Sau khi thông tin về tình trạng khai thác trái phép khoáng sản tại khu vực Bãi Mố (xã Thần Sa, huyện Võ Nhai, Thái Nguyên), ngày 4/9/2015, nhà báo Nguyễn Ngọc Quang đã bị côn đồ truy sát ngay giữa trung tâm TP Thái Nguyên.
Nghi vấn
Dư luận nghi vấn, liệu có phải do đã phát phóng sự trên mà nhà báo Ngọc Quang bị hành hung?
Ngay sau khi sự việc xảy ra, ông Dương Ngọc Long, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã chỉ đạo Công an tỉnh điều tra xác minh vụ việc; yêu cầu kiểm tra phản ánh của Đài PT-TH Thái Nguyên và giao cho UBND huyện Võ Nhai phối hợp với Sở TN-MT, Sở NN-PTNT lập đoàn kiểm tra để đánh giá tình hình khai thác khoáng sản trái phép tại khu vực Bãi Mố.
Ngày 12/9, đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh phối hợp với đơn vị chủ trì là UBND huyện Võ Nhai cùng một số đơn vị có liên quan đã tiến hành kiểm tra thực trạng nhằm thống nhất biện pháp xử lý triệt để.
Khu vực Bãi Mố nằm giáp ranh với địa bàn huyện Chợ Mới (tỉnh Bắc Kạn). Để đến được Bãi Mố, chúng tôi mất khoảng 3 giờ đi bộ, lội dọc theo con suối Hạ Kim đặc quánh, nồng nặc hóa chất chảy về.
Đoạn đường nhày nhụa như sơn màu ghi kéo dài khoảng hơn 5km được kết thúc bằng một hàng rào dây thép gai với cổng vào ghi rõ: “Không phận sự, miễn vào”.
Được biết, rừng Bãi Mố đã được giao cho hộ nhân dân quản lý từ năm 1996. Trước đây, tình trạng khai thác vàng trái phép tại đây đã diễn ra rầm rộ.
Tháng 3/2014, ông Nguyễn Bá Mạnh, người huyện Phú Bình làm thủ tục nhập khẩu vào xóm Hạ Kim, xã Thần Sa. Tháng 4/2014, ông Mạnh được giao quản lý 29,9 ha rừng Bãi Mố thuộc lô 6, khoảnh 1, tiểu khu 77 (rừng SX thuộc trạng thái 1B).
Chủ rừng Nguyễn Bá Mạnh (ngồi giữa) không biết đã trồng được bao nhiêu diện tích rừng
Với mục đích nhận giao đất rừng để bảo vệ và phát triển rừng, PV NNVN đã trao đổi với ông Nguyễn Bá Mạnh về nội dung trên. Tuy nhiên, khi hỏi về số lượng, diện tích cây đã thực hiện trồng thì ông Mạnh không nắm rõ.
Bên cạnh đó, đề cập tới vấn đề lợi nhuận, khai thác, chuyên chở thì ông Mạnh trả lời, hiện chưa nghĩ tới…
Có thể thấy, để thực hiện việc trồng và SX rừng ở một địa bàn cách biệt, hiểm trở, đi lại vô cùng khó khăn quả là một dấu hỏi khi đưa bài toán hạch toán kinh tế vào để lý giải.
Bất thường
Tại khu vực Bãi Mố, những tàn dư của tình trạng khai thác khoáng sản trái phép vẫn còn khá nặng nề. Những núi đất đá được đào bới ngổn ngang, những lán trại, cây que, đồ dùng, thiết bị khai thác quăng quật bừa phứa trên mặt đất.
Ông Hoàng Văn Quyết, Chủ tịch UBND xã Thần Sa cho biết, từ năm 2013 trở về trước, tình trạng khai thác vàng trái phép trên địa bàn diễn ra phức tạp. Sau những nỗ lực giải tỏa, truy quét, tình hình đã ổn định. Tuy nhiên, thời gian gần đây, việc khai thác nhỏ lẻ vẫn xảy ra.
Tại khu vực 3 lán bảo vệ của chủ rừng Nguyễn Bá Mạnh, người ta thấy 2 trụ tời thường được dùng trong khai thác khoáng sản thủ công, thổ phỉ.
Ông Mạnh giải thích, những trụ đó dùng để chống cho mái lán không bị sập. Tuy nhiên, giữa các trụ và mái lán không hề có sự liên kết nào với nhau.
| Trong một diễn biến khác, vụ nhà báo Nguyễn Ngọc Quang bị côn đồ hành hung hôm 4/9 đã được cơ quan công an khởi tố vụ án cố ý gây thương tích. |
Hầu hết những trụ tời, hàng rào để ngăn chặn văng bắn khi xả đất đá xuống dưới đều được dựng lên chưa lâu. Đối chiếu với hình ảnh ghi được trước đó, cửa hang đã bị lấp vội.
Ngay tại lán cửa hang, còn có các dụng cụ để phục vụ cho công việc đặc biệt như máy phát điện, kính bảo vệ khi xuống hầm lò…
Xóa dấu vết?
Biên bản làm việc của đoàn kiểm tra liên ngành đã xác định: “Tại thời điểm kiểm tra, tại hiện trường có 3 lán, mỗi lán khoảng 30 m2. Đoàn công tác không phát hiện dấu hiệu khai thác khoáng sản, lâm sản trái phép, không phát hiện có cửa hang…”.
Bãi Mố ngổn ngang bới tàn dư khai thác vàng trái phép
Qua đó, “đoàn kiểm tra yêu cầu chủ rừng thực hiện nghiêm việc cam kết quản lý đất đai và bảo vệ rừng theo quy định”…
Có thể thấy, biên bản làm việc đã tôn trọng tuyệt đối hiện thực khách quan. Tuy nhiên, bản chất của sự việc có thể sẽ chật khấc khi mang hình ảnh mà nhà báo Nguyễn Ngọc Quang ghi được trước đó để đối chiếu với biên bản hay sự thật khách quan nói trên.
