Iarmok: Đồng khô - người khát

Những cánh đồng khô khát, không còn một giọt nước

Toàn xã có 1.268 hộ, 6.286 nhân khẩu. Các buôn thiếu nước trầm trọng là Bha Nga, Gum gốp, Blăk, Ia Klon. Nắng hạn làm tình hình sản xuất và sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn.

Thời tiết nắng hạn lâu ngày làm dòng sông Ba đoạn qua xã Iarmok trơ cạn đáy, chỉ còn vài vũng nước nhỏ lưng chừng bắp chân người lớn. Đây là điều chưa bao giờ thấy bởi khúc sông này chính là khu vực chứa nước của thủy điện sông Ba Hạ (Phú Yên). Cây cầu gỗ dân tự làm bắc qua sông Ba nối liền địa phận xã Phú Cần - Iarmok chênh vênh trên mặt cát nóng. Sàn gỗ cũng cong vênh chịu cái nắng chói chang của mùa khô.

Ngay bên cạnh đó, cây cầu bến đò xã Iarmok đang thi công dưới lòng sông mà không gặp một trở ngại nào bởi sông không có nước. Dòng sông chỉ là một màu vàng của cát xen lẫn vài bụi cây dại lúp xúp giữa dòng. Cũng không thấy người dân địa phương đào cát lọc nước đổ vào can nhỏ mang về nhà uống như trước kia bởi dòng sông Ba đã bị ô nhiễm.

Những cánh đồng lúa nước của xã đều trong tình trạng khô cạn, trơ đất nứt nẻ, không thể canh tác. Một số diện tích lúa gieo muộn rơi vào tình trạng thiếu nước trầm trọng không đạt năng suất hoặc không thu hoạch được vì không bơm được nước tưới từ sông Ba, các giếng đào để tưới lúa đều đã cạn đáy. Nắng hạn làm cho nguồn thức ăn của bò cũng trở nên khan hiếm trong khi đó Krông Pa có số lượng đàn bò nhiều nhất tỉnh. Người dân phải lùa bò đi xa hơn để chăn thả hoặc cột bò ngay tại vườn nhà cho ăn rơm khô, cây chuối... Nước uống cho bò cũng khan hiếm.

Các giếng trong làng cạn gần hết. Người dân xúm lại những giếng còn nước để tắm giặt. Chia sẻ với chúng tôi, anh Kbôr Thoan, giáo viên trường THCS Ngô Quyền trú tại buôn Bha Nga nói: “Gia đình tôi dùng nước giếng khoan nhưng cũng không đủ nước dùng, nước bơm chỉ độ một phút là hết nước. Sinh hoạt hàng ngày gặp nhiều khó khăn. Trước kia nước uống gia đình tôi thường ra suối, đào cát lọc lấy nước. Nhưng nay suối cũng cạn khô chỉ còn trơ cát đá, tôi phải mua nước bình để uống”.

Dạo quanh một vòng tại địa bàn xã, hầu như quán nào cũng có dịch vụ đổi nước. Nước được đóng bình với dung tích 20 lít một bình lấy từ cơ sở nước tinh khiết Bình Minh trên địa bàn huyện, xe chở tới tận nơi. Giá mỗi bình đến tay người tiêu dùng là 11.000 đồng. Tiền cược để lấy bình là 40.000 đồng một bình. Mỗi gia đình một tuần có tiết kiệm cũng phải dùng tới hai bình nước là một chi tiêu không nhỏ đối với các hộ có thu nhập thấp nơi đây. Nhìn những làn da đen cháy, mồ hôi đổ ròng ròng khi họ phải sống trong những ngôi nhà sàn mái tôn thấp dưới cái nắng kéo dài mới thấy sức chịu đựng của người dân là rất lớn.

Trước tình hình đó, trao đổi với chúng tôi, ông Ksor Run – Chủ tịch xã Iarmok nói: “Hiện nay trên địa bàn xã có tất cả 7 bồn nước thuộc chương trình nước sạch nông thôn chia đều cho các buôn nhưng chỉ có buôn Ia Klon là dùng hệ thống nước này vì địa bàn cao, nguồn nước giếng cạn kiệt, xa sông Ba. Còn lại các buôn khác không dùng, phải chịu nhiều khổ cực vì thiếu nước. Trước kia máy bơm hỏng thì họ kiến nghị huyện sửa, nay sửa xong rồi thì không dùng. Lí do đơn giản họ nói không có tiền để đóng tiền điện bơm nước dù mỗi tháng chỉ vài chục ngàn đồng”.

Nhà nước phải đổ ra tiền tỉ để xây dựng hệ thống nước sạch nông thôn, đem lại nguồn nước quý giá cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số mà họ không dùng rất lãng phí, trong khi họ lại phải chịu sống cảnh thiếu nước liên miên.

Cần có những chính sách hỗ trợ cho người nghèo được dùng nước hoặc tuyên truyền vận động để người dân hiểu và tham gia đóng góp để được dùng nguồn nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày. Đây cũng là niềm trăn trở của ông Chủ tịch xã Iarmok.