Hàng giả, hàng nhái 'tấn công' nông thôn

Nhiều mặt hàng kém chất lượng tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe được bày bán công khai, thách thức cơ quan chức năng.
 

Xuất xứ chẳng quan trọng

Chúng tôi về xã Tây Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An), đây là xã miền núi xa trung tâm huyện nhưng dọc hai bên đường cửa hàng tạp hóa mọc lên san sát. Hàng hóa rất phong phú về chủng loại. Bước vào rất nhiều cửa hàng nhưng không dễ nhận ra hàng giả, hàng nhái trên các sạp bởi mẫu mã hàng nhái được thiết kế hầu như rất giống với hàng thật.

Quan sát chị Hà, một nông dân mua chai nước mắm Chin su - Nam Ngư, với giá 20 ngàn đồng, trong lúc giá loại nước mắm chính hãng Chin su - Nam Ngư này trên thị trường huyện Yên Thành hiện nay là 28 ngàn đồng. Hỏi chị Hà khi mua hàng chị có xem nơi sản xuất và hạn sử dụng, có phân biệt được hàng nhái với hàng thật không thì chị lắc đầu: "Tui nỏ biết chi cả".

Hai chai nước mắm Nam Ngư giống hệt nhau, nhưng chai bên trái là giả

Tiếp tục hỏi chủ cửa hàng vì sao nước mắm tại đây lại rẻ như vậy? Chị ta cũng thật thà bảo: "Các mặt hàng của tôi và các quán quanh đây bán đều được một số người từ ngoài Bắc và huyện Diễn Châu đánh xe ô tô tải đến giao hàng. Họ chào hàng với giá rẻ nên chúng tôi lấy. Tôi cũng không biết chai nước mắm đó là hàng nhái".

Chúng tôi lấy chai Nam Ngư ở cửa hàng này và chai nước mắm Nam Ngư chính hãng để so sánh. Quả thật nhìn bằng mắt thường rất khó nhận ra, nhưng quan sát kĩ thấy hàng thật, ngày sản xuất và hạn sử dụng được dập nổi ở phần cổ chai, trong khi với hàng giả, những thông tin này không hề có. Đây là đặc điểm dễ phân biệt nhất. Tiếp đến là nếm thử, nước mắm giả có vị mặn hơn và mùi nồng.

Tại nhiều cửa hàng chúng tôi thấy một số loại bánh kẹo còn không ghi tên nhà sản xuất, không hạn sử dụng, không nhãn mác, được đựng trong các bao tải lớn. Thậm chí có những thứ kẹo rất lạ, không tên, đủ màu sặc sỡ, mùi thơm hấp dẫn… được cho vào ống nhựa bán cho trẻ em để hút, xịt. Điều đáng lo ngại là những loại kẹo này được nhiều quán tạp hóa bán trước cổng các trường học ở Yên Thành.

Kẹo bột được cho vào ống nhựa bán trước cổng trường học

Nhái, ăn cắp nhãn hiệu công khai

Đến nhiều chợ, cửa hàng tạp hóa tiếp theo, thấy rất nhiều mặt hàng nhái tên các sản phẩm chính hãng để đánh lừa người mua như khăn giấy Tempo, bị nhái thành Ten, bánh Custard nhái thương hiệu Custas… Ngoài ra có những loại bánh mẫu mã đẹp, tên nước ngoài hẳn hoi nhưng bên trong chỉ là mấy cái bánh bích quy được làm từ bột sắn và…hai tấm gỗ ép hoặc bìa các tông được ép hai bên khiến hộp bánh trông có vẻ “xịn” và nặng hơn.

Bánh Custard nhái thương hiệu Custas

Tại thị trấn Diễn Châu, chúng tôi thấy một số cửa hàng bày bán đồ điện nhái nhãn mác như bếp gas Ruinai (nhái Rinnai), bếp gas Fujnai (nhái Rinnai) của Nhật Bản. Nồi cơm điện Sharp của Thái Lan, Kangaroo của Đài Loan, Sunhouse Hàn Quốc bị nhái và làm giả y như thật nhưng giá cả chênh nhau rất lớn. Ví dụ, nồi cơm điện Sunhouse MAMA loại tốt có giá 1.200.000 nhưng hàng giả chỉ 800.000 đồng.

Ngược lên các huyện lên Đô Lương, Anh Sơn, Con Cuông, tại các chợ và cả thị trấn, các mặt hàng rau củ quả; các loại mì chính, nước uống tăng lực (bò húc), muối i ốt, giấy vệ sinh, băng vệ sinh không rõ nguồn gốc được bày bán công khai. Nhiều cửa hàng kính mắt, đồng hồ, quần áo vải vóc... thấy đồ giả, đồ nhái, đồ thật bán lẫn lộn.

Anh Cương - một người bán đồng hồ đã giải nghệ cho biết: Đồng hồ bán ở vùng nông thôn, chủ yếu là hàng giả, hàng nhái, 1 chiếc đồng hồ Rolex chính hãng có giá 1.600.000 đồng nhưng hàng giả, hàng nhái lấy chỉ 500.000 đồng mà các cửa hàng bán ra cũng xấp xỉ giá Rolex chính hãng.

Rất khó nhận biết đồng hồ xịn hay nhái

Hiện nay, không chỉ riêng ba huyện kể trên mà rất nhiều địa phương khác trên địa bàn Nghệ An, nhất là những vùng miền núi, vùng sâu vùng xa, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng bày bán tràn lan. Đã có không ít trường hợp người dân ăn phải những loại bánh kẹo, thực phẩm kém chất lượng, gây đau bụng, tiêu chảy, thậm chí ngộ độc thực phẩm...
 

Nhìn thấy nhưng không ai xử lý

Hiện nay, hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng đang ồ ạt tràn về nông thôn. Thế nhưng, để xử lý triệt để vấn nạn này không đơn giản. Ông Nguyễn Công Hải, Phó Trưởng phòng Công thương huyện Yên Thành cho biết, trong năm 2016 và từ đầu năm 2017 đến nay, Phòng Công thương đi kiểm tra các cơ sở kinh doanh, hàng tạp hóa trên địa bàn, phát hiện và xử lý gần 10 vụ vi phạm VSATTP.

Thế nhưng, cũng chỉ phát hiện bề ngoài như hàng không nhãn mác, không hóa đơn. Còn xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng và gian lận thương mại thì cỡ cấp huyện không đủ điều kiện làm, trang thiết bị, phương tiện kiểm tra hàng hóa của huyện, tỉnh chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.

Chi cục QLTT Nghệ An tiêu hủy số lượng lớn hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, hàng kém chất lượng và hàng vi phạm sở hữu trí tuệ

Hiện máy test để phát hiện hàn the trong thực phẩm đã lỗi thời vì những nơi sản xuất họ không dùng hàn the nữa mà dùng phụ gia độc hại khác để chế biến thực phẩm. Tiếp theo là lấy mẫu đi kiểm định, thời gian khá lâu, điều này tạo điều kiện cho cơ sở vi phạm phi tang tang vật và có biện pháp đối phó.

Còn bà Lê Thị Lý, Phó Trưởng phòng Công thương huyện Đô Lương cho biết thêm: Nhận thức của người dân về hàng giả, hàng nhái còn hạn chế, tâm lý chung vẫn thích dùng hàng ngoại, ham mua của rẻ nên tạo điều kiện cho hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tung hoành. Bên cạnh đó, ý thức trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ đối với sức khỏe cộng đồng chưa cao, nên vi phạm vẫn diễn ra, khó xử lý.