Hoàng Thành Thăng Long và bề dày lịch sử - văn hóa lâu đời Thủ đô

Ngày 8/9, UBND TP. Hà Nội phối hợp Văn phòng UNESCO Hà Nội và Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “20 năm nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hoàng Thành Thăng Long – Hà Nội” nhân kỷ niệm 50 năm thực hiện Công ước Di sản Thế giới (1972-2022) và 20 năm nghiên cứu, khai quật, phát lộ Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội (2002-2022).

Mục đích tổ chức Hội thảo nhằm tổng kết những thành tựu nổi bật trong công tác quản lý, nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị Khu trung tâm Hoành Thành Thăng Long - Hà Nội từ 2002 đến nay, đặc biệt giới thiệu kết quả khai quật khảo cổ học 10 năm gần đẩy tại khu vực Chính điện Kính Thiên (2011 - 2021).

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, hơn 1.000 năm trước, vào thế kỷ XI - Năm 1010, đất Thăng Long xưa - Hà Nội nay được Vua Lý Thái Tổ chọn làm Kinh đô của nước Đại Việt và đặt tên là Thăng Long với mong muốn Kinh đô ngày càng phồn thịnh như linh vật rồng thiêng bay lên.

Trong suốt hơn 10 thế kỷ, từ thời Lý (thế kỷ XI - thế kỷ XII) đến thời Nguyễn (thế kỷ 19 - thế kỷ 20), các triều đại phong kiến Việt Nam đã liên tục kế thừa, xây dựng và phát triển Thành Đại La trở thành Thăng Long - Đông Kinh - Hà Nội với vai trò, vị trí là trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, dấu tích kinh thành Thăng Long còn hiển hiện qua hệ thống di tích, di vật được tìm thấy tại Khu trung tâm Hoành Thành Thăng Long ngày nay.

Có thể nói, cuộc khai quật khu di tích Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội là cuộc khai quật lớn trong lịch sử ngành khảo cổ học Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Những khai quật đầu tiên được tiến hành vào tháng 12 năm 2002, tại Di chỉ khảo cổ học 18 Hoàng Diệu, Ba Đình, TP. Hà Nội. Kết quả khai quật đã phát lộ những dấu tích của Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội trong tiến trình lịch sử trải dài 13 thế kỷ, với các di tích và tầng văn hóa chồng xếp lên nhau.

“Đây là một quần thể di tích, di vật mang bề dày lịch sử - văn hóa lâu đời, là một di tích văn hóa, lịch sử và khảo cổ tiêu biểu, là bằng chứng vật chất, phản ánh trình độ kỹ thuật cao, chứa đựng các giá trị về lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật. Đồng thời, phản ánh sự giao thoa văn hóa trong một quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới”, Chủ tịch Trần Sỹ Thanh khẳng định.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học đặc biệt của di tích, năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích lịch sử và khảo cổ Khu Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội là Di tích quốc gia đặc biệt.

Gần một thập kỷ kể từ ngày phát lộ, năm 2010, Khu di tích Hoàng Thành Thăng Long đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản văn hóa của thế giới, đúng vào dịp tổ chức Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Kể từ đó đến nay, Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam, UBND TP. Hà Nội và các Bộ, ngành Trung ương đã dành sự quan tâm đặc biệt, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của khu di sản.

Thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo triển khai Dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di sản Hoàng thành Thăng Long và Khu di tích Cổ Loa; Chỉ đạo thực hiện nghiêm những cam kết của Chính phủ Việt Nam đối với khuyến nghị của ICOMOS về di sản; Tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu lịch sử, khảo cổ, bảo tồn và giới thiệu, quảng bá nhằm phát huy giá trị của Di sản... để Hoàng thành Thăng Long mãi là niềm tự hào của đất nước và con người Việt Nam.

Nhằm góp phần nhận thức sâu sắc hơn, toàn diện hơn về những giá trị căn bản của khu Di sản thế giới Hoàng Thành Thăng Long - Hà Nội, nhất là trên các phương diện kiến trúc, cảnh quan, sự giao thoa văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị… tại Hội thảo khoa học quốc tế này, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đề nghị và mong muốn các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý hãy tham góp nhiều ý tưởng tâm huyết, sáng tạo, đưa ra các giải pháp khả thi để gìn giữ và phát huy giá trị của Di sản.