Lạ lùng 'nước chảy ngược' giữa mùa lũ

Cống Long Tửu là công trình đầu mối của hệ thống Bắc Đuống, nằm trên địa bàn huyện Đông Anh, Hà Nội, sát đầu nguồn sông Đuống khi vừa tách ra khỏi sông Hồng, có chức năng điều tiết nước vào sông Ngũ Huyện Khê, phục vụ canh tác cho khu vực Bắc Đông Anh và một phần của Bắc Ninh.

Mực nước sông Hồng ở cống Xuân Quan ở mức thấp, lộ phần lớn cửa cống.

Theo các cán bộ quản lí cống Long Tửu, trước đây, vào mùa lũ như thời điểm này, mực nước sông Đuống luôn cao hơn rất nhiều so với mực nước trong sông Ngũ Huyện Khê. Tuy nhiên những năm gần đây, nghịch lí là ngay cả vào mùa lũ, nước sông Đuống thậm chí còn thấp hơn rất nhiều so với sông Ngũ Huyện Khê.

Đây là hệ quả do cốt lòng sông Đuống tụt sâu, có số liệu công bố có nơi lòng sông Đuống đã tụt sâu 8-10m so với giai đoạn trước năm 2000. Điều này không chỉ khiến việc lấy nước phục vụ cho nông nghiệp ngày càng khó khăn, mà phân lưu nước từ sông Hồng vào sông Đuống cũng ngày càng tăng mạnh.

Ghi nhận của PV NNVN hôm qua (30/7), mặc dù đang giữa mùa lũ nhưng mực nước sông Đuống vẫn thấp hơn Ngũ Huyện Khê khiến cống Long Tửu phải tháo nước ngược ra sông Đuống. Đây là hệ quả của một vài trận mưa lớn những ngày vừa qua.

Số liệu máy đo cho thấy mực nước sông Hồng chỉ cao hơn sông Bắc Hưng Hải vài chục cm.

Trong khi nước từ Ngũ Huyện Khê đang chảy “ngược quy trình” ra sông Đuống thời điểm này, các sông nhánh của sông Hồng như sông Bắc Hưng Hải, sông Nhuệ lại đang rất vất vả để lấy nước từ sông Hồng do cốt nước sông Hồng đã tụt rất sâu so với trước đây.

Ghi nhận ngày 30/7 tại cống Liên Mạc (cống Chèm), quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội), nơi lấy nước vào sông Nhuệ, máy đo tự động báo mực nước ở sông Hồng và sông Nhuệ gần như đang cân bằng. Tại cống Xuân Quan, huyện Văn Giang, Hưng Yên, sáng 30/7, mực nước sông Hồng chỉ cao hơn sông Bắc Hưng Hải 20-30cm, thấp hơn rất nhiều so với các năm.

Theo cán bộ vận hành, nếu so với cùng thời điểm này vào năm 2018, mực nước sông Hồng phải cao hơn sông Bắc Hưng Hải từ 3-5m tùy con nước. Nhưng hiện nay, dù trong mùa lũ nhưng mực nước sông Hồng vẫn chỉ ở dưới chân kè của cống Xuân Quan.

Trong mùa lũ nhưng nước sông Hồng thấp dưới chân kè của cống Xuân Quan.

"Do lấy nước tự chảy nên cống Xuân Quan bị ảnh hưởng rất nhiều bởi mực nước sông Hồng suy giảm. Thậm chí, nhiều thời điểm nước sông Hồng thấp hơn sông Bắc Hưng Hải, khiến quá trình lấy nước của cống Xuân Quan bị treo", ông Đặng Duy Hiển - Chủ tịch HĐQT Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải cho biết.

Theo ông Hiển, quá trình lấy nước ở cống Xuân Quan phụ thuộc nhiều vào việc xả đáy của các đập ở thượng nguồn và con nước thủy triều. Khi không xả đáy, lưu lượng nước tự chảy từ sông Hồng qua cống giảm do thời gian lấy nước phải rút ngắn theo thủy triều. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng đảm bảo nguồn nước phục vụ nông nghiệp cho các địa phương.

Trong khi đó, sáng 30/7, theo quan sát của phóng viên, 2 bên cống gần như không có dòng nước lưu thông. Tuy nhiên, do lãnh đạo đơn vị quản lý cống không có tại cơ quan nên việc thu thập số liệu cụ thể không thực hiện được.