Võ sư Nông Trang trong lần tập huấn, phổ biến bài võ Long quyền ở Cao Bằng, tháng 12/2024.
Từ nhiều năm nay những người tâm huyết với võ thuật cổ truyền Việt Nam vẫn nỗ lực chung tay bảo tồn, lan tỏa các bài võ, thế võ cổ đối mặt với nguy cơ thất truyền. Động lực của họ chính là các bài võ, thế võ cổ ấy đang được lan tỏa rộng rãi hơn trong cộng đồng.
Gần đây nhất, vào cuối năm 2024, việc lan tỏa bài võ cổ Long quyền của người Tày ở Cao Bằng càng tiếp thêm động lực cho những người có trách nhiệm.
Khi ấy, Cục Thể dục Thể thao (TDTT), Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cao Bằng tổ chức lớp tập huấn triển khai bài quyền thuật của đồng bào dân tộc Tày, Nùng tại Trường Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Đặc biệt, lớp tập huấn có sự góp mặt của võ sư Nông Trang, đến từ Lâm Đồng, để phổ biến bài võ Long quyền của người Tày tưởng đã thất truyền.
Bố võ sư Nông Trang là người Cao Bằng. Còn võ sư Nông Trang lại sinh ra, lớn lên ở Lâm Đồng. Ông được bố truyền cho bài võ Long quyền của người Tày rồi sau đó chính ông truyền dạy bài võ này cho con trai mình.
Môn sinh biểu diễn bài võ Long quyền của người Tày tại Cao Bằng.
Dịp tháng 10/2024, một nhà nghiên cứu võ thuật trong lần tiếp xúc với võ sư Nông Trang đã biết về bài võ cổ Long quyền rồi thông báo cho Chủ tịch Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam, cũng là Trưởng phòng TDTT cho mọi người (Cục TDTT) Nguyễn Ngọc Anh. Lập tức, ông Nguyễn Ngọc Anh cho người liên hệ với võ sư Nông Trang để xin phép đưa bài võ cổ Long quyền ra cộng đồng, trước hết là đưa về chính quê hương Cao Bằng của ông, nhằm tránh bị thất truyền.
Sau đó, người của Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam đến tận nhà võ sư Nông Trang đặt vấn đề và được võ sư đồng ý. Và đó là lý do để có cuộc tập huấn triển khai bài quyền thuật của đồng bào dân tộc Tày, Nùng tại Cao Bằng vào tháng 12/2024.
Theo Chánh Văn phòng Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam, Phó Tổng thư ký Hội Võ thuật Hà Nội Trần Việt, hiện có rất nhiều bài võ cổ truyền “ở ẩn” kiểu như bài Long quyền, cần được đưa ra đời sống cộng đồng. Nhiều võ sư hiện dạy võ theo lối “cha truyền con nối” hoặc chỉ dạy võ cổ cho số ít học trò mà không sử dụng các giải pháp khác để lưu giữ. Cách truyền dạy trong phạm vi hẹp trên có thể bị gián đoạn vì lý do nào đó, dẫn đến bài võ bị thất truyền...
Các thành viên tham gia lớp tập huấn phổ biến bài võ Long quyền của người Tày tại Cao Bằng.
Võ sư Trần Việt nhấn mạnh, thực tế cho thấy có nhiều bài võ cổ thuộc diện thất truyền, cần khẩn trương phục dựng. Hiện tại, Hội Võ thuật Hà Nội đang khôi phục các bài về gươm trường, xưa kia vốn là vũ khí chiến đấu phù hợp với người Việt. Việc không đơn giản, bởi nhiều bài võ nguyên bản về gươm gần như bị “vụn ra”, bởi mỗi người được trao truyền chỉ nhớ được một chút.
Hay bài “Song ngư” - sử dụng 2 binh khí hình con cá đeo vào tay để đánh hiện chỉ có vài môn phái tập luyện, trong đó có Thiếu Lâm Hồng gia, Đông Đô Việt võ quyền... Hay như bài “Song nguyệt” của môn phái Nhất Nam cũng không còn nhiều người tập.
Võ sinh môn phái Nhất Nam biểu diễn bài Song nguyệt.
Hiện tại, Cục TDTT đang phối hợp với Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam triển khai Đề án khôi phục các bài võ cổ. Tại Hà Nội, Hội Võ thuật Hà Nội cũng miệt mài làm sống lại, lan tỏa các bài võ cổ. Ở thành phố Hồ Chí Minh, Bình Định... cũng đã và đang có chuyển động tích cực tương tự.
Võ sinh võ phái Đông Đô Việt võ quyền tập luyện bài về gươm. Đây là một trong số ít môn phái còn lưu giữ được các bài võ về gươm, vốn đang tản mát ở nhiều môn phái khác. Ảnh: Việt Trần.
Chủ tịch Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam, Trưởng phòng TDTT cho mọi người (Cục TDTT) Nguyễn Ngọc Anh chia sẻ rằng, từ bên quản lý nhà nước đến Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam đang tiếp tục lên phương án lan tỏa các bài võ cổ khác tới cộng đồng trong thời gian tới.
Trong khi đó, Chánh Văn phòng Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam Trần Việt cũng cho hay, việc số hóa hay ghi hình các bài võ chỉ mang tính chất lưu giữ là chủ yếu. Quan trọng nhất vẫn là đưa bài võ đến cộng đồng, càng có nhiều người tập càng tốt. Chỉ có như thế mới tăng sức sống của võ cổ truyền, cũng như phát huy được tinh hoa võ thuật mà người xưa để lại.
