Nhà văn Hồ Biểu Chánh cổ vũ đề tài du lịch, du khảo

Nhà văn Hồ Biểu Chánh (1884-1958) là một nhân vật văn hóa tiêu biểu của Nam bộ đầu thế kỷ 20. Nhà văn Hồ Biểu Chánh để lại cho hậu thế hơn 100 tác phẩm, bao gồm tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kịch, biên khảo, dịch thuật, tùy bút... Ngoài sự nghiệp viết lách, nhà văn Hồ Biểu Chánh cũng có giai đoạn 1942-1944 làm giám đốc Nam Kỳ tuần báo, với những đóng góp riêng.

Nhà văn Hồ Biểu Chánh dùng tên thật Hồ Văn Trung để chịu trách nhiệm giám đốc Nam Kỳ tuần báo. Có sự bảo trợ của người Pháp, Nam Kỳ tuần báo từ số đầu tiên ra ngày 3/9/1942 đến số cuối cùng ra ngày 15/6/1944, đã dành sự ưu ái cho mảng du lịch, du khảo.

Nhà văn Hồ Biểu Chánh có sở trường ở mảng tiểu thuyết viết về phong tục như “Ái tình miếu”, “Chúa Tàu Kim Quy”, “Ông Cả Bình Lạc”, “Lẫy lừng hào khí”, “Lời thề trước miễu”... Cho nên, khi làm giám đốc Nam Kỳ tuần báo, nhà văn Hồ Biểu Chánh cổ vũ những bài viết du lịch, du khảo nhằm khám phả vẻ đẹp nước non.

Ngoài cây bút Hồ Biểu Chánh, đề tài du lịch, du khảo trên Nam Kỳ tuần báo còn có sự tham gia của nhiều cây bút tên tuổi như Vương Quý Lê, Nguyễn Thị Tố Lan, Trúc Hà, Khuông Việt, Thiếu Sơn, Huỳnh Văn Chính,…Để giúp công chúng hôm nay có thêm góc nhìn tham khảo, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM vừa ấn hành cuốn sách “Du lịch, du khảo trên Nam Kỳ tuần báo” do tác giả Võ Văn Thành và Trần Thành Trung sưu tầm, chú giải và giới thiệu.

“Du lịch, du khảo trên Nam Kỳ tuần báo” tập hợp 25 bài viết ghi nhận sự trải nghiệm các chứng tích, địa chỉ lịch sử - văn hoá một thời, khám phá địa chí, phong tục, lễ hội văn nghệ dân gian và dân tộc học. Có thể kể đến những tác phẩm như: “Những ngày dừng bước bên làng Tiên Điền - nơi thi hào Nguyễn Du ký gởi nắm xương tàn ngàn kiếp” của Vương Quý Lê, “Chuyện xứ Chàm vì nước quên mình” của Nguyễn Thị Tố Lan, “Viếng Tây Đô” của Thiếu Sơn.

Đặc biệt là chuyến đi trải dài khắp các tỉnh Nam kỳ của Khuông Việt qua bài viết “Hai mươi lăm ngày đi tìm dấu người xưa” được đăng 19 số trên Nam Kỳ tuần báo. Tác giả Khuông Việt bày tỏ: “Ròng rã hai mươi lăm ngày, chúng tôi hoàn toàn sống với tiền nhơn, cơ hồ quên cả đời hiện tại. Không xem báo, không để ý đến ngày giờ, mặc chiến tranh vang động khắp Đông Tây, thậm chí đến gia đình, chúng tôi cũng ít khi tường tin tức. Trải qua các tỉnh Cần Thơ, Sa Đéc, Long Xuyên, Châu Đốc, Vĩnh Long, Bến Tre, Mỹ Tho và Tân An, tấm lòng hiếu cổ của chúng tôi được thỏa mãn trước những đình, chùa miếu mộ, hùng vĩ nguy nga cũng có, bình dị điêu tàn cũng có, và những phong cảnh gấm vóc của non sông đất nước”

Bên cạnh những tác phẩm trải nghiệm các chứng tích lịch sử - văn hoá, “Du lịch, du khảo trên Nam Kỳ tuần báo” còn có những hồi ức về nếp sống, nếp nghĩ của người xưa, như “Đi coi vở tuồng Chơn ái tình” của Trúc Hà, “Ba lần đi xem hội chợ ở Sài Gòn” của Thiếu Sơn, “Lệ Tết thầy hồi xưa” của Nguyễn Hương Trà...

Cuốn sách “Du lịch, du khảo trên Nam Kỳ tuần báo” cung cấp nhiều kiến thức về địa chí, lịch sử, văn hóa, phong tục, dân tộc, dân gian, giúp người đọc sống trong tâm thức “khảo cổ” và thực tại đời sống tinh thần dân tộc trong những năm đầu của thập niên 1940. Dù được viết cách đây 8 thập kỷ, nhưng các tác phẩm này vẫn là những bài học nghiệp vụ hữu ích cho những người viết, người làm công tác khảo cứu, văn hóa, du lịch hôm nay.