Nhãn được mùa - niềm vui chưa trọn vẹn

Được mùa chưa từng thấy, nhưng các nhà vườn trồng nhãn ở Hưng Yên, vẫn chưa được hưởng niềm vui trọn vẹn, bởi điệp khúc “được mùa rớt giá...” còn tiếp tục lặp lại.

Nhãn chín chính vụ ở thành phố Hưng Yên

Theo dõi thị trường nhãn Hưng Yên trong suốt thời vụ thu hái quả, chúng tôi thấy: Giá nhãn chín sớm (thu hoạch trước 10/8) dao động từ 25 - 30 nghìn đồng/kg, nhưng sản lượng rất nhỏ. Nhãn chín chính vụ (thu hoạch từ 11 - 30/8) có giá 8 - 12 nghìn đồng/kg. Giá nhãn muộn (thu hoạch trong tháng 9) từ 15 - 25 nghìn đồng/kg. Cá biệt có nhà vườn bán nhãn đặc sản quý hiếm được giá 50 - 70 nghìn đồng/kg.

Với giá nhãn nói trên và năng suất trung bình đạt 5 tạ quả/sào, thì doanh thu từ các nhà vườn chuyên nhãn ở Hưng Yên, chỉ đạt được 4 - 6 triệu đồng/sào/năm, trừ các khoản chi phí vật tư (chưa khấu hao đầu tư vườn cây ở thời kỳ kiến thiết cơ bản 5 - 6 năm ), còn lấy công làm lãi người trồng nhãn mới thu được 3 - 4 triệu đồng/sào/năm.

Ngay như năm 2017, Hưng Yên được mùa nhãn riêng, các nhà vườn ở đây cũng chỉ thu được 6 - 8 triệu đồng/sào chuyên nhãn. Qua đó có thể thấy, con đường làm giàu bằng nghề thâm canh nhãn của nhà nông nơi đây còn gặp nhiều khó khăn.

Sở dĩ giá nhãn Hưng Yên năm nay thấp như vậy là do, cả miền Bắc được mùa nhãn (sản lượng quả ước đạt 500 nghìn tấn), thị trường xuất khẩu mới sơ khai, chế biến thủ công nhỏ lẻ, bảo quản sau thu hoạch kém... Ngoài ra còn do thời tiết năm nay rất khắc nghiệt, hầu như trong suốt mùa vụ thu hoạch nhãn đều có mưa, đã là suy giảm chất lượng sản phẩm.

Chế biến long nhãn ở xã Hồng Nam

Tuy nhiên, việc được mùa nhãn năm nay, hoàn toàn nằm trong khả năng dự báo của cơ quan chuyên ngành sở tại. Bởi cây nhãn miền Bắc chỉ có thể ra hoa đậu quả tự nhiên, cho sản lượng cao, trong điều kiện thời tiết mùa đông khô lạnh (tháng 11; 12). Theo dõi khí tượng thuỷ văn vụ đông 2017 - 2018 ở miền Bắc (bao gồm cả Hưng Yên) chúng tôi thấy, thời tiết các tháng 11; 12 rất thuận lợi cho cây nhãn phân hoá mầm hoa, khả năng sẽ được mùa lớn. Mặt khác, cây nhãn còn có qui luật ra quả cách năm. Vì vậy, năm 2017 miền Bắc mất mùa nhãn (trừ Hưng Yên). Thì năm 2018 cùng với các yếu tố thời tiết thuận lợi nói trên, miền Bắc chắc chắn sẽ được mùa nhãn rất lớn.

Căn cứ vào các yếu tố thời tiết và quy luật ra hoa, đậu quả của cây nhãn nói trên, các nhà chuyên môn sẽ dự báo sớm được khả năng được mùa nhãn toàn miền Bắc, để khuyến cáo nhà nông giảm sản lượng khai thác quả trên các vườn nhãn thâm canh (vì từ nhiều năm nay người trồng nhãn ở Hưng Yên, đã điều khiển được cây nhãn ra hoa đậu quả theo ý muốn). Đồng thời chủ động đề xuất được các giải pháp kích cầu bao tiêu sản phẩm như, tăng cường chế biến, mở rộng thị trường xuất khẩu, ứng dụng công nghệ bảo quản sau thu hoạch... Qua đó giúp gia tăng giá trị sản lượng cho quả nhãn ăn tươi.

Hưng Yên được coi là địa phương có lợi thế so sánh về cây nhãn hơn các vùng miền khác (có nhiều giống nhãn ngon nổi tiếng, sản phẩm có hương thơm đặc trưng riêng, nhà nông có trình độ thâm canh cao ...). Tuy nhiên, quả nhãn Hưng Yên đang phải cạnh tranh gay gắt với nhãn Thái Lan và nhãn Sơn La ngay trên sân nhà, trong đó áp lực nhãn Sơn La lên nhãn Hưng Yên chủ yếu trong trà nhãn chín sớm và đầu trà nhãn chín chính vụ.

Bao gói nhãn VietGAP cung ứng ra thị trường

Theo đó, để đảm bảo thu nhập cao bền vững từ cây nhãn, các nhà vườn trồng nhãn Hưng Yên có thể áp dụng một trong các giải pháp sau: Rải vụ thu hoạch nhãn theo hướng, không cơ cấu trồng trà nhãn chín sớm, giảm diện tích trồng nhãn chính vụ, tăng cường trồng nhãn chín muộn. Thâm canh nhãn trong hệ sinh thái VAC theo cơ cấu diện tích V-A-C = 6-3-1. Trồng xen canh cây nhãn với các cây ăn quả khác (cam, ổi, mít, hồng xiêm, sắn dây...), các cây ăn quả này sẽ cho sản phẩm thu rải vụ, giúp cân bằng kinh tế vườn. Nếu trồng thuần nhãn phải có diện tích tối thiểu 0,5ha, sản xuất phải gắn với chuỗi giá trị tiêu thụ. Trồng nhãn quy mô dưới 3.000m2, phải có thêm một số ngành nghề sản xuất phụ khác như, chế biến hạt sen, long nhãn... Chú ý tuân thủ chặt chẽ quy trình thâm canh nhãn VietGAP.