Xuất khẩu nông sản qua cửa khẩu Kim Thành, Lào Cai những ngày cuối năm 2024. Ảnh: Văn Việt.
Giả mạo hợp đồng, con dấu để xuất khẩu
Ngày 13/12/2024, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Xuất nhập khẩu Vina T&T (Công ty Vina T&T) gửi công văn đến nhiều lực lượng chức năng ở cửa khẩu như: Hải quan, Kiểm dịch Thực vật, Biên phòng, về việc mã cơ sở đóng gói VN-BTPH-036 (mã 036), vốn thuộc quyền sở hữu hợp pháp của Vina T&T, bị sử dụng trái phép để xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, qua cửa khẩu Kim Thành, Lào Cai.
Cụ thể, Công ty Vina T&T cho biết, nhận được thông tin có mặt hàng sầu riêng mang mã số đóng gói 036 được xuất khẩu trong tháng 12/2024, qua cửa khẩu Kim Thành, Lào Cai. Để được xuất khẩu, chủ lô hàng sầu riêng xuất trình Hợp đồng ủy quyền giả mạo với nội dung Chi nhánh Công ty Vina T&T tại Bến Tre ủy quyền cho một doanh nghiệp là Công ty Eureka Marketing tại TP.HCM. Sau đó, công ty này tiếp tục ủy quyền cho Công ty An An 82 tại Lào Cai.
Công ty Vina T&T khẳng định Chi nhánh Vina T&T Bến Tre không có con dấu nên dấu đóng trên hợp đồng là giả mạo.
Vina T&T khẳng định công ty chưa từng ký kết bất kỳ hợp đồng hay văn bản nào với Eureka Marketing; Con dấu và chữ ký trong các tài liệu liên quan là hoàn toàn giả mạo; Việc sử dụng mã số đóng gói của Vina T&T bởi các bên khác không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đe dọa nghiêm trọng đến uy tín của công ty và ngành xuất khẩu sầu riêng Việt Nam.
Theo xác minh của PV Nông nghiệp Việt Nam, có tồn tại hai doanh nghiệp nêu tên trên những hợp đồng ủy quyền giả mạo. Nhưng cả hai doanh nghiệp đều không hoạt động tại địa chỉ đăng kí kinh doanh.
Tại TP.HCM, đường Lê Văn Lương không có ấp 1 như trên đăng ký địa chỉ kinh doanh của Công ty Eureka Marketing. Khi phóng viên tới nơi, chỉ một gia đình thuê ở từ tháng 4/2023.
Xin số chủ nhà hỏi thăm thì được biết, Công ty Eureka Marketing từng thuê cách đây gần 2 năm, nhưng hoàn toàn không sử dụng, chỉ thuê trên giấy tờ, nên chủ nhà vẫn cho người khác thuê ở.
Còn tại TP. Lào Cai, Công ty An An 82 hoàn toàn không treo biển kinh doanh. Khi nhóm PV tới tận nơi lần thứ 4 trong 2 ngày, một người thuộc công ty khác cho biết Công ty An An 82 có thuê tại đây, song người “trên cửa khẩu hết”. Người dân xung quanh nói họ “chưa từng nghe” về Công ty An An 82.
Theo Cục Thuế Lào Cai, Công ty An An 82 mới thành lập từ tháng 8/2024, nhưng đã thực hiện các giao dịch xuất khẩu với giá hàng hóa dịch vụ bán ra hơn 41 tỷ đồng. Đây là số liệu bất thường đối với một doanh nghiệp mới thành lập, không có hoạt động trụ sở đăng kí kinh doanh.
Công ty Vina T&T kêu cứu về việc bị làm giả hợp đồng, làm giả con dấu liên quan đến mã số đóng gói.
Thông quan trót lọt với mã số giả
Hành vi gian lận được xây dựng trên một chuỗi mắt xích hoàn hảo, từ việc giả mạo pháp nhân, con dấu, và mã số cơ sở đóng gói, đến hợp thức hóa các giao dịch xuất khẩu.
Đầu tiên, Công ty Eureka Marketing đóng vai trò "người được ủy quyền", sử dụng mã số 036 của Vina T&T thông qua một hợp đồng giả.
