An ninh lương thực là vấn đề nóng bỏng trên toàn cầu

“Một trong những trụ cột phát triển của nền kinh tế bền vững là an ninh lương thực. Nếu không đảm bảo được an ninh lương thực thì kinh tế không đảm bảo chứ đừng nói đến chuyện phát triển” - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định khi trao đổi về Tuần lễ an ninh lương thực APEC 2017, diễn ra từ ngày 18-25/8/2017 tại Cần Thơ.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Xuân Cường

Lý giải về việc trong khuôn khổ Năm APEC 2017, Việt Nam đưa ra 4 chủ đề ưu tiên, trong đó đối với ngành Nông nghiệp và PTNT có chủ đề về an ninh lương thực và thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh:

APEC là một diễn đàn kinh tế của các quốc gia vành đai Châu Á – Thái Bình Dương, hiện nay gồm 21 thành viên. Đây là khu vực có diện tích rất rộng lớn với dân số gần 3 tỷ người, chiếm đến 40% tổng dân số trên toàn thế giới. Khu vực này cũng có vai trò kinh tế quan trọng, thương mại toàn cầu khu vực này chiếm tới 57% GDP của thế giới.

Những năm gần đây, bằng những tiến bộ kỹ thuật cũng như tiến bộ về kinh tế, nhiều quốc gia trong đó có khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đã vươn lên tự túc được lương thực, thực phẩm. Tuy nhiên, do điều kiện phát triển kinh tế, KHCN và vị trí khác nhau nên tình trạng đói nghèo, suy dinh dưỡng trẻ em trên thế giới vẫn là một vấn đề nóng bỏng. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) đã ước tính hiện nay trên thế giới vẫn còn gần 800 triệu người thiếu đói và hơn 160 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, lâm vào tình trạng chậm phát triển. Chính vì thế, an ninh lương thực đang là vấn đề nóng bỏng trên thế giới.

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương cũng là khu vực chịu tác động của thiên tai lớn nhất trong các khu vực trên thế giới. Cùng với đó, tác động biến đổi khí hậu hiện nay diễn ra rất nhanh trên cả mức chúng ta dự kiến, khiến vấn đề đảm bảo an ninh lương thực, thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu càng đặt ra nóng bỏng. Do đó, năm nay chúng ta lựa chọn chủ đề an ninh lương thực và thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu là một nội dung, chủ đề được các thành viên APEC rất đồng tình.

Thưa Bộ trưởng, với Tuần lễ ANLT 2017 diễn ra tại Cần Thơ tới đây, những cam kết và hợp tác giữa Việt Nam và các nước thành viên APEC sẽ được kỳ vọng như thế nào?

Sau 30 năm đổi mới, chúng ta đã đạt được những thành tựu rất quan trọng, từ một đất nước thiếu ăn chúng ta đã vươn lên không những sản xuất nông nghiệp đủ lương thực, thực phẩm cho 92 triệu dân trong nước mà còn dành một phần để xuất khẩu. Nhưng tài nguyên đất đai của nước ta ít với địa hình ¾ là núi và đặc biệt Việt Nam là 1 trong 5 nước bị tổn thương lớn nhất do tác động của biến đổi khí hậu. Trong năm 2016, thiên tai diễn ra khắp 3 miền Bắc – Trung – Nam gây thiệt hại về kinh tế khoảng 1% GDP. Điều đó cho thấy Việt Nam đang là 1 trong những tâm điểm chịu tác động của biến đổi khí hậu. Chính vì thế, chúng ta đặt ra rất nhiều kỳ vọng ở diễn đàn APEC, riêng chủ đề về nông nghiệp với nội dung quan trọng đặc biệt là Tuần lễ APEC về nông nghiệp.

