“Lượng sắt vượt ngưỡng rất nhiều”
Sau gần 3 tháng đập dâng Ngàn Trươi xuất hiện hiện tượng chuyển màu đỏ nâu, đến thời điểm này, cốt nước đập dâng đã hạ khoảng 40cm. Đập chính cũng đã đóng cống. Hai bên bờ đập dâng màu đỏ đậm đặc bám lên bậc thang xi măng, cành cây, rõ mồn một và “bền vững”. Nhiều ý kiến, trong đó có ý kiến của chuyên gia trong ngành hóa học và cả cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh khẳng định: “Sắt là thành phần chính gây nên hiện tượng nước đập dâng đỏ”.
 |
| Màu vàng “bền vững” bám hai bên thành sông Ngàn Trươi. |
Trao đổi với NNVN, ông Hồ Huy Thành, Giám đốc Sở TN-MT Hà Tĩnh cho hay, qua các đợt quan trắc, lượng sắt nhiều điểm vượt ngưỡng rất nhiều và phân bổ khá đều. Nhánh khe Trươi sắt cũng vượt ngưỡng. “Nói tóm lại khu vực Vũ Quang nhiều sắt, đặc biệt là vùng Sơn Thọ, Hương Điền. Tài liệu khoáng sản ghi ở đây là vùng có nhiều vỉa quặng tự nhiên giàu sắt”, ông Thành nói.
PV đặt câu hỏi, Sở đã kiểm tra, lấy mẫu khu vực NM quặng sắt Vũ Quang, thuộc Cty CP Gang thép Hà Tĩnh hay chưa? Ông Thành nói: “NM này đã giải tán nên không kiểm tra ai nữa mà chỉ kiểm tra, lấy mẫu dưới khe Trươi. Ở đây hàm lượng sắt cũng cao”.
Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang Nguyễn Thiều Quang thì có vẻ đang hướng nhận định hàm lượng sắt ở đập dâng Ngàn Trươi cao là do mưa xuống khiến nước chảy từ quặng sắt lộ thiên xuống gây đỏ.
 |
| Nước đập dâng xả xuống kênh Ngàn Trươi phục vụ tưới sản xuất đen như màu nước mắm, bốc mùi hôi nồng nặc. |
 |
| Núi quặng trong NM sắt Vũ Quang. |
Tìm hiểu của NNVN, hiện bằng cảm quan thì nước bề mặt trên đập chính (hồ Ngàn Trươi) vẫn trong xanh. Chỉ nước đập dâng phía dưới mới có màu nâu đỏ. Một số người dân thị trấn Vũ Quang cho rằng, có thể hàm lượng sắt trong nước đập dâng cao do tồn dư tích tụ trong nhiều năm từ vấn nạn khai thác vàng trước đây và đặc biệt gần đây là khai thác mỏ sắt.
“Nay khi đập chính mở cống xả nước, lưu lượng dòng chảy mạnh đã khuấy lên tầng đáy gây nên màu đỏ”, một người dân nhận định.
[video] 8 vạn tấm quặng sắt "vô chủ" ở đầu nguồn Ngàn Trươi
8 vạn tấn quặng sắt thì bình thường (!)
Việc “điểm mặt chỉ tên” thủ phạm gây nên hàm lượng sắt vượt ngưỡng thì chưa thể xác định nhưng việc bỏ qua một NM tuyển quặng sắt đặt ngay đầu nguồn khe Trươi có lẽ cơ quan chức năng cũng cần lưu tâm.
Phó GĐ Cty CP Gang thép Hà Tĩnh Ngô Hồng Sơn thừa nhận, sản lượng quặng tồn dư tại NM là rất lớn nhưng trái lại ông Nguyễn Thiều Quang lại nói: “8 vạn tấn quặng sắt là bình thường, không khai thác thì nó cũng tự chảy xuống sông”.
 |
| Ông Nguyễn Thiều Quang cho rằng, 8 vạn tấn quặng sắt tồn kho tại Cty sắt Vũ Quang thì bình thường. |
 |
| NM quặng sắt Vũ Quang ngừng hoạt động từ 2013, hiện toàn bộ máy móc đã hoen gỉ, nhiều hạng mục hư hỏng. |
Ông Quang giải thích rằng, trong nhà máy nếu chảy tràn quặng sẽ chảy thông qua bể xử lý, không phải muốn chảy đâu thì chảy, trong khi vị Chủ tịch huyện không biết rằng, hố xử lý nước thải của NM này hầu hết đã được trồng hết keo tràm và rất nhiều núi quặng sắt vẫn đang chất đống, chảy tràn lan trong khuôn viên NM, có thể đổ xuống khe Trươi bất cứ lúc nào (!).
Anh N. B. H., công nhân NM quặng sắt Vũ Quang khẳng định với NNVN: “Từ thời cha ông đến nay chưa bao giờ có chuyện nước mưa bào mòn quặng tự nhiên gây đỏ nước. Còn nếu nước đập dâng đỏ do sắt thì chỉ có từ NM sắt gây ra”.
 |
| Mỏ quặng sắt tại xã Sơn Thọ. |
Theo anh H., các hồ chứa nước thải trong khu vực NM quặng sắt Vũ Quang được đào ngay cạnh khe Trươi, không có hàng rào chắn. Toàn bộ quặng đầu vào, quặng đã sản xuất, nghiền bi (nghiền nhỏ như cám) đổ ngổn ngang gần hết 19ha nên khi mưa lớn đổ xuống nếu không chảy xuống khe Trươi thì không biết chảy đi đâu.
“Một ô tô chở khoảng 10 – 12m3 quặng thô, sau khi sản xuất chỉ được khoảng 3m3 quặng thành phẩm, số còn lại là đất và tạp chất sắt. Chỉ cần một trận mưa cả bãi quặng nước đỏ chảy tràn lan, sao mà xuống hồ lắng được”, anh H. nói.
Đúng như anh H. mô tả, ngay cổng vào NM, khe Trươi chạy vòng cung, ôm gần nửa diện tích NM này. Đáng chú ý, hồ chứa nước thải NM đặt ở trên cao nhưng không hề có tường rào ngăn nước thải chảy xuống khe Trươi.
