Theo Cục trồng trọt, sản lượng rơm do sản xuất lúa gạo tương ứng khoảng 40 triệu tấn mỗi năm và đa phần được đốt trên đồng, đây là sự lãng phí không hề nhỏ.
Theo ước tính của Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT, sản lượng rơm do sản xuất lúa gạo tương ứng khoảng 40 triệu tấn. Trong đó có tới 50% trong số này đã được đốt ngay trên đồng, có hơn 30% đã tiêu hủy theo phương pháp vùi rơm. Các nhà khoa học cho rằng, các phương pháp này đã làm lãng phí gần như hoàn toàn những giá trị dinh dưỡng và sinh hóa của rơm. Trong khi nếu biết tái sử dụng đúng cách, có áp dụng công nghệ vi sinh, thì rơm rạ hoàn toàn có thể biến thành tài nguyên, góp phần vào thực hiện canh tác nông nghiệp tuần hoàn.
Ông NGUYỄN NHƯ CƯỜNG Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN-PTNT
Chúng ta xử lý rơm rạ một cách hiệu quả với công nghệ tốt phù hợp thị trường như phân bón, trang trí, thức ăn chăn nuôi, giá thể nấm thì sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập nông dân và giảm phát thải khí nhà kính.
Để giải quyết vấn đề lãng phí nguồn rơm rạ, hiện Viện Mê Kông sẽ tài trợ để VN và Campuchia thực hiện dự án “Kinh tế tuần hoàn từ rơm”. Dự án sẽ xây dựng và phát triển mô hình bao gồm các thực hành và công nghệ canh tác lúa gạo bền vững, hữu cơ, và các sản phẩm từ rơm như nấm rơm, thức ăn cho bò, phân bón sinh học, nhựa sinh học và nông nghiệp đô thị. Ngoài ra, dự án cũng sẽ phát triển quản lý thu gom và vận chuyển rơm với hỗ trợ của cơ giới hoá và nông nghiệp số.
“Chúng tôi tài trợ cho dự án xử lý rơm theo hướng kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam vì Việt Nam có đặc thù là lượng rơm đang bị lãng phí và còn rất dồi dào. Một số cơ quan nghiên cứu như viện nghiên cứu lúa gạo IRRI và bộ NNPTNT Việt Nam có những điều kiện thuận lợi từ phòng nghiên cứu tới thực tế thực hiện mô hình. Chúng tôi tin tưởng là từ sự khởi đầu của dự án này, thì trong một vài năm tới sẽ góp phần vào việc xử lý rơm trong canh tác lúa một cách hiệu quả hơn, đặc biệt là giảm phát thải khí nhà kính từ canh tác lúa gạo”.
Ông NGUYỄN VĂN HÙNG
Chuyên gia Khoa học cao cấp Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế IRRI
Dự án này sẽ có thêm một số dự án khác hỗ trợ và chúng tôi sẽ nhân rộng tại 13 tỉnh đồng bằng sông cửu long và một số tỉnh miền trung và miền bắc.
Đại diện Cục trồng trọt cho biết, việc áp dụng một số sáng kiến kỹ thuật trong xủ lý rơm rạ hiện nay đang được triển khai như làm phân hữu cơ, sử dụng rơm rạ làm các vật dụng trang trí, trồng nấm, áp dụng công nghệ thu gom rơm nhanh bằng máy móc đang góp phần tận dụng nguồn rơm rạ. Việc mở rộng những mô hình này trước mắt sẽ được lồng ghép trong Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL”. Từ đó góp phần giảm lãng phí tài nguyên từ rơm rạ.
