sản lượng khai thác và thu nộp báo cáo khai thác thủy sản. Tàu cá hoạt động khai thác sai vùng vẫn còn xảy ra. Tàu cá mất kết nối VMS trên biển xảy ra thường xuyên. Việc xử lý tàu cá vi phạm về mất kết nối VMS trên biển còn gặp khó khăn. Chủ tàu, thuyền trưởng sử dụng khai báo trên Hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thuỷ sản khai thác điện tử (eCDT) từ 1/7/2024 đến nay chưa đạt 100%.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kiểm tra công tác ứng phó với áp thấp nhiệt đới và bão số 4 có nguy cơ đổ bộ vào đất liền. Ảnh: Võ Dũng.
Cơ sở hạ tầng nghề cá chưa đồng bộ, Cảng cá Cửa Việt và Cảng cá Cửa Tùng đang đầu tư sửa chữa nâng cấp ảnh hưởng đến việc cập và rời cảng của tàu cá. Công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm trên biển của lực lượng Kiểm ngư còn gặp nhiều khăn.
Toàn tỉnh hiện vẫn còn 346 tàu cá “3 không”. Từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 đến nay, tình trạng tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên mất kết nối VMS, vượt ranh giới vẫn xẩy ra, lý do một phần do sự cố lỗi vệ tinh Thuraya T3.
Kiểm soát tàu cá lỏng lẻo
Sau khi kiểm tra việc thực thi pháp luật theo khuyến nghị của EC tại Văn phòng thanh tra, kiểm tra kiểm soát nghề cá tại Cảng cá Bến cá chợ Cửa Việt, các thành viên trong đoàn công tác cho rằng, trong những năm qua, Quảng Trị đã có nhiều nỗ lực trong công tác gỡ thẻ vàng IUU.
Tuy nhiên, truy xuất nguồn gốc thủy sản chưa cụ thể; tàu mất kết nối trên 6 giờ nhiều nhưng không xử phạt sẽ không có bằng chứng trong khi việc xử lý vi phạm VMS là rất quan trọng. Nhiều hồ sơ trong nhật ký khai thác giống nhau, nét chữ tương đồng, có khả năng đối phó; tàu cập cảng thể hiện trên hồ sơ có nhiều sai sót nhưng vẫn cho cập cảng.
Có tình trạng tàu ra khơi nhưng không có sản lượng. Kết quả xử lý tàu vi phạm rất thấp dù hành vi vi phạm nhiều, hoạt động trong Khu bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ chủ yếu chỉ diễn ra trong phân khu nghiêm ngặt...
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến trực tiếp kiểm tra hồ sơ tại Văn phòng thanh tra, kiểm tra kiểm soát nghề cá Cảng cá Bến cá chợ Cửa Việt. Ảnh: Võ Dũng.
Tại buổi làm việc với UBND tỉnh Quảng Trị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhận định, công tác quản lý tàu cá của một số địa phương, trong đó có tỉnh Quảng Trị đi xuống. Điều này là do công tác tổ chức thực hiện quản lý giám sát đội tàu chưa nghiêm, chưa quyết liệt. Vấn đề này cần phải quy trách nhiệm cụ thể từng ngành; tới trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy Đảng. Vấn đề truy xuất nguồn gốc không thể làm hình thức mà phải đi vào thực chất.
“Đã vào chợ chung là phải tuân thủ quy định chứ không thể cứ phải đi kiểm tra mãi thế này được. Chúng ta có nhận thức rồi nhưng hành động chưa tới; phải cùng bắt tay mà làm; chuyển biến hành động cần phải quyết liệt hơn. Cả hệ thống chính trị vào cuộc thì chắc chắn chúng ta gỡ được thẻ vàng IUU”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.
Ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị thừa nhận, công tác thực thi pháp luật theo khuyến nghị của EC tại Quảng Trị chưa nghiêm, chưa quyết liệt. Ảnh: Võ Dũng.
Còn ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cũng thừa nhận, công tác thực thi pháp luật theo khuyến nghị của EC tại Quảng Trị chưa nghiêm, chưa quyết liệt. Thời gian tới, Quảng Trị sẽ phân công, rà soát, đánh giá, xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân người đứng đầu…, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế biển xứng với tiềm năng và mong muốn được Trung ương quan tâm đầu tư nguồn lực để phát triển kinh tế biển.
Nhân chuyến công tác tại Quảng Trị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng kiểm tra thực tế về công tác ứng phó với áp thấp nhiệt đới và bão số 4 có nguy cơ đổ bộ vào đất liền. Theo báo cáo của chính quyền địa phương, tính đến cuối chiều 18/9, 100% tàu thuyền của tỉnh Quảng Trị đã vào các khu neo đậu tránh trú bão an toàn. Công tác ứng phó với áp thấp nhiệt đới và bão số 4 đang được địa phương chủ động triển khai.
