Thông tin mới nhất của FAO, đàn châu chấu sa mạc trưởng thành đã di chuyển đến phía Bắc Ấn Độ. Ảnh: TL.
Trước đó, ngày 13/3/2020 Bộ NN-PTNT đã có báo cáo số 1882/BC-BNNBVTV báo cáo Thủ tướng về tình hình dịch châu chấu sa mạc đang bùng phát tại một số quốc gia Trung Đông, châu Phi, Nam Á và đề xuất kế hoạch ứng phó.
Tình hình châu chấu sa mạc trên thế giới
Theo Bộ NN-PTNT, thông tin mới nhất của FAO, đàn châu chấu sa mạc trưởng thành đã di chuyển đến phía Bắc Ấn Độ. Đến ngày 26/5/2020, đã có ít nhất một đàn châu chấu trưởng thành đã đến khu vực phía Đông Bắc Bhopal (thành phố ở miền Trung Ấn Độ). Phần lớn sự di chuyển của các đàn châu chấu sa mạc tại Ấn Độ trong thời gian qua có liên quan đến những đợt gió mạnh tạo ra bởi siêu bão Andama từ vịnh Bengal (một xoáy thuận nhiệt đới gây hại trên diện rộng lên khu vực phía Đông Ấn Độ và Bangladesh vào ngày 20/5/2020).
Theo các chuyên gia FAO, từ nay đến tháng 7/2020 dự kiến những đàn châu chấu ở phía Đông sa mạc Rajasthan có thể tiếp tục lây lan sang phía Bắc Ấn Độ và xa nhất đến thành phố Bihar and Orissa thuộc miền Trung Ấn Độ và sau đó di chuyển về phía Tây và trở lại sa mạc Rajasthan bởi sự thay đổi hướng gió mùa (trong tháng 7 hướng gió khu vực miền Trung và miền Nam Ấn Độ là gió Đông và Đông Nam).
Sự di chuyển của châu chấu sa mạc tại Ấn Độ sẽ chấm dứt trong tháng 7 do thời gian này đàn châu chấu bắt đầu ghép đôi, sinh sản và ít di chuyển. Cũng theo FAO, những đàn châu chấu trưởng thành đang hình thành tại Ấn Độ ít có khả năng tiếp cận với miền Nam Ấn Độ, Nepal và Bangladesh.
Cho đến nay, tình hình châu chấu sa mạc vẫn diễn biến phức tạp, các đàn châu chấu di chuyển qua lại theo hướng gió nhưng nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam không cao. Mặc dù chúng đã xâm nhập vào Bắc Ấn Độ nhưng theo dự báo của FAO chúng sẽ di chuyển trở lại phía Tây Ấn Độ, về sa mạc Rajasthan vào tháng 7 tới.
Trên thế giới tình hình châu chấu sa mạc vẫn đang diễn biến rất phức tạp. Ảnh: TL.
Tình hình châu chấu tre lưng vàng ở Việt Nam
Từ cuối tháng 3 đến đầu tháng 4/2020 đến nay châu chấu tre lưng vàng đã phát sinh và gây hại diện hẹp trên tre, luồng, vầu, ... tại 4 tỉnh Điện Biên, Cao Bằng, Sơn La, Quảng Ninh với tổng diện tích nhiễm là 69 ha (Điện Biên 59 ha, Cao Bằng 4 ha, Sơn La 4 ha, Quảng Ninh 2 ha); tại 3 tỉnh Cao Bằng, Điện Biên, Quảng Ninh mật độ phổ biến 100 - 200 c/m2, cao 400 - 600 c/m2 , cục bộ tại Cao Bằng có nơi mật độ lên tới 1.000 c/m2.
Diện tích xuất hiện châu chấu tre lưng vàng ở thời điểm hiện tại (tháng 5/2020) thấp hơn 176 ha so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, các địa phương đều chủ động phòng trừ châu chấu ngay từ khi mới nở nên hiệu quả phòng trừ cao.
