Ngày 29/7, đại diện Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết sau thời gian thực hiện trùng tu, di tích Hải Vân quan bắt đầu đón khách tham quan.
Bước đầu, từ ngày 1/8, di tích Hải Vân quan sẽ miễn phí tham quan cho người dân và du khách cho đến khi thống nhất việc xây dựng bảng giá vé phù hợp.
Hải Vân quan được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 7 (1826), tọa lạc trên đỉnh đèo Hải Vân (Ải Vân, Ngãi Lãnh, Ải Vân Sơn, Ải Lĩnh…), phía Tây núi Hải Vân, chỗ giáp vai giữa hai ngọn Hải Vân Sơn (phía Đông) và Bà Sơn (phía Tây).
Vị trí xây dựng Hải Vân quan ở độ cao 496m so với mặt nước biển, thuộc dãy núi Bạch Mã - Hải Vân nằm trên địa phận thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc (Thừa Thiên - Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu (Đà Nẵng), cách kinh thành Huế khoảng 90km, trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 28km.
Di tích có 2 cửa, trong đó cửa trông về phủ Thừa Thiên đề ba chữ "Hải Vân quan", cửa trông xuống Quảng Nam đề "Thiên hạ đệ nhất hùng quan". Vào thời nhà Nguyễn, Hải Vân quan là ải quan trọng, cửa ngõ vào kinh đô Huế từ phía Nam.
Tại đây tập trung lực lượng quân lính và vũ khí quy mô để trấn giữ với nhiều cụm bố phòng quân sự, công trình gồm hệ thống thành lũy, nhà kho pháo đài thần công. Hình ảnh Hải Vân quan cũng được khắc trên Dụ đỉnh trong bộ Cửu đỉnh đặt trong Tử Cấm thành Huế.
Ngày nay, Hải Vân quan là công trình chứa đựng nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử và cũng là thắng cảnh nổi tiếng, góp phần vào sự phát triển du lịch của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Nhận thức được giá trị lịch sử văn hóa của công trình này, ngày 14/4/2017, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng Hải Vân quan là di tích cấp Quốc gia. Sau một thời gian khai thác du lịch, nhiều hạng mục của di tích này bị xuống cấp, hư hỏng nặng.
Ngày 19/12/2021, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Đà Nẵng tổ chức lễ khởi công dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan với tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng.