* Đề nghị Bộ Công an vào cuộc
Ngày 24/11, Thanh tra Chính phủ (TTCP) cùng lúc công bố thông báo kết luận thanh tra việc đầu tư xây dựng dự án nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ (PVTex, Hải Phòng) và kết luận thanh tra việc đầu tư các dự án nhiên liệu sinh học có góp vốn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và các đơn vị thành viên. Tất cả đều là những vấn đề gây nhức nhối và bức xúc trong dư luận suốt một thời gian dài.
Nhà máy xơ sợi Đình Vũ, "cái bắt tay lỏng lẻo" giữa Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam và Tập đoàn Dệt may Việt Nam
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN và Tập đoàn Dệt may - Vinatex đã thỏa thuận hợp tác đầu tư dự án Nhà máy xơ sợi Polyeste Đình Vũ có quy mô đầu tư lớn với giá trị nghiệm thu tại thời điểm thanh tra là 363.528.263,03 USD.
Sau một thời gian xây dựng, nhà máy đã hoàn thành đi vào vận hành, song sản xuất và kinh doanh, dự án chưa có hiệu quả kinh tế, lỗ hơn 1.400 tỷ đồng. Quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng dự án, PVTex, PVN, Vinatex, các đơn vị, tổ chức và cá nhân liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm.
Cụ thể, Vinatex đã thiếu trách nhiệm trong việc góp vốn điều lệ; không thực hiện trách nhiệm của cổ đông mà ủy quyền cho PVN làm chủ đầu tư dự án.
PVN là tập đoàn có vốn chi phối tại PVTex, trong quá trình chỉ đạo điều hành còn nhiều thiếu sót, vi phạm; chưa thực hiện hết trách nhiệm trong việc kiểm tra, đôn đốc, giám sát người đại diện vốn của PVN tại PVTex để đảm bảo việc thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật; nhận chuyển nhượng vốn từ Vinatex và Tổng Công ty CP Phong Phú không đúng quy định, dẫn đến phải chịu toàn bộ lỗ của dự án hơn 1.472 tỷ đồng.
Bộ Công Thương với chức năng quản lý Nhà nước, trách nhiệm của chủ sở hữu vốn Nhà nước tại PVN, Vinatex đã thiếu thường xuyên kiểm tra giám sát trong việc thực hiện mục tiêu chiến lược ngành dầu khí; hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy hoạch ngành; chưa thực hiện hết trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát và chuyển nhượng vốn của Vinatex và Tổng Công ty CP Phong Phú cho PVN.
Hội đồng quản trị và Tổng giám đốc PVTex phê duyệt dự án, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, tổng mức đầu tư khi không tổ chức thẩm định; nội dung dự án không đảm bảo phù hợp, đồng bộ với thiết kế kỹ thuật tổng thể; phê duyệt tổng mức đầu tư thiếu chi phí vốn lưu động, tăng sai một số khoản chi phí trị giá 38.742.310 USD.
HĐQT và TGĐ PVTex phê duyệt hồ sơ mời thầu nhưng không tổ chức thẩm định và có báo cáo thẩm định; thư mời thầu thiếu thông báo thời điểm đóng thầu và mở thầu; nội dung hồ sơ mời thầu chưa phù hợp quy định; các chi phí trong nước không sử dụng bằng đồng tiền Việt Nam làm tăng chi phí chênh lệch tỷ giá ngoại tệ 46.835.207.983 đồng khi thanh toán; nghiệm thu tăng sai, trùng lắp khối lượng so với hồ sơ hoàn công một số hạng mục công trình với giá trị 23.046,6 USD và 8.091.364.419 đồng.
Hậu quả, sau 2 năm đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh, dự án không đạt hiệu quả, kết quả kinh doanh thua lỗ 1.472.802 triệu đồng.
Theo Thanh tra Chính phủ, PVN, Vinatex là đại diện chủ sở hữu vốn tại PVTex đã chưa kịp thời xử lý những thay đổi phát sinh, còn nhiều thiếu sót và vi phạm trong chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, giám sát; việc quản lý dự án của chủ đầu tư còn nhiều vi phạm dẫn đến kéo dài thời gian sản xuất thử, tiến độ thi công công tình chậm làm chi phí tăng cao, suất đầu tư lớn; lực lượng cán bộ, công nhân lớn làm tăng chi phí đầu vào, giá thành sản phẩm tăng cao; trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm vận hành nhà máy còn nhiều hạn chế, chất lượng sản phẩm chưa đạt yêu cầu, sản phẩm sản xuất ra khó tiêu thụ. Trách nhiệm liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, dự án không hiệu quả thuộc Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc các đơn vị liên quan gồm PVN, Vinatex, PVTex.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương yêu cầu PVN đánh giá toàn diện thực trạng dự án, đề xuất phương án xử lý phù họp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định. Về xử lý trách nhiệm hành chính, đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo và thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tổ chức và cá nhân tại Bộ Công Thương, PVN, Vinatex thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm, sai phạm được phát hiện qua thanh tra như đã nêu trên.
Đối với PVN, Vinatex, các đơn vị góp vốn và PVTex, cần chỉ đạo và tổ chức thực hiện kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với người đại diện vốn tại PVTex và các đơn vị, cá nhân thuộc thẩm quyền có liên quan đến các khuyết điểm, sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.
Đặc biệt, theo TTCP, kết quả thanh tra cho thấy, quá trình thực hiện đầu tư dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ đã có dấu hiệu cố ý làm trái hoặc thiếu trách nhiệm trong việc phê duyệt dự án; lựa chọn nhà thầu; ký kết, thực hiện hợp đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí lớn vốn đầu tư. Vì vậy, TTCP kiến nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với ba dự án nhiên liệu sinh học của Tập đoàn Dầu khí VN (PVN) tại Bình Phước, Quảng Ngãi và Phú Thọ, TTCP cũng chỉ rõ những dự án này đã được đầu tư hơn 5.400 tỉ đồng nhưng đến nay vẫn thua lỗ, hoạt động cầm chừng.
Cụ thể, tại dự án ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi), tổng mức đầu tư được phê duyệt là hơn 1.800 tỉ đồng nhưng đã bị đội vốn lên hơn 2.100 tỉ đồng. Năm 2014, dự án này lỗ khoảng 164 tỉ đồng.
Tương tự, tại dự án ethanol Bình Phước có tổng mức đầu tư gần 1.500 tỉ đồng, sau đó đã bị đội vốn lên hơn 1.700 tỉ đồng. Từ tháng 4/2013 đến nay, nhà máy này hầu như không vận hành thương mại, dự tính mỗi năm dự án bị lỗ khoảng 200 tỉ đồng.
Đáng chú ý là dự án ethanol Phú Thọ do PVB làm chủ đầu tư, nhà thầu là Tổng Công ty CP Xây lắp Dầu khí (PVC).
Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng sau đó bị đội lên thành gần 2.500 tỉ đồng. Mặc dù dự án đã tạm dừng thi công nhưng vẫn mất hàng trăm tỉ đồng để trả lãi vay và quản lý.
TTCP chỉ rõ trách nhiệm các vi phạm trên thuộc về PVN và các đơn vị liên quan. Từ sai phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan…
Chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái, thiếu tinh thần trách nhiệm trong chỉ định thầu và thực hiện các hợp đồng gây hậu quả nghiêm trọng.
