Chỉ còn vài ngày nữa năm 2020 sẽ kết thúc. Hãy cùng điểm lại 2020 với những khám phát mới nhất mà giới khoa học đã tìm thấy.
1. Sọ người Homo erectus cổ xưa nhất
Những mảnh sọ đầu tiên được tìm thấy trong khu hang động Drimolen phía tây bắc Johannesburg, Nam Phi. Những nhà khảo cổ học đã nhầm tưởng chúng thuộc về một con khỉ đầu chó cổ xưa.
Tuy nhiên, sau khi khai quật hơn 150 mảnh vỡ để ghép thành hộp sọ, hai sinh viên Jesse Martin và Angeline Leece, theo học tại ĐH La Trobe tại Úc và nằm trong nhóm nghiên cứu, đã nhận ra rằng họ đang giữ trong tay hộp sọ của người Homo erectus - giống người có thời gian tồn tại lâu nhất trong số các tổ tiên của loài người.
Hơn nữa, với niên đại hơn 2 triệu năm, hộp sọ này chính là những gì cổ xưa nhất còn sót lại của giống người cổ đại này, theo nghiên cứu công bố ngày 3 - 4 trên tạp chí Khoa học.
Khám phá này giúp các nhà nghiên cứu tiếp tục giải mã thêm thông tin cho cây phả hệ phức tạp của loài người chúng ta, tìm ra thời điểm và nơi chốn mà những "họ hàng" cổ đại của chúng ta xuất hiện và phát triển.
2. Tìm thấy dấu vết ADN trong hóa thạch khủng long
Một nhóm các nhà khoa học từ Mỹ và Trung Quốc ngày 12-1 công bố phát hiện ra ADN và những vật liệu di truyền khác được bảo tồn trong hóa thạch của một con khủng long mỏ vịt 75 triệu năm tuổi, được gọi là Hypacrosaurus.
Nhóm nghiên cứu vẫn chưa biết cách tách chiết ADN từ các tế bào hóa thạch để có thể tiến hành các nghiên cứu chi tiết hơn nữa. Dù vậy, phát hiện này cho thấy ADN có thể tồn tại lâu hơn nhiều so với suy đoán trước đây của chúng ta là khoảng 1 triệu năm.
3. Hé lộ bữa ăn sáng cuối cùng của khủng long bọc giáp
Nửa trước được bảo tồn tuyệt vời của một con khủng long bọc giáp 110 triệu năm tuổi - với các lớp xương, vẩy và gai nhọn - khiến các nhà khoa học ngạc nhiên và thích thú.
Nửa trước được bảo tồn tuyệt vời của con khủng long bọc giáp nặng hơn một tấn được trưng bày tại Bảo tàng Royal Tyrell, Canada - Ảnh: Etemenanki3
Con khủng long này vô tình được khai quật trong một mỏ cát dầu ở Alberta vào năm 2011, và các nhà khoa học phát hiện bữa ăn cuối cùng của con vật cũng được giữ nguyên trong dạ dày của nó.
Bụng của khủng long và bằng chứng về loại thức ăn của chúng hiếm khi được bảo tồn. Trong trường hợp này, bữa ăn được bảo quản tốt đến mức những thứ trong dạ dày của nó cho chúng ta biết đây là một loài kén ăn, theo nghiên cứu công bố đầu tháng 6 trên tạp chí Royal Society Open Science.
Con khủng long, thuộc loài ankylosaur, nặng hơn một tấn với vẻ ngoài dữ tợn, nhưng lại chỉ ăn thực vật và đặc biệt khoái dương xỉ. Phần thức ăn được bảo quản trong dạ dày của con khủng long này có kích thước chỉ bằng một trái banh.
4. Vật chất "già" nhất tìm thấy trên Trái đất còn cổ xưa hơn hệ Mặt trời
Hàng tỉ năm trước khi Hệ mặt trời của chúng ta xuất hiện, một ngôi sao chết đã "nổ tung" và văng các mảnh vỡ cùng bụi vào không gian. Một ít bụi của ngôi sao đó, mắc kẹt trong một thiên thạch đã va chạm với Trái đất vào năm 1969, đã trở thành vật chất "già" nhất từng được tìm thấy trên hành tinh của chúng ta.
Các nhà khoa học tại Bảo tàng Field đã công bố kết luận chính thức này trên Kỷ yếu Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Mỹ hồi tháng 1-2020. Phân tích cho thấy các hạt bụi này có tuổi đời từ 4,6 - 7 tỉ năm, cổ xưa hơn cả Hệ mặt trời của chúng ta - hình thành khoảng 4,5 tỉ năm trước.
Phát hiện thú vị này thúc đẩy các nhà khoa học tiếp tục săn lùng những manh mối về lịch sử hình thành thiên hà của chúng ta.
5. Hóa thạch phôi khủng long bạo chúa đầu tiên
Nhà cổ sinh vật học Gregory Funston của ĐH Edinburgh công bố các phát hiện về những hóa thạch đầu tiên, gồm móng vuốt chân và hàm dưới, của những gì còn sót lại từ phôi thai khủng long bạo chúa vào tháng 10.
Hóa thạch móng vuốt được khai quật vào năm 2018 ở Canada trong khi hóa thạch hàm dưới được phục hồi vào năm 1983 tại một khu vực ở bang Montana, Mỹ. Phân tích cho thấy các hóa thạch này có niên đại cách đây 71 - 75 triệu năm.
Các hóa thạch tiết lộ rằng một số loài săn mồi lớn nhất trên Trái đất đã bắt đầu cuộc sống với kích thước của một con Chihuahua - với một cái đuôi thực sự dài. Chiều dài này chỉ bằng 1/10 so với khi trưởng thành, và giúp lý giải vì sao các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy những mẫu vật khác về khủng long bạo chúa khi còn nhỏ vì có thể họ đã bỏ qua những mẫu vật nhỏ này.