Ngay sau khi báo cáo Thủ tướng, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật đưa châu chấu sa mạc vào đối tượng giám sát đặc biệt, hàng ngày bố trí cán bộ nắm thông tin châu chấu sa mạc lây lan, gây hại trên thế giới thông qua internet, các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là trên trang tin điện tử chính thức của FAO cập nhật diễn biến các đàn châu chấu ở Trung Đông, Châu Phi, Nam Á.
Rà soát các thuốc dự trữ quốc gia để đề xuất bổ sung thuốc dự trữ dập dịch châu chấu sa mạc (bao gồm cả châu chấu tre lưng vàng) nếu xảy ra dịch trên diện rộng.
Tiếp tục cập nhật kế hoạch phòng chống dịch châu chấu sa mạc theo các thông tin, tài liệu kỹ thuật thu thập được và qua các ý kiến của Bộ Tài chính tại văn bản số 4934/BTC-HCSN ngày 22/4/2020 về việc báo cáo tình hình dịch châu chấu sa mạc đang bùng phát tại một số quốc gia và đề xuất kế hoạch ứng phó, công văn số 1282/BQP-TM ngày 13/4/2020 của Bộ Quốc phòng về việc tham gia ý kiến đối với đề xuất kế hoạch ứng phó của Bộ NN-PTNT về tình hình dịch châu chấu sa mạc đang bùng phát tại một số quốc gia.
Bộ NN-PTNT hiện chuẩn bị nhiều kịch bản khác nhau để ứng phó với dịch châu chấu sa mạc. Ảnh: TL.
Kế hoạch ứng phó dịch châu chấu
Đối với châu chấu sa mạc, Bộ NN-PTNT tiếp tục theo dõi sát tình hình các đàn châu chấu di cư. Các cảnh báo về hướng di chuyển và gây hại của châu chấu sa mạc từ FAO và các nước có liên quan trong khu vực để chủ động các phương án phòng, chống dịch kịp thời và hiệu quả.
Làm việc với Bộ Quốc phòng về thiết bị phun thuốc và khả năng phát hiện châu chấu ở độ cao 2.000 m hoặc hơn, làm việc với Trung tâm Khí tượng thủy văn trung ương về nội dung này để sử dụng radar dân sự sẽ thuận lợi hơn.
Đối với châu chấu tre lưng vàng, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật tiếp tục bám sát tình hình phát sinh châu chấu non ở các địa phương để chỉ đạo phòng trừ sớm ngay từ khi châu chấu non mới nở. Từ tháng 6-7/2020, có khả năng châu chấu trưởng thành từ Lào di trú sang Việt Nam gây hại.
Chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật phối hợp các địa phương vùng miền núi phía Bắc giám sát châu chấu di cư qua biên giới để phòng trừ sớm ngay khi châu chấu xâm nhập xuống cây trồng nông nghiệp.
Bộ NN-PTNT cũng chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật triển khai các nghiên cứu ứng dụng một số chế phẩm sinh học như nấm Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana, Nucleo Polyhedrosis virus và nhân nuôi các loài bắt mồi ăn thịt (gà, vịt, chim,…) để quản lý châu chấu tre lưng vàng tại một số tỉnh miền núi phía Bắc.
Tuy nhiên, dưới tác động của biến đổi khí hậu làm biến đổi các nhân tố thời tiết khí hậu từ đó làm thay đổi quy luật phát sinh, phát triển các đối tượng dịch hại trong đó có châu chấu. Nếu để dịch châu chấu xảy ra sẽ gây ra thiệt hại vô cùng lớn. Vì vậy, Bộ NN-PTNT sẽ tiếp tục giám sát châu chấu sa mạc với cường độ cao nhất và xây dựng các phương án, kịch bản ứng phó không để bất ngờ trước dịch bệnh.
