Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông được tổ chức hàng năm vào dịp rằm tháng Giêng, nhân ngày mất của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Năm 2015, Bộ VH-TT&DL đã công nhận Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia nhằm ghi nhớ công ơn của “ông tổ ngành y học cổ truyền Việt Nam”.
Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác sinh ra trong một gia đình danh gia vọng tộc, ông là một bậc danh y tài năng xuất chúng, hết lòng thương yêu người bệnh, một nhân cách cao thượng, một nhà tư tưởng, nhà thơ, nhà văn nổi tiếng của dân tộc thế kỷ XVIII. Ông sinh năm 1724 và mất vào ngày 15 tháng Giêng năm Tân Hợi 1791.
Sau khi ông mất, từ ngày giỗ đầu tiên của ông, người dân Hương Sơn tự nguyện tổ chức dâng hương tại mộ, cúng tại nhà thờ, cầu siêu, cầu an tại chùa để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến công lao của ông đối với quê hương, đất nước.
Qua thời gian, cùng với tổ chức lễ cúng tế, các hoạt động văn hóa dân gian, thể dục, thể thao đầu xuân cũng được người dân Hương Sơn tổ chức trong các ngày từ mồng 10 - 15 tháng Giêng hàng năm.
Năm Quý Mão 2023, chuỗi hoạt động thể dục, thể thao hướng đến Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông bắt đầu từ mùng 6 tháng Giêng ở một số địa phương. Tuy nhiên, chính lễ diễn ra từ ngày 1 - 5/2 (tức 11 - 15 tháng Giêng).
Theo ông Bùi Nhân Sâm, Bí thư Huyện ủy Hương Sơn, hiện các tiểu ban đang gấp rút hoàn tất những công việc cuối cùng cho ngày làm lễ tưởng niệm 232 năm ngày mất Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông, 3/2 (tức 13 tháng Giêng).
“Sự kiện sẽ có sự tham dự của lãnh đạo Bộ Y tế, tỉnh Hà Tĩnh, các địa phương trong toàn tỉnh và đông đảo nhân dân trên địa bàn”, ông Sâm nói.
Theo Bí thư Huyện ủy Hương Sơn, năm nay phần lễ sẽ được tổ chức trang nghiêm với Lễ dâng hương tưởng niệm tại khu mộ, xã Sơn Trung; lễ rước và cung tiến các sản vật địa phương từ khu mộ lên nhà thờ (xã Quang Diệm); lễ cúng ngày kỵ tại nhà thờ ở xã Quang Diệm; tổ chức cầu an, cầu sức khỏe, thả đèn hoa đăng trên sông Ngàn Phố.
Phần hội là các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao như đua thuyền truyền thống trên sông Ngàn Phố; trưng bày diều sáo Hải Thượng; cuộc thi vật tay; thi gói và nấu bánh chưng; thi đẩy gậy, kéo co, bóng chuyền; trưng bày các sản vật địa phương...
Bà Lê Thị Phượng, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Diệm - địa phương chủ nhà thực hiện phần lễ tế Đại danh y Lê Hữu Trác cho biết, công tác chuẩn bị cho Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông được chính quyền, người dân Quang Diệm chuẩn bị cả tháng nay.
Hiện công tác vệ sinh, treo cờ, băng rôn đã thực hiện đồng bộ trong toàn xã; 14 thôn đang chuẩn bị mỗi thôn 1 mâm cỗ để cung tiến Đại danh y vào ngày kỵ.