Thu hoạch lúa tại Cu Ba. Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Cu Ba.
AgriVMA-doanh nghiệp Việt Nam tiên phong ở Cuba
Bộ NN-PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp Môi trường) được Chính phủ giao chủ trì đề án hợp tác Việt Nam-Cuba đẩy mạnh sản xuất lúa gạo, từng bước đảm bảo an ninh lương thực tại Cuba giai đoạn 2025-2027 để hiện thực hóa hợp tác hai bên đó. Khác với những pha của dự án trước, lần này hai bên sẽ đẩy mạnh hợp tác giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp và phía Cuba sẵn sàng cho doanh nghiệp Việt Nam thuê đất để sản xuất lúa gạo. AgriVMA - một doanh nghiệp của Việt Nam đã đi tiên phong trong việc thuê 1.000 ha đất ở Cuba để lần đầu gieo giống lúa lai ba dòng CT16 do PGS.TS Nguyễn Thị Trâm (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) chọn tạo.
Trang facebook của Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba đưa tin: “Sáng ngày 05/3/2025, Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Quang Long đã có buổi làm việc với lãnh đạo Công ty TNHH AgriVMA và chứng kiến sản lượng thu hoạch của vụ lúa đầu tiên của ruộng lúa do AgriVMA triển khai tại huyện Los Palacios, tỉnh Pinar del Rio.
Ấn tượng về những kết quả hiện thấy tại ruộng lúa của công ty AgriVMA, Đại sứ bày tỏ sự hài lòng về chất lượng cũng như năng suất của dự án này so với mặt bằng chung các cánh đồng lúa khác trên địa bàn tỉnh và tin tưởng rằng, với kinh nghiệm và khả năng phát triển lúa gạo của Việt Nam, dự án mở ra triển vọng tự sản xuất lúa gạo năng suất cao tại Cuba.
Tận mắt chứng kiến sản lượng thu hoạch của vụ lúa đầu tiên của ruộng lúa do AgriVMA triển khai với năng suất đạt được từ 7,5-8 tấn/ha, Đại sứ đề nghị AgriVMA tiếp tục nghiên cứu, mở rộng dự án đầu tư sản xuất lúa gạo tại Cuba, hỗ trợ phương tiện, kỹ thuật và vật tư nông nghiệp nhằm khuyến khích các hộ nông dân cùng tham gia sản xuất nhằm góp phần bảo đảm tự chủ lương thực cho Cuba.
Cân thử lúa sau thu hoạch. Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Cu Ba.
Đại sứ Việt Nam đánh giá cao nỗ lực và năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trong thúc đẩy và triển khai thực hiện các sáng kiến, mô hình mới để nâng cao năng suất và chất lượng gieo trồng góp phần vào kế hoạch tự chủ sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực của nước bạn; đồng thời, nắm bắt cơ hội đầu tư tại một địa bàn mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng đầy tiềm năng phát triển. Việc các doanh nghiệp Việt Nam quan tâm tìm hiểu và đầu tư vào thị trường Cuba, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, cũng thể hiện vai trò và trách nhiệm của doanh nghiệp chung tay phát triển mối quan hệ anh em, hữu nghị truyền thống đặc biệt Việt Nam – Cuba, đặc biệt trong bối cảnh Cuba đang trải qua giai đoạn vô cùng khó khăn về kinh tế - xã hội.
Công ty AgriVMA - một doanh nghiệp của Việt Nam đang đầu tư vào lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi và nông nghiệp tại Cuba – thực hiện. Nông nghiệp là một lĩnh vực Cuba ưu tiên thúc đẩy nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030”.
Hiện Việt Nam đang là nhà đầu tư hàng đầu của khu vực Châu Á – Châu Đại dương tại Cuba với 7 dự án trong các lĩnh vực: cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất bột giặt, bỉm tã lót, năng lượng mặt trời, thức ăn chăn nuôi và sản xuất lúa gạo. Thành công của các doanh nghiệp hiện đang đầu tư ở Cuba sẽ là động lực lớn thu hút doanh nghiệp Việt Nam tham gia đầu tư tại Cuba trong tương lai”.
16 ha lúa đầu tiên của Công ty AgriVMA đã cho thu hoạch, kết quả vượt cả mong đợi bởi năng suất rất trội so với lối canh tác cũ của Cuba chỉ đạt từ 3-4 tấn/ha.
Ông Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. Ảnh: Dương Đình Tường.
