Với việc giảm diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả, tăng dần diện tích trồng rau màu và cây ăn trái, An Giang đang hướng đến mục tiêu trở thành vùng trọng điểm sản xuất trái cây của ĐBSCL, đặc biệt là trái xoài.
Ông Nguyễn Sĩ Lâm, GĐ Sở NN-PTNT An Giang cho biết: Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ trồng lúa sang rau, màu và cây ăn trái giai đoạn 2017-2020 được UBND tỉnh giao nhiệm vụ thực hiện bước đầu đã đem lại khả quan. Hiện đất lúa mỗi năm còn duy trì trên 200.000ha. Từ 2017 đến nay, có gần 12.230ha diện tích trồng lúa được chuyển đổi sang cây ăn trái chủ lực của tỉnh như xoài, chuối, cây có múi và nhãn. Tiếp theo có 31.130ha đất lúa chuyển sang trồng rau, màu, trong đó rau dưa các loại như: ớt, đậu bắp Nhật, đậu nành rau, bắp thu trái non và cây màu như: mè, bắp, đậu các loại và nhóm cây có củ...
Trong quá trình chuyển đổi, các địa phương thực hiện 15 mô hình trình diễn giống bắp các loại trên đất trồng lúa kém hiệu quả, quy mô 0,2ha/mô hình. Đồng thời, tổ chức 18 lớp tập huấn kỹ thuật trồng các loại bắp lai, bắp trắng, trồng bắp lấy thân, bắp non… cho cán bộ kỹ thuật và nông dân thực hiện chuyển đổi.
Riêng vụ ĐX 2019-2020 tổng diện tích đã thực hiện chuyển đổi từ trồng lúa sang cây rau, màu và cây ăn trái trên địa bàn An Giang là 2.339,68ha, tăng 579ha so với năm trước. Đối với rau dưa các loại: 846,11 ha trong đó rau các loại 341,93 ha, dưa các loại 103,93 ha và các loại rau khác 400,25 ha. Cây màu: 1.209,2 ha trong đó bắp các loại (bắp lai, bắp non, bắp trắng). Cây ăn trái: 284,37 ha, bao gồm xoài, cây có múi, mít, chuối, ổi, cam…
Theo ông Lâm, trong vụ HT này ngành nông nghiệp khuyến cáo các địa phương và nông dân đẩy mạnh chuyển đổi cây trồng thích hợp trong mùa nắng, sử dụng ít lúa và giảm diện tích đất lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây ngắn ngày. Việc chuyển đổi từ lúa sang màu mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, bởi giá cả của cây màu thường cao hơn so với lúa 2-3 lần, giải quyết được việc làm cho lao động nông thôn như thu hái ớt, rau muống… Việc xen vụ hạn chế được sâu bệnh gây hại cho lúa vào vụ tiếp theo.
Để làm tăng giá trị trên mảnh đất của mình, anh Nguyễn Văn Đệ, ở xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú trồng 2,5 công dưa lưới trong nhà kính. Hơn 5 năm thành công, anh Đệ đã hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc và mở ra hướng mới cho nông nghiệp địa phương và đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm cho chính mình.
Còn tại vùng đồi núi, vào mùa khô khó trồng được loại cây gì để cải thiện thu nhập. Nhiều năm nay nông dân ở 2 huyện Tri Tôn và Tịnh Biên tận dùng đồi núi phát triển cây dược liệu trồng dưới tán rừng. Điển hình như ông Lê Văn Hương, ở xã An Hảo, huyện Tịnh Biên có 1ha đất vừa trồng rừng kết hợp trồng cây dược liệu như đinh lăng và nghệ xà cừ. Bình quân trồng đinh lăng khoảng 2-3 năm sẽ cho thu hoạch bán lá và thân. Hiện, đinh lăng được thu mua với giá 30.000 – 35.000 đồng/kg lá khô. Riêng phần củ và rễ, cây từ 3 năm trở lên có giá 400.000 đồng/kg. Tổng thu nhập từ dược liệu của gia đình ông Hương mỗi năm đạt trên 300 triệu đồng. Ngoài ra tiền bán nghệ xà cừ cũng gần 50 triệu đồng/năm.
Bà Nguyễn Thị Lê, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt – BVTV An Giang cho biết: Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, duy trì quỹ đất trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, tăng thu nhập cho người dân, góp phần giảm nghèo, ổn định chính trị xã hội. UBND tỉnh yêu cầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng phải phù hợp quy hoạch.
Chuyển đổi nhưng không được làm mất các yếu tố phù hợp để trồng lúa, khi cần thiết có thể quay lại trồng lúa mà không phải đầu tư lớn. Đối với cây trồng chuyển đổi, phải có thị trường tiêu thụ, có lợi thế cạnh tranh và hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa phải phù hợp với hiện trạng giao thông, thủy lợi nội đồng của địa phương, hạn chế đầu tư lớn và gắn với xây dựng nông thôn mới.