Ngày 15/4 tới đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ) sẽ tổ chức Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” tại 2 địa chỉ: archives.org.vn và facebook.com/luutruquocgia1.
Bản vẽ mặt đứng hải đăng Hòn Dấu. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Qua đó, Triển lãm sẽ giới thiệu khoảng 200 tài liệu, hình ảnh đặc sắc về quá trình quy hoạch cảng biển, hải đăng cũng như hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, trong đó có nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố.
Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” sẽ gồm 3 phần:
Phần 1: Hải cảng - Cửa ngõ giao thương và thâm nhập
Phần 2: Hải đăng - Mắt thần canh biển
Phần 3: Hải vận - Kết nối những chân trời
Trong không gian biển đảo được thiết kế công phu, triển lãm sẽ đưa người xem ghé thăm nhiều địa danh ở 3 miền Bắc, Trung, Nam để cùng nhìn lại quá trình phát triển của các cửa ngõ quốc tế trên biển cũng như lịch sử những “con mắt” của đại dương xanh.
Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Trong lịch sử, các cảng biển không chỉ là cửa ngõ giao thương quan trọng mà các cường quốc còn lợi dụng vị trí chiến lược của cảng biển làm bàn đạp xâm chiếm thuộc địa.
Từ trước thế kỷ XIX, các thương nhân nước ngoài đã thường tới các cảng biển của Việt Nam để tiến hành buôn bán và thăm dò tình hình trong nước. Đây cũng là nơi các giáo sĩ nước ngoài cập bến trước khi thâm nhập vào nội địa để truyền giáo, mở đường cho sự can thiệp của các nước phương Tây vào Việt Nam.
Triển lãm sẽ giới thiệu khoảng 200 tài liệu, hình ảnh về quá trình quy hoạch cảng biển, hải đăng cũng như hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Sau khi xâm chiếm nước ta, người Pháp từng tham vọng xây dựng hàng loạt hải cảng dọc bờ biển Đông như Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hòn Gai - Cẩm Phả, Bến Thủy, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Hà Tiên… Đồng thời, hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý và vận hành cảng biển cũng từng bước được hoàn thiện.
Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm… Tài liệu Châu bản cho thấy triều đình nhà Nguyễn đã quan tâm đến việc xây dựng, tôn tạo hải đăng phục vụ hoạt động của tàu thuyền. Sang đến thời Pháp, hệ thống hải đăng được xây dựng hàng loạt, góp phần phát triển hạ tầng hàng hải từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc khai thác thuộc địa.
Triển lãm sẽ giúp người xem nhìn lại quá trình phát triển của các cửa ngõ quốc tế trên biển. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Sự hoàn thiện của cơ sở hạ tầng gồm hệ thống hải cảng, hải đăng liên kết với hệ thống đường bộ, đường sắt đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương. Các công ty vận tải biển lớn của Pháp, đặc biệt là 2 Công ty Messageries Maritimes và Chargeur Réunis, đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này nhờ các hợp đồng vận chuyển nhân lực và hàng hóa giữa Đông Dương và chính quốc cũng như các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.
