Bộ phim "Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối" nói về chiến tranh nhân dân.
Địa đạo Củ Chi sau nửa thế kỷ kết thúc chiến tranh, đã trở thành một điểm đến quen thuộc với du khách gần xa. Địa đạo Củ Chi cũng từng xuất hiện trong nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật, như truyện ký “Quê hương địa đạo” của Viễn Phương hoặc trường ca “Mặt trời trong lòng đất” của Trần Mạnh Hảo.
Sau mấy lần đến địa đạo Củ Chi, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên ấp ủ một dự án về một vùng đất kháng chiến lừng danh. Từ năm 2014, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên phác thảo kịch bản, và đến năm 2024 thì ông được thực hiện bộ phim “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” theo hình thức xã hội hóa.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thổ lộ: “Tôi không quyết định chọn đề tài địa đạo mà tôi may mắn được Củ Chi chọn tôi để làm bộ phim này. Củ Chi đã cho tôi những cảm xúc mãnh liệt về sự hy sinh vô bờ bến của các anh hùng liệt sĩ, cho tôi niềm tự hào về sự kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam, cho tôi những bài học to lớn về cách mà Bác Hồ và các nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam dẫn dắt dân tộc đi đến hòa bình thống nhất.
Kỷ niệm mà tôi nhớ nhất trong quá trình quay phim là giữa trời nắng như đổ lửa của Củ Chi, hằng ngày, đoàn phim đã nhận được nước, bánh trái từ nhân dân các xã trong huyện Củ Chi giống như tình cảm của hậu phương dành cho chúng tôi - những người lính đang trong một trận chiến. Điều đó làm cho chúng tôi rất cảm động”.
Xưa nay, phim lịch sử cách mạng vốn kén khán giả. Hầu hết phim lịch sử cách mạng đều được làm bằng ngân sách Nhà nước. Với bộ phim “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối”, một nhóm doanh nhân đã đầu tư 70 tỷ đồng để đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thực hiện. Ngoài ra, sự giúp đỡ của Bộ Quốc phòng đã tạo điều kiện cho đoàn làm phim huy động được rất nhiều vũ khí hạng nặng mà Mỹ từng sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, như xe tăng M-48, xe bọc thép M-113, máy bay trực thăng UH-1A, tàu chiến Swift Boat, tầu đổ bộ LCM-8…
Chính thức khởi chiếu ngày 4/4, bộ phim “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” nhanh chóng đạt doanh thu 100 tỷ, sau một tuần bán vé. Vì sao người xem hứng thú với “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối”? Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thổ lộ: “Tôi nghĩ một cái căn tính của người Việt Nam là luôn hướng đến tương lai. Chúng ta biết cách chiến đấu và chiến thắng nhưng chúng ta không thù hận. Có lẽ, vì trải qua chiến tranh quá lâu nên không có dân tộc nào hiểu giá trị hòa bình như người Việt Nam. Chúng ta hiểu rằng, muốn có hòa bình thì không chỉ cần chiến thắng mà cần phải tha thứ cho kẻ thù. Có được hòa bình mới thật sự là cái kết của bộ phim”.
Sự thành công bất ngờ của bộ phim “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” cũng thu hút sự chú ý từ giới chuyên môn. Nhà biên kịch Huỳnh Thanh Du xếp “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” vào dòng phim siêu thực, vì giàu sự gợi tả hơn là tính chất dựa vào việc kể lại tuần tự tình tiết truyện: “Cái hay của bộ phim không chỉ như một lát cắt kể về lịch sử vệ quốc mà còn đi vào chi tiết cụ thể dân tộc ta vệ quốc như thế nào. Khi mà có chiến tranh nhân dân thì không có bất cứ kẻ xâm lược nào thắng được, điều ấy khẳng định bằng những hình ảnh và diễn xuất trong bộ phim. “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” không có một vai diễn nào nổi trội nhưng cũng không có một nhân vật nào mờ nhạt.
Đạo diễn đã thật tài tình khai thác các nhân vật để bộ phim khắc họa những chân dung con người của cuộc chiến. Và do đó chỉ có cách họ sống và chiến đấu trong địa đạo chính là các nhân vật chính, có tính cách, có linh hồn... “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” đã cho người xem thấy chiến tranh là tàn nhẫn, căng thẳng tột cùng, dù chỉ là giết chóc trong không gian đường ngầm nhỏ hẹp. Nhưng cuộc sống của địa đạo vẫn là yêu thương, căm hận, tha thứ và cả che chở nhau”
Bộ phim “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” miêu tả những người du kích bám trụ ở địa đạo và bảo vệ thành công những buổi truyền tin của nhóm tình báo. Bối cảnh chỉ là một lát cắt trong năm 1967 khi cuộc chiến đang ở giai đoạn khốc liệt nhất mà mục tiêu lớn nhất của người Mỹ là hủy diệt địa đạo và ở phía bên kia, những người du kích phải bám trụ ở căn cứ của họ. Cuối cùng, nhiệm vụ truyền tin đã thành công. Tuy có nhiều người hy sinh nhưng những người du kích vẫn bám trụ ở đó mà người Mỹ không thể phá hủy được địa đạo.
Bộ phim "Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối" dành cho khán giả trên 16 tuổi.
Theo đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tôi” nói về nhân vật tập thể, không phải là bộ phim về cá nhân. Đấy là chủ ý của người làm phim khi mô tả về chiến tranh nhân dân.
Nhận được nhiều lời khen từ khán giả, liệu “Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối” có nhược điểm gì không? Tiến sĩ Hà Thanh Vân phân tích: “Dù là một bộ phim đáng xem, song kịch bản vẫn tồn tại một số chỗ đáng tiếc. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên không phải là người Nam bộ, do vậy, trong kịch bản ông viết vẫn có những từ ngữ, câu thoại chưa mang được ngôn ngữ chân thực của đời sống phương Nam.
Một số chi tiết trong phim chưa logic. Ngoài ra, vai trò và tầm quan trọng của nhóm tình báo chiến lược chưa được khai thác sâu, khiến khán giả có thể cảm thấy thiếu kết nối với sự hy sinh quả cảm của đội du kích. Dù các diễn viên chính đã hoàn thành tốt vai trò của mình nhưng một số nhân vật phụ lại chưa có đất diễn đầy đủ.
Việc tập trung quá nhiều vào tuyến nhân vật chính cũng làm giảm chiều sâu tổng thể của câu chuyện. Phim có thể chưa khai thác hết các khía cạnh đa chiều của chiến tranh. Tâm lý nhân vật, những nỗi sợ hãi, hy vọng hay xung đột nội tâm trong hoàn cảnh khắc nghiệt, thiếu thốn, hy sinh chưa được đào sâu.
Một số cảnh quay ngoài trời lại chưa đạt được hiệu quả tương xứng khi lạm dụng khói lửa và tiếng nổ. Những trận chiến trên mặt đất dù được đầu tư công phu nhưng đôi khi thiếu đi sự hoành tráng và khốc liệt cần thiết để tạo sự tương phản với không gian địa đạo. Một số đoạn nhạc nền thiếu sự nổi bật hoặc chưa đủ sức lay động cảm xúc người xem”.
