Hiện nay, bưởi Soi Hà của tỉnh Tuyên Quang đã vào giai đoạn chín rộ. Ảnh: Đào Thanh.
Bưởi Soi Hà cùng với cam sành Hàm Yên là một trong 2 thứ quả nức tiếng trong Nam ngoài Bắc của xứ Tuyên. Năm 2018, bưởi Soi Hà lọt Top 10 nhãn hiệu, thương hiệu nổi tiếng của Việt Nam.
Cây bưởi đường đã giúp những làng quê Xuân Vân, Lực Hành, Phúc Ninh... đổi mới khang trang. Tuy nhiên, năm nay do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nên đến thời điểm bưởi chín dù đã có nhiều thương lái đến thu mua nhưng giá bưởi khá thấp.
Theo các nhà vườn ở thôn Soi Hà cho biết, hiện nay thương lái đến thu mua tại vườn chỉ trả giá từ 15.000 đến 18.000 đồng/quả đối với bưởi loại một và 10.000 đến 12.000 đồng/quả đối với bưởi loại hai. Với giá bưởi này, trừ các khoản chi phí phân bón, công chăm sóc, thuốc bảo vệ thực người dân vẫn có lãi, nhưng không nhiều.
Ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên việc thông thương khó khăn, giá bưởi Soi Hà loại một chỉ đạt từ 15.000 đến 18.000 đồng/quả tùy nhà vườn. Ảnh: Đào Thanh.
Gia đình anh Lộc Văn Nguyên, trồng 350 gốc bưởi, trong đó 200 gốc được thu. Vụ năm ngoái trừ chi phí anh thu lãi được 200 triệu. Năm nay do ảnh hưởng của dịch Covid-19 việc thông thương khó khăn nên các thương lái đến vườn chỉ trả anh trung bình 15.000 đồng/quả bưởi loại một. Với bưởi loại hai, loại ba giá còn thấp hơn nữa. Tuy nhiên, đây mới là giai đoạn đầu vụ nếu giữa và cuối vụ mà giá thấp hơn thì người trồng bưởi ở Soi Hà gần như không có lãi.
Một khó khăn kép nữa mà người trồng bưởi Soi Hà năm nay gặp phải đó là tình trạng mất mùa. Mấy năm trở lại đây, người dân đã chủ động được việc thụ phấn nhân tạo, kỹ thuật chăm sóc để chủ động việc cho cây đậu quả, nhưng đầu vụ giai đoạn quả bằng đầu đũa, bằng ngón tay cái gặp phải mấy trận mưa axit kéo dài, bưởi non bị thối rụng số lượng lớn. Bởi vậy, so với năm ngoái những cây bưởi đã cho thu hoạch năm nay năng suất chỉ bằng một nửa hoặc một phần ba.
Những cây bưởi 30 năm tuổi của gia đình bà Lộc Thị Trọng cũng chỉ đạt 18.000 đồng/quả, trong khi những năm trước đạt từ 30.000 đến 35.000 đồng/quả. Ảnh: Đào Thanh.
Gia đình bà Lộc Thị Trọng, thôn Soi Hà, xã Xuân Vân trồng hơn 100 gốc bưởi Soi Hà. Những cây bưởi trong vườn nhà bà đều có tuổi từ 20 năm trở lên. Do vậy thương lái bao giờ cũng ưu tiên mua bưởi của gia đình bà giá cao hơn so với mặt bằng của thị trường. Tuy nhiên, năm nay bưởi ở cây nhiều tuổi nhất của gia đình bà cũng chỉ được trả giá cao nhất là 18.000 đồng/quả.
Bà Trọng cho biết, chăm sóc những cây bưởi già thường khó hơn bởi nó dễ bị sâu bệnh hại cũng như đòi hỏi hàm lượng dinh dưỡng cao hơn. Để đảm bảo quả có độ ngọt, tép mọng, múi đều ngoài bón phân tổng hợp NPK, bà còn bón thêm phân chuồng ủ, đỗ tương, ngô bột, cá nhỏ ngâm theo một tỷ lệ nhất định. Bởi thế nếu giá bưởi mà thấp hơn 10.000 đồng/quả người trồng bưởi Soi Hà cổ như bà gần như không có lãi.
Toàn xã Xuân Vân có khoảng 900ha bưởi, trong đó hơn 700ha cho thu hoạch. Những năm qua, cây bưởi trở thành cây mang lại nguồn thu nhập chính của người dân địa phương. Từ bưởi, trung bình mỗi năm toàn xã thu về hàng 100 tỷ đồng.
Dịch Covid-19 hiện nay đã bớt căng thẳng hơn, việc thông thương thuận lợi hi vọng giá bưởi Soi Hà sẽ tăng lên trong thời gian tới. Ảnh: Đào Thanh.
Ông Triệu Ngọc Lý, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Yên, huyện Yên Sơn cho biết, năm nay do dịch bệnh Covid-19 nên đầu vụ giá bưởi thấp hơn những năm trước và vắng thương lái thu mua. Tuy nhiên thời gian gần đây tình hình Covid trên cả nước đã ổn định nên tư thương đã bắt đầu thu mua tấp nập trở lại như những năm trước. Nếu tình hình dịch Covid-19 tiếp tục ổn định, việc thông thương thuận tiện chắc chắn giá bưởi Soi Hà sẽ tăng cao hơn. Như vậy, sẽ là tín hiệu mừng cho các nhà vườn trồng bưởi.
Ngày 15/9/2021, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học Công nghệ đã quyết định cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00109, cho sản phẩm bưởi Soi Hà của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Giống bưởi Soi Hà được cấp chứng nhận địa lý là bưởi đường; tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý là UBND huyện Yên Sơn; khu vực địa lý của sản phẩm bưởi Soi Hà bao gồm các xã: Phúc Ninh, Xuân Vân, Chiêu Yên, Lực Hành, Tứ Quận, Trung Trực, Quý Quân, Tân Long, Kiến Thiết, Tân Tiến, Lang Quán và thị trấn Yên Sơn. Đây là tín hiệu đáng mừng, giúp nâng tầm phát triển thương hiệu cũng như nâng cao giá trị kinh tế của cây bưởi Soi Hà ở Tuyên Quang.
