Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng chỉ ra 5 điểm từ dự án sáng tạo xanh. Ảnh: Hồ Thảo.
Nhằm đánh giá kết quả thực hiện dự án, rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp nhân rộng để phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả cạnh tranh trong tương lai, ngày 10/3, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Tổ chức GIZ và UBND TP. Cần Thơ tổ chức Hội nghị tổng kết dự án “Các trung tâm đổi mới sáng tạo xanh”.
Hội nghị có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng, cùng lãnh đạo các cục, vụ, viện thuộc Bộ, đại diện Bộ Tài chính, đại diện 6 tỉnh ĐBSCL, cùng các doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia dự án. Về phía tổ chức quốc tế có sự tham dự của đại diện Đại sứ quán Đức và Dự án GIC tại Việt Nam.
Bước khởi đầu chuyển đổi tư duy
Dự án GIC Việt Nam là một hợp phần của chương trình “Các Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Xanh trong Nông nghiệp - Thực phẩm” thuộc sáng kiến toàn cầu “Một thế giới không nạn đói”. Dự án do Bộ Hợp tác Phát triển Đức (BMZ) tài trợ và được thực hiện bởi Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIC).
Đây là một dự án có ý nghĩa thiết thực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của 6 tỉnh, thành phố thuộc ĐBSCL, gồm An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Hậu Giang, Sóc Trăng và TP. Cần Thơ.
Dự án đã thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua việc triển khai 10 giải pháp tiên tiến dành cho nông hộ, trong đó có 6 giải pháp cho chuỗi giá trị lúa gạo và 4 giải pháp cho chuỗi giá trị xoài.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho rằng, dự án là bước khởi đầu quan trọng để các nhà quản lý, hợp tác xã, nông dân và doanh nghiệp chuyển đổi từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế, hướng đến phát triển nền nông nghiệp tuần hoàn và gia tăng giá trị sản phẩm.
“Ngành nông nghiệp Việt Nam chắc chắn sẽ hướng tới một nền sản xuất xanh, sạch, hữu cơ và tuần hoàn nhằm nâng cao thu nhập cho người nông dân”, Thứ trưởng nhận định.
Góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp
Thông tin tại sự kiện, Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Nguyễn Ngọc Hè cho biết, sau 4 năm thực hiện, dự án đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Thu nhập của các hộ sản xuất nhỏ được cải thiện rõ rệt, nông dân có thêm việc làm và nguồn thu nhập ổn định, khả năng chống chịu của chuỗi giá trị lúa gạo được nâng cao. Đồng thời, các mô hình sản xuất kinh doanh trở nên cạnh tranh hơn và giảm tác động đến môi trường. Ngoài những kết quả có thể đo lường, dự án còn mang lại giá trị lớn thông qua sự hợp tác bền chặt giữa Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, Tổ chức Phát triển Đức và các chuyên gia Đức tại 6 tỉnh ĐBSCL.
"Sự hợp tác chặt chẽ, cùng với tinh thần năng động, sáng tạo và sự kiên trì của các bên tham gia, chính là công cụ và giải pháp hữu ích giúp thành phố thực hiện chương trình tái cơ cấu nông nghiệp một cách hiệu quả”, ông Hè nói.
Còn tại Đồng Tháp, 3 năm thực hiện dự án, tỉnh đã tổ chức 195 lớp đào tạo, trang bị kiến thức và kỹ năng cho nông dân, với hơn 6.000 nông dân tham gia, trong đó 75% là người lớn tuổi.
Sản phẩm xoài áp dựng kỹ thuật canh tác bền vững. Ảnh: Hồ Thảo.
Tỉnh cũng đã triển khai nhiều mô hình sản xuất bền vững, trong đó có mô hình “Sản xuất lúa theo tiêu chuẩn SRP” tại HTX Phú Thọ, giúp tăng lợi nhuận trung bình 2,9 triệu đồng/ha, giảm chi phí và giá thành sản xuất, đồng thời mở rộng diện tích lên 120ha. Rơm rạ sau thu hoạch được thu gom để sản xuất nấm và làm nguyên liệu ủ phân hữu cơ truyền thống.