Tại diễn đàn này, mục tiêu đầu tiên chúng ta đặt ra là thông qua được 3 thông điệp chuyên đề là: Kế hoạch hành động chung của khu vực về chương trình phát triển an ninh lương thực gắn với nông nghiệp phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu; Kế hoạch hành động thực hiện Khung chiến lược APEC về Phát triển nông thôn – đô thị bền vững để tăng cường an ninh lương thực và tăng trưởng có chất lượng; Và Tuyên bố Cần Thơ - đây là Tuyên bố cấp Bộ trưởng nông nghiệp APEC về Tăng cường an ninh lương thực, phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với BĐKH.

Thứ hai, thông qua diễn đàn này, chúng ta muốn tiếp tục truyền cảm hứng để phát động phong trào khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, làm sao các thành phần kinh tế, các đối tượng lao động, đặc biệt là các bạn trẻ tham gia khởi nghiệp, nhiều sáng tạo cho lĩnh vực nông nghiệp. Việc tổ chức thành công Diễn đàn Khởi nghiệp nông nghiệp và sáng tạo sẽ tạo ra những cơ hội để truyền cảm hứng, đồng thời để thu hút thêm doanh nghiệp đầu tư vào khu vực này.

Thứ ba, chúng ta kỳ vọng là tăng cường trao đổi, xúc tiến để thu hút đầu tư, xúc tiến vào nhau; có thể các doanh nghiệp nước ngoài tiếp tục đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp và ngược lại các doanh nghiệp nước ta nghiên cứu để đầu tư vào các nước trong khu vực nhằm xây dựng chuỗi nông sản theo hướng toàn cầu.

Thứ tư, khi chính sách của Nhà nước được ban hành, chúng ta kỳ vọng sẽ phối hợp chặt chẽ với việc huy động tổng nguồn lực của xã hội qua hình thức đầu tư công – tư (PPP) để có nhiều nguồn lực hơn, không chỉ là nguồn tài chính mà chúng ta thu hút được nguồn quản trị trong khu vực nông nghiệp để thúc đẩy nông nghiệp trong toàn khối nói chung và trong đó có Việt Nam.

Như Bộ trưởng vừa chia sẻ, chúng ta sẽ ban hành một Kế hoạch khung các chương trình chung của APEC đối với lĩnh vực an ninh lương thực, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Vậy, thông điệp cụ thể của ngành nông nghiệp Việt Nam trong chương trình này và dự kiến những việc sẽ làm trong thời gian tới là gì?

Thông điệp Việt Nam đưa ra là: An ninh lương thực là vấn đề nóng bỏng trên toàn cầu, không thể chủ quan được, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở khu vực vành đai Châu Á – Thái Bình Dương. Do vậy, tất cả các quốc gia trong khu vực phải cố gắng vượt bậc bằng nhóm giải pháp tổng thể, không chỉ là giải pháp riêng của lĩnh vực nông nghiệp thì chúng ta mới giải quyết một cách căn bản được vấn đề an ninh lương thực cho người dân của khu vực.

Thông điệp thứ hai là vấn đề ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tập trung các chính sách thu hút nguồn đầu tư ngoài xã hội để cùng nguồn lực nhà nước nhằm giải quyết được các vấn đề rất khó khăn đang đặt ra.

Thông điệp thứ ba là trước tình hình khó khăn, chúng ta rất cần sự chia sẻ, giao lưu, tương hỗ giữa các quốc gia kể cả về KHCN, kinh nghiệm, tự do hóa thương mại, xúc tiến đầu tư để chúng ta cùng tháo gỡ khó khăn. Đó là những vấn đề chính kỳ vọng đưa ra để làm sao các nước trong khối cùng chia sẻ về lĩnh vực nông nghiệp.

Riêng chương trình hành động của Việt Nam, hiện nay chúng ta đang tập trung cao độ vào tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới - đây chính là hai nội hàm rất sâu sắc chúng ta đưa ra diễn đàn này, cũng đang là hai chương trình mục tiêu lớn nhất mà ngành nông nghiệp đang tập trung.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!