Các nhà máy chế biến nông sản như của Tập đoàn TH tại Sơn La đòi hỏi có vùng nguyên liệu ổn định. Ảnh: Tùng Đinh.
Chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, đại biểu Hà Sỹ Huân (Bắc Kạn) cho biết, Báo cáo phục vụ chất vấn tại Kỳ họp này về việc thực hiện chính sách pháp luật phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn đã chỉ ra hiệu quả triển khai các chính sách ưu đãi còn hạn chế.
Như vậy, việc ban hành chính sách áp dụng chung cho các địa phương trên phạm vi cả nước còn nhiều hạn chế và sẽ còn khó khăn hơn đối với các địa phương không có nhiều lợi thế để thu hút doanh nghiệp tham gia chế biến nông, lâm thủy sản, nhất là các tỉnh miền núi.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng có giải pháp gì trong thời gian tới để tạo điều kiện cho các địa phương thu hút được các doanh nghiệp sẵn sàng tham gia chế biến nông, lâm thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn bằng những chính sách ưu đãi hơn.
Tương tự, đại biểu Hà Hồng Hạnh (Khánh Hòa) cho biết, hiện nay công nghiệp hỗ trợ trong phục vụ chế biến nông, lâm thủy sản của nước ta chưa đáp ứng yêu cầu trong chế biến nông sản để nâng cao giá trị và ổn định thị trường tiêu thụ.
Các sản phẩm của ngành cơ khí trong phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn chưa chiếm lĩnh được thị trường trong khi máy móc, thiết bị sản xuất nông nghiệp vẫn nhập khẩu. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết định hướng của ngành về vấn đề này trong thời gian tới.
Về vấn đề chế biến nông lâm thủy sản, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết vai trò của cơ giới hóa nâng cao giá trị chế biến nông lâm thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn được khẳng trong thực tế những năm vừa qua.
Chúng ta đã thu được nhiều kết quả trong lĩnh vực này. Bộ cũng áp dụng nhiều giải pháp như ban hành nghị định về quản lý cụm công nghiệp; triển khai các chương trình ưu đãi, hỗ trợ để phát triển ở các địa phương…
Cơ khí hóa nông nghiệp đã có những kết quả rõ nét, máy móc dây chuyền chế biến đã tăng giá trị nông sản. Tuy nhiên vẫn còn những hạn chế như tích tụ đất đai, sản phẩm đưa vào chế biến chưa đồng nhất, quy mô nhỏ, chất lượng chưa được ổn định.
"Thời gian tới Bộ sẽ đổi mới nâng cao hiệu quả quả chính sách, khuyến khích sản xuất nông nghiệp quy mô lớn; ứng dụng cơ giới hóa nông nghiệp; tạo vùng nguyên liệu; thu hút đầu tư…", lãnh đạo ngành Công thương nói.
Theo Bộ trưởng, để thu hút doanh nghiệp vào vùng sâu, vùng xa thì phải có vùng nguyên liệu. Để có vùng nguyên liệu thì chính quyền địa phương phải quy hoạch được vùng trồng, vùng nuôi; áp dụng được công nghệ mới trong các khâu của quá trình sản xuất; bảo đảm sản phẩm xanh - sạch - chất lượng; sản xuất và cung ứng cho thị trường những cái thị trường cần chứ không phải những cái mà mình có.
Còn về vấn đề xây dựng thương hiệu nông sản như các đại biểu quan tâm, Bộ Công thương đã phối hợp với các Bộ, ngành tập trung hỗ trợ cho việc phát triển thương hiệu thực phẩm ở 3 cấp độ.
Đồng thời Bộ cũng đang phối hợp với các Bộ có liên quan triển khai phối hợp về hỗ trợ đăng ký bảo vệ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ra nước ngoài.
Ngoài vùng nguyên liệu ổn định, các địa phương cũng cần thêm hỗ trợ về chính sách để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến nông sản. Ảnh: Tùng Đinh.
Liên quan đến cơ giới hóa cho nông nghiệp và công nghiệp chế biến nông lâm thủy sản ở Việt Nam, Bộ trưởng cho biết thời gian qua đã tích cực tham mưu cấp có thẩm quyền về cơ chế, chính sách cơ khí hóa cho nông nghiệp; đã sản xuất hàng loạt máy gieo trồng và thu hoạch; trên 90% số máy xay xát lúa, đánh bóng gạo chúng ta đã sản xuất phục vụ nhu cầu trong nước, cũng như xuất khẩu sang rất nhiều nước trên thế giới.
Công nghiệp chế biến nông sản, thực phẩm bước đầu phát triển, các dây chuyền thiết bị nông sản như cà phê, hạt điều do doanh nghiệp trong nước thiết kế, chế tạo cũng được sử dụng trong nước và xuất khẩu đi nhiều nước, góp phần tăng giá trị xuất khẩu nông sản và giá trị tăng bình quân mỗi năm từ 8% đến 10%.
Tuy vậy, vẫn còn những hạn chế, do đó thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tham mưu Chính phủ có cơ chế để tiếp tục khuyến khích tích tụ đất trong nông nghiệp theo pháp luật về đất đai và các quy định liên quan để tạo ra những vùng trồng, vùng nuôi quy mô lớn, đủ khối lượng sản phẩm để xuất khẩu.
Áp dụng công nghệ mới trong quá trình sản xuất để bảo đảm các tiêu chuẩn sản phẩm hàng hóa đáp ứng nhu cầu của các thị trường. Nâng cao hiệu quả chính sách khuyến công, công nghiệp nông thôn để hỗ trợ đầu tư phát triển các cụm công nghiệp, khu công nghiệp chuyên biệt để phục vụ cho quá trình chuyển dịch trong khu vực nông nghiệp nước ta.
Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cơ chế ưu đãi để hỗ trợ các doanh nghiệp cơ khí chế tạo những sản phẩm máy móc, linh kiện và sản phẩm hỗ trợ nông nghiệp…
Liên quan đến những hạn chế như Bộ trưởng nêu, đại biểu Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị Bộ trưởng cho biết rõ vì sao trong thời gian qua việc triển khai các chính sách ưu đãi để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, nhất là phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế.
Việc để xảy ra hạn chế này thuộc trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước hay của doanh nghiệp và đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết những cái giải pháp trong thời gian sắp tới.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Dương Tấn Quân, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết chúng ta đã ban hành nhiều chính sách, những chính sách này liên quan đến nhiều ngành; một số cơ chế còn chồng chéo, vướng mắc.
Do đó, để cơ chế, chính sách thực sự phát huy được hiệu quả thì trong thời gian tới cần rà soát quy định pháp luật hiện hành, thuộc trách nhiệm của ngành nào thì ngành đó phải rà soát và tham mưu cho cấp có thẩm quyền; có cơ chế phối hợp giữa các ngành, các địa phương; quan tâm năng lực tiếp thu cơ chế, chính sách của doanh nghiệp.
Các địa phương muốn thu hút đầu tư cũng phải có nguồn hàng, phải quy hoạch được vùng nguyên liệu. Các địa phương không chỉ phát huy lợi thế về tự nhiên mà cần có cơ chế chính sách đặc thù, hợp lý.