Tăng cường năng lực về hạ tầng, kỹ thuật và con người
Ông Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) cho biết: Dự án hợp tác sản xuất lúa gạo Việt Nam-Cuba giúp tăng cường cả năng lực về cơ sở hạ tầng và kỹ thuật với mục tiêu là đạt diện tích 200.000 ha canh tác và năng suất trung bình 5 tấn/ha, tương đương 1 triệu tấn thóc, 650-700.000 tấn gạo, đủ tự chủ về lương thực. Về cơ sở hạ tầng như giao thông, thủy lợi, đất Cuba hoàn toàn đủ điều kiện để sản xuất lúa 2 vụ, thậm chí nhiều nơi chủ động nước còn có thể sản xuất được 3 vụ.
Về nguồn lực con người, Việt Nam đã đưa hàng trăm lượt chuyên gia sang hướng dẫn cho các nông trường, nông hộ. Ngoài ra Việt Nam còn giúp bạn xây dựng hệ thống khuyến nông từ trung ương đến các tỉnh với đầy đủ cán bộ cũng như máy móc, phương tiện truyền thông. Ta cũng đã đưa sang Cuba bộ giống lúa về sau đã tuyển chọn được 3 giống tốt, trong đó có giống OM 8017 đã triển khai ra quy mô nông hộ tới hàng ngàn ha, là cơ sở quan trọng trong việc nâng cao năng suất lúa.
Những mục tiêu cơ bản của dự án hợp tác mà Việt Nam hỗ trợ cho Cuba đạt tương đối tốt. Nói chung điều kiện sản xuất lúa của Cuba khá tốt, còn chuyện tự chủ được lương thực hay không phụ thuộc vào các nguồn nguyên liệu, nhiên liệu và vật tư như phân bón, thuốc BVTV. Tuy nhiên trong bối cảnh cấm vận hiện nay Cuba gặp nhiều khó khăn do thiếu tiền để mua cũng như vận chuyển khó khăn.
Đóng bao lúa sau thu hoạch. Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Cu Ba.
Ở pha 5 của dự án hợp tác Việt Nam và Cuba đã cùng xây dựng chiến lược sản xuất lúa gạo và chiến lược quy hoạch hệ thống thủy lợi cho các vùng sản xuất lúa tập trung. Việt Nam đã đề ra nhiều giải pháp trong đó có việc khơi dậy các nguồn lực của nhà nước và tư nhân (gồm các doanh nghiệp và hộ nông dân) trong sản xuất để năng suất lao động cao lên giống như chúng ta đã làm khoán mười ngày trước, cũng như trong việc tạo thị trường đầu vào, đầu ra của lúa gạo để khai thác được hiệu quả tiềm năng đất.
Vấn đề giờ không phải là kỹ thuật nữa mà ở chính sách. Trong chiến lược sản xuất lúa gạo mà Việt Nam đề ra cho Cuba thì việc thu hút doanh nghiệp nội địa cũng như nước ngoài rất quan trọng. Giai đoạn này không phải tập trung nhiều vào cho hỗ trợ kỹ thuật mà là tổ chức triển khai, là thu hút các doanh nghiệp vào tham gia vào.
Kết quả của dự án hợp tác Việt Nam-Cuba về sản xuất lúa gạo giai đoạn 2019-2025:
Đã đào tạo cho cán bộ khuyến nông và thiết lập được hệ thống khuyến nông gồm Trung tâm quốc gia và 13 trạm vùng. Đã tổ chức được 2992 hội thảo, hội nghị, tập huấn cho các kỹ thuật viên, nhà sản xuất tại Cuba với 27.268 lượt người tham gia. Đã cử được 99 lượt chuyên gia Việt Nam và phiên dịch sang Cuba để triển khai các hoạt động tư vấn hướng dẫn kỹ thuật và xây dựng các mô hình sản xuất lúa. Đã đào tạo, trao đổi kinh nghiệm cho 30 cán bộ Cuba về hệ thống sản xuất hạt giống lúa, kiểm nghiệm hạt giống, kiểm dịch thực vật và 10 cán bộ Cuba về chọn tạo giống lúa tại Việt Nam. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng và sản xuất lúa thuộc các mô hình, điển hình như:
+ Mô hình sản xuất giống lúa siêu nguyên chủng quy mô 31 ha, đạt 156,8% mục tiêu của dự án (20 ha); năng suất trung bình đạt 5,93 tấn/ha; sản lượng thu được 186tấn;
+ Mô hình sản xuất giống nguyên chủng quy mô 746 ha, đạt 266,7% so với mục tiêu của dự án; năng suất trung bình thu được là 5,60 tấn/ha; sản lượng thu được 4.178 tấn;
+ Mô hình sản xuất giống lúa xác nhận quy mô 1.571 ha, đạt 157,2% mục tiêu của dự án; năng suất trung bình đạt 4,94 tấn/ ha; sản lượng thu được 7.769 tấn...
