Thế hệ ấy sở hữu một tiền vệ cánh toàn diện bậc nhất thế kỷ trước (Luis Figo), một tiền vệ công lãng tử và tinh tế đến mê hồn (Rui Costa), một chân sút có khả năng chớp thời cơ nhanh như điện xẹt (Joao Pinto). Cũng không thể không nhắc tới thủ lĩnh hàng phòng ngự Fernando Couto, một trung vệ thông minh, khôn khéo chẳng kém gì những người Italia thứ thiệt.
Chính bởi vậy mà thế hệ vàng năm 1994 được người hâm mộ nhớ đến nhiều hơn cả thế hệ Eusebio, người từng giúp Bồ Đào Nha giành HCĐ World Cup 1966. Bên cạnh đó, sự vô duyên trước những thời khắc quyết định càng khiến Figo cùng đồng đội “lung linh” hơn trong tâm thức nhiều người.
Bánh xe lịch sử vẫn sẽ quay như vậy nếu như Eder không lập siêu phẩm tung lưới ĐT Pháp trong trận chung kết Euro 2016, giúp Bồ Đào Nha lần đầu tiên vô địch một giải đấu lớn.
Nói thêm một chút về Eder. Cầu thủ này sinh năm 1987 và là một ngôi sao nở muộn của bóng đá Bồ Đào Nha. Anh chưa một lần khoác áo các đội trẻ như U17, U21 hay U23 mà “đột ngột” trình làng ở ĐTQG khi đã bước sang buổi 25.
Thực tế nếu được phát hiện sớm hơn, Eder hoàn toàn có thể gia nhập đội U21 Bồ Đào Nha chinh chiến ở giải vô địch U21 châu Âu năm 2006, khi nước này làm chủ nhà. Tuy nhiên anh không có cơ hội làm điều ấy. Giống trường hợp của trung vệ Pepe, Eder đi ngược truyền thống của bóng đá xứ Nam Âu khi các tài năng trẻ nổi danh từ rất sớm.
Đó cũng là lý do mà những thế hệ trẻ tiềm năng ở Bồ Đào Nha thường bị đôn lên ĐTQG từ lúc còn rất trẻ. Thủ quân Cristiano Ronaldo là một ví dụ. Trong cùng năm 2003 khi mới 18 tuổi, CR7 có tên trong danh sách triệu tập ở cả đội U20 (dự giải U20 thế giới), đội U21, trước khi là thành viên của ĐT Bồ Đào Nha.
Hai xu thế trái ngược trên khiến một loạt tài năng Bồ Đào Nha có năm sinh từ 1983 đến 1986 gần như không biết mặt nhau ở đội trẻ. Họ chơi bóng không có sự kết dính và chưa bao giờ chiến đấu dưới tư cách một tập thể. Đây là điều khác biệt hẳn với thế hệ vàng của Luis Figo, vốn gắn bó cùng nhau từ 5-6 năm trước khi tỏa sáng.
Khoảnh khắc lóe sáng của Eder mang lại chức vô địch cho Bồ Đào Nha
Nếu tập hợp đội quân hùng hậu này lại, Bồ Đào Nha sẽ lắp ráp thành một bộ khung hoàn chỉnh. Trên hàng công là tam tấu Ronaldo, Quaresma, Nani. Khu vực giữa sân là Moutinho và Veloso – một tài năng từng được đánh giá rất cao nhưng sớm bị thui chột. Còn hàng phòng ngự là bộ đôi Pepe – Fonte đá trung vệ cùng hậu vệ phải Vieirinha. Không ngoa khi nói rằng, thế hệ này tài năng không kém gì thế hệ Luis Figo.
Đáng tiếc, cho tới trước Euro 2016, họ chưa bao giờ chơi bóng chung một đẳng cấp. Người thiếu ổn định (Quaresma, Nani), kẻ thì không chịu lớn (Veloso, Vieirinha). Do vậy mới có chuyện cả tập thể Bồ Đào Nha luôn bị gọi là đội bóng một người suốt từ Euro 2008 khi phải sống dưới cái bóng khổng lồ của Ronaldo.
Thật may Eder đã kịp thăng hoa. Bằng cú ra chân thuộc hàng siêu phẩm, tiền đạo gốc Phi đã kịp “nhắc nhở” cả thế giới rằng, Bồ Đào Nha từ bây giờ sẽ không chỉ có một thế hệ vàng.
