Ngày 8/2, UBND xã Tà Mung (Than Uyên, Lai Châu) tổ chức lễ hội Gầu Tào năm 2025 tại vùng đồng bào dân tộc Mông.
Năm 2025, lễ hội Gầu Tào tiếp tục được tổ chức tại quả đồi phía đầu bản Hô Ta, gần chợ phiên Nậm Pắt của xã Tà Mung. Từ chiều ngày 7/2, công tác chuẩn bị cho lễ hội đã sẵn sàng. Các cán bộ xã đã hỗ trợ cán sử người Mông làm lễ đi xin cây tre dựng nêu treo lễ cúng, dựng các cây nêu để ném còn, chôn cột làm cây đu, cây cột mỡ, chia các khu vực chơi bịt mắt bắt dê, ném pao, hát ống, đánh tù lu, hát đối, thổi kèn môi, giã bánh dày… Người dân đến xem công tác chuẩn bị rất đông, mọi người hào hứng thử đu, thử hát ống…
Người dân và du khách nô nức đến lễ hội Gầu Tào. Ảnh: Hồng Nhung.
Năm nay, để thu hút du khách đến với lễ hội Gầu Tào, từ tối 7/2, xã Tà Mung đã tổ chức chương trình văn nghệ quần chúng, lửa trại múa xòe và bắn pháo hoa... thu hút hàng nghìn người dân địa phương và du khách tham dự. Từ 7 giờ tối, con đường vào chợ phiên Nậm Pắt đã dựng kín xe máy, ô tô, thanh niên, người già và trẻ em đến tham gia chương trình đứng kín bãi hội và sân cổng chợ dù trời rét đậm. Mọi người đến xem và tham gia múa xòe rất đông vui, ba vòng xòe nối nhau quanh đống lửa, mọi người vừa xòe, vừa hát, khi pháo hoa tỏa sáng trên bầu trời Tà Mung thì tất cả mọi người đều dừng xòe và ngắm nhìn thích thú.
Lễ hội Gầu Tào (hội chơi đồi, chơi núi mùa xuân) vốn là hoạt động cầu con cái, cầu sức khỏe của các hộ gia đình người Mông. Khi họ khó có con hoặc con cái ốm đau sẽ làm lễ xin thần đồi thần núi phù hộ cho có con, cho con cái mạnh khỏe. Sau này lễ hội trở thành lễ cầu an, cầu mùa màng thuận lợi, trồng trọt, chăn nuôi được mùa, nhà nhà ấm no, hạnh phúc. Lễ hội Gầu Tào trở thành hoạt động chung của cộng đồng làng bản, cùng với đó là các hoạt động văn nghệ, thể thao vui xuân của bà con các dân tộc xã Tà Mung.
Các tiết mục văn nghệ đặc sắc chào mừng lễ hội. Ảnh: Hồng Nhung.
Chương trình lễ hội Gầu Tào năm 2025 được bắt đầu với các tiết mục văn nghệ chào mừng của đội văn nghệ người Mông các thôn bản. Sau phần phát biểu khai mạc của ông Sùng A Sa, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Mung là đến phần cúng lễ xin khai hội và sau đó là các trò chơi dân gian truyền thống của dân tộc Mông.
Từ sáng sớm, đoàn cán sử do ông Giàng Khua Giang làm chủ lễ đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc cúng thần linh xin khai hội. Dưới gốc cây nêu, chủ lễ đã chuẩn bị các vật cúng tế như rượu, bánh dày, trên cây nêu treo ô, khèn, tù lu… là những vật dụng trong đời sống lao động, sinh hoạt của bà con người Mông.
Bà con người Mông từng đoàn người xúng xính trong bộ trang phục truyền thống rực rỡ nhất đã về tham gia hội Gầu Tào Tà Mung - lễ hội lớn nhất trong năm của đồng bào dân tộc Mông tại Than Uyên. Họ về đây hòa mình vào dòng người, đến chân cây nêu xin trời đất, thần linh phù hộ cho gia đình, dòng họ sức khỏe; cầu phúc, cầu lộc cho người dân một năm mùa màng bội thu, gia súc gia cầm đầy chuồng. Thanh niên người Mông và thanh niên các dân tộc đến lễ hội để vui chơi, kết bạn, chuẩn bị cho năm mới với mùa vụ trồng trọt, chăn nuôi mới.
Chủ lễ cúng thần linh xin khai hội. Ảnh: Hồng Nhung.
Sau nghi lễ cúng khai hội, các trò chơi dân gian truyền thống như ném pao, hát ống, đánh tù lu, trèo cột mỡ, trò chơi ném còn được nhiều người tham gia cổ vũ, tất cả tạo nên không khí từng bừng, náo nhiệt trong những ngày đầu năm mới.
Lễ hội Gầu Tào tại xã Tà Mung đã được phục dựng từ năm 2023, khi đó xã mở hội tại khu vực đồi bản Đán Tọ. Năm 2024, năm 2025 xã tiếp tục duy trì tổ chức khai hội vào đầu xuân tại bản Hô Ta. Mỗi năm, số lượng du khách đến với lễ hội Gầu Tào lại tăng lên gấp nhiều lần. Mọi người háo hức đến hội Gầu Tào để trải nghiệm nét văn hóa vùng cao, được hòa mình vào không gian mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Mông nơi đây.
Đến lễ hội Gầu Tào, du khách sẽ được hòa mình vào không gian mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Mông. Ảnh: Hồng Nhung.
Theo ông Sùng A Sa, Phó Chủ tịch UBND xã Tà Mung, lễ hội Gầu Tào xuân Ất Tỵ được tổ chức với sự tham gia của 5 đoàn/600 diễn viên, vận động viên đến từ 5 bản đồng bào dân tộc Mông sinh sống trong xã, cùng với sự tham gia cổ vũ của đông đảo bà con nhân dân các dân tộc cùng du khách trong và ngoài tỉnh Lai Châu. Đây cũng là dịp để các nghệ nhân, hạt nhân văn nghệ quần chúng có cơ hội gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc.
Lễ hội Gầu Tào còn là dịp để nhân dân các dân tộc cùng hội tụ, giao lưu văn hóa, tình cảm, tăng thêm sự hiểu biết, tạo điều kiện để các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian được duy trì và phát triển, góp phần xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Người dân nô nức tham gia các trò chơi dân gian của người Mông. Ảnh: Hồng Nhung.
Thông qua các hoạt động lễ hội góp phần tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước, yêu quê hương, bảo vệ các giá trị di sản văn hóa dân tộc cho các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ và ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy, khai thác các giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế, xã hội. Đồng thời, quảng bá tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch của địa phương.
Cùng với chợ phiên Nậm Pắt, đồi chè Vân Tay, cây Du sam di sản, con đường hoa đào rừng, cầu Vàng trên suối Nậm Cha…, lễ hội Gầu Tào trở thành hoạt động thường niên đã tạo sân chơi lành mạnh, vui tươi trong dịp Tết cho người dân cũng như góp phần khai thác tiềm năng du lịch của địa phương.
Mỗi năm, số lượng du khách đến với lễ hội Gầu Tào lại tăng lên gấp nhiều lần. Ảnh: Hồng Nhung.
Đến nay, lễ hội Gầu Tào đã trở thành sản phẩm du lịch của xã Tà Mung, thu hút du khách đến trải nghiệm, khám phá vẻ đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mông, góp phần phát triển du lịch, dịch vụ ở huyện Than Uyên, Lai Châu.