Sau đó, Eureka Marketing tiếp tục ký hợp đồng "ủy quyền của ủy quyền" với Công ty An An 82, cho phép đơn vị này xuất khẩu sầu riêng tươi sang thị trường Trung Quốc với mã số 036. Không một chốt chặn nào ở cửa khẩu phát hiện ra sự bất thường trong hồ sơ của An An 82, từ mã số cơ sở đóng gói được “ủy quyền của ủy quyền”, điều mà pháp luật không cho phép.
Nguồn tin của Báo Nông nghiệp Việt Nam cho biết, thời gian qua Công ty An An 82 đã thông quan nhiều lô hàng qua cửa khẩu Kim Thành (Lào Cai), trong đó có sử dụng mã số VN-BTPH-036. Xác nhận với phóng viên lực lượng biên phòng tại cửa khẩu cho biết, gần nhất là ngày 10/12/2024, Công ty An An 82 có hàng sầu riêng thông quan.
Xe hàng sầu riêng thông quan qua cửa khẩu Kim Thành
Hành trình của các lô hàng sầu riêng qua cửa khẩu Kim Thành, Lào Cai, chính là "màn diễn cuối" trong chuỗi gian lận đầy tinh vi này.
Các lô hàng của An An 82 - một doanh nghiệp mới thành lập, không có hoạt động kinh doanh thực sự, không có mã số đóng gói vẫn xuất hàng thông quan trót lọt. Điều này đặt ra nghi vấn lớn về năng lực quản lý, thậm chí là dấu hiệu tiếp tay cho hành vi gian lận.
Ngày 19/12/2024, nhóm phóng viên đã đến Cục Hải quan tỉnh Lào Cai để liên hệ làm việc, mong muốn làm rõ về hoạt động xuất khẩu của Công ty An An 82.
Ngay từ đầu, nhóm phóng viên đã trình bày rõ mục đích làm việc, đề nghị Cục Hải quan tỉnh Lào Cai cung cấp số liệu cụ thể về hoạt động xuất khẩu của Công ty An An 82, bao gồm số lượng xe hàng đã thông quan, hồ sơ giấy tờ liên quan, và kiểm tra dấu hiệu bất thường trong mã số cơ sở đóng gói.
Thậm chí, nhóm phóng viên còn cung cấp bằng chứng rõ ràng về hành vi có dấu hiệu giả mạo mã số đóng gói, hồ sơ, và hợp đồng gian lận liên quan.
Tuy nhiên, ông Lưu Văn Vân, Phó Chánh Văn phòng Cục Hải quan Lào Cai, cho rằng những nội dung phóng viên đưa ra không thuộc thẩm quyền của Hải quan và từ chối cung cấp thông tin số liệu xuất khẩu của Công ty An An 82.
Cục Hải quan tỉnh Lào Cai cho rằng, việc cấp và quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản phục vụ xuất khẩu thì việc cấp và quản lý mã số thuộc trách nhiệm của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố và Cục Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Cục Hải quan tỉnh Lào Cai viện dẫn, hiện nay chưa có quy định về việc doanh nghiệp phải nộp và xuất trình giấy chứng nhận mã số vùng trồng cho cơ quan hải quan khi làm thủ tục xuất khẩu. Vì vậy, cơ quan hải quan không thực hiện đối chiếu mã số vùng trồng khi làm thủ tục xuất khẩu.
Như vậy, cứ theo nội dung trả lời của Cục Hải quan Lào Cai thì bất cứ lô hàng sầu riêng nào xuất chính ngạch qua của khẩu Kim Thành cũng sẽ được cho thông quan mà không cần kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ?
Trong trường hợp này, thay vì tiếp nhận thông tin vi phạm của doanh nghiệp và tiến hành kiểm tra hoạt động xuất khẩu của công ty An An 82 thì Cục Hải quan Lào Cai lại chối bỏ toàn bộ vai trò giám sát của hải quan trong việc kiểm tra tính hợp pháp của các hồ sơ xuất khẩu.
Từ chối minh bạch thông tin hoạt động của một doanh nghiệp đang có nhiều dấu hiệu vi phạm: Phải chăng Hải quan Lào Cai đang tìm cách che giấu điều gì?