Ngoài ra, mô hình “Sản xuất, kinh doanh giá thể hữu cơ từ rơm sau trồng nấm” tại HTX Tân Bình cũng mang lại hiệu quả cao, với sản lượng 150-200 tấn/năm, lợi nhuận đạt 120 triệu đồng/năm.
Đối với cây xoài, mô hình “Áp dụng kỹ thuật canh tác bền vững trên xoài cát chu” giúp giảm 50% lượng phân bón, tiết kiệm nước tưới, tăng năng suất lên 15,6 tấn/ha và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đặc biệt, nhờ ứng dụng công nghệ bảo quản sau thu hoạch, thời gian bảo quản xoài được kéo dài từ 7 ngày lên 21 ngày, hỗ trợ xuất khẩu sang các thị trường như Úc, Mỹ, Hàn Quốc.
"Từ những kết quả đạt được, Đồng Tháp đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng. Trong đó, việc không đốt rơm rạ mà sử dụng chế phẩm sinh học để phân hủy nhanh giúp giảm ô nhiễm môi trường, hạn chế phát thải khí nhà kính và cải thiện độ màu mỡ của đất. Đồng thời, ứng dụng cơ giới hóa trong thu gom và tái sử dụng rơm không chỉ giúp hợp tác xã mở rộng hoạt động kinh doanh mà còn tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho nông dân", ông Trần Thanh Tâm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường đánh giá.
Những điểm quan trọng rút ra từ dự án
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng đã chỉ ra 5 điểm quan trọng rút ra từ thực tiễn triển khai dự án.
Đầu tiên, thành công lớn nhất của dự án, đó là định hướng thay đổi tư duy và phương thức sản xuất của nông dân.
Thứ hai, dự án đã hỗ trợ cung cấp tài liệu hướng dẫn dễ hiểu, dễ tiếp cận, giúp nông dân và HTX nâng cao kiến thức một cách hiệu quả. Với hơn 200.000 nông dân được đào tạo, dự án đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và năng lực sản xuất của người dân.
Thứ ba, việc số hóa và lượng hóa hoạt động sản xuất kinh doanh đã giúp nông dân thay đổi tư duy, minh bạch hóa giá trị đầu vào, đầu ra, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế.
Thứ tư, tính mở rộng của dự án đóng vai trò quan trọng. Khi kết thúc, câu hỏi đặt ra là liệu các mô hình này có thể tiếp tục nhân rộng hay không. Theo ông, đây chính là tiền đề quan trọng để phát triển bền vững trong tương lai.
Thứ năm, dự án đã giúp phát hiện thêm nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai, mở ra những hướng đi mới cho ngành nông nghiệp, góp phần đưa nền sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.
Thứ trưởng Võ Văn Hưng tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm tại sự kiện. Ảnh: Hồ Thảo.
Thứ trưởng Võ Văn Hưng đề nghị chính quyền các tỉnh tiếp tục đồng hành, không để dự án kết thúc mà cần nhân rộng, huy động nhiều nguồn lực để thực hiện. Tăng cường giải pháp tháo gỡ vướng mắc nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng cường hợp tác, mở rộng quan hệ với các đối tác quốc tế. Các đơn vị liên quan trao đổi với Đại sứ quán Đức về các chương trình hợp tác tiếp theo.
"Ngành nông nghiệp Việt Nam không nên chỉ tập trung vào sản lượng, mà cần gia tăng giá trị sản phẩm từ chuyển đổi xanh, để người nông dân có thể nở nụ cười trên chính cánh đồng của họ", Thứ trưởng lưu ý.
Nhằm ghi nhận và tuyên dương những cá nhân, tập thể có đóng góp quan trọng cho dự án, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng đã trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Nông nghiệp và Phát triển nông thôn” cho bà Sonja Esche, Giám đốc Dự án GIC Việt Nam. Bên cạnh đó, 14 cá nhân và tổ chức có thành tích xuất sắc trong dự án cũng được nhận giấy khen từ Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn.
