Cân bằng thương mại nông sản Việt - Mỹ: [Bài 2] 'Cửa sáng' cho ngũ cốc

Ngũ cốc là một trong những mặt hàng mà thị trường Việt Nam có nhu cầu tiêu thụ lớn. Trong khi đó, Hoa Kỳ là quốc gia có năng lực sản xuất ngũ cốc với sản lượng lớn, chất lượng cao và nhiều ưu thế khác.

Để làm rõ hơn vấn đề này, Báo Nông nghiệp và Môi trường có cuộc trao đổi với ông Caleb Wurth, Giám đốc khu vực Đông Nam Á và châu Đại Dương của Hiệp hội Ngũ cốc Hoa Kỳ (USGC).

"Dự đoán năm 2025 sẽ có nhiều ngô từ Hoa Kỳ được xuất khẩu sang Việt Nam"

Ngô, các sản phẩm từ ngô (như DDGS) hay cao lương là những thành phần thiết yếu để làm thức ăn chăn nuôi. Với Việt Nam, từ những nguyên liệu ngũ cốc nói trên, thức ăn chăn nuôi được sản xuất, phục vụ ngành chăn nuôi sau đó xuất khẩu sản phẩm thịt và đem lại giá trị thặng dư cho nền kinh tế.

Theo ông Caleb Wurth, trong niên vụ 2024, Việt Nam nhập khẩu khoảng 12,1 triệu tấn ngô nhằm phục vụ cho thị trường thức ăn chăn nuôi trong nước, có quy mô vào khoảng 30 triệu tấn, lớn nhất Đông Nam Á.

“Tuy nhiên, trong số 12,1 triệu tấn ngô mà Việt Nam nhập khẩu niên vụ vừa rồi, gần như không có ngô của Hoa Kỳ. Mặc dù vậy, trong niên vụ 2025, chúng tôi hy vọng và dự đoán sẽ có nhiều ngô từ Hoa Kỳ được xuất khẩu sang Việt Nam”, ông Caleb Wurth chia sẻ.

Sở dĩ đại diện Hiệp hội Ngũ cốc Hoa Kỳ tại Đông Nam Á và châu Đại Dương tin tưởng như vậy là do năm 2024, Việt Nam đã nhập khối lượng lớn bã rượu khô (DDGS) từ Hoa Kỳ, vào khoảng hơn 1 triệu tấn. Mặc dù có nhiều quốc gia cung cấp DDGS như Brazil hay Ấn Độ, nhưng ông Wurth cho rằng các nhà nhập khẩu Việt Nam ưa chuộng hàng có nguồn gốc Hoa Kỳ do có chất lượng tốt hơn.

Một mặt hàng ngũ cốc khác của Hoa Kỳ cũng được đánh giá có tiềm năng trong năm 2025 là cao lương. Loại hạt này được cho là sẽ trở thành nguồn nguyên liệu thay thế trong ngành chế biến thức ăn chăn nuôi nhằm giảm chi phí sản xuất.

Đánh giá về giá trị của ngũ cốc Hoa Kỳ với thị trường Việt Nam, ông Caleb Wurth khẳng định những mặt hàng này có nhiều ứng dụng đem lại giá trị gia tăng tại Việt Nam. Cụ thể, ngô và DDGS có thể sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, phục vụ việc sản xuất lợn, gà, trứng, cá hay bò xuất khẩu. Ngoài ra, DDGS cũng được xem là thức ăn có hiệu suất kinh tế cao đối với ngành chăn nuôi bò sữa, giúp giảm giá thành của loại đồ uống tốt cho sức khỏe này.

Ngô cũng có thể được sử dụng để sản xuất xăng ethanol, một loại nhiên liệu đốt an toàn và thân thiện với môi trường dành cho các phương tiện phổ biến tại Việt Nam như xe máy, ô tô. Trong khi đó, ngoài sử dụng trong công nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi, cao lương có thể làm đồ ăn cho người khi sử dụng bột để sản xuất bánh mỳ không có gluten, hoặc có thể làm thức ăn cho thú cưng.

Còn với đại mạch và mạch nha, tính ứng dụng là sản xuất ra những loại bia thơm ngon.

Thân thiện với môi trường

Khi được hỏi về những lợi thế cạnh tranh của ngũ cốc Hoa Kỳ so với các sản phẩm cùng loại của các quốc gia khác, ông Caleb Wurth không ngần ngại nhấn mạnh, đó là độ tin cậy về nguồn gốc, tính bền vững, thân thiện với môi trường và mối quan hệ đối tác Việt Nam - Hoa Kỳ. “Hoa Kỳ có chuỗi cung ứng hiệu quả, có khả năng cung cấp sản phẩm chất lượng cao và đúng thời hạn”, đại diện Hiệp hội Ngũ cốc Hoa Kỳ khẳng định.

Theo ông, những tổ chức như Hiệp hội Ngũ cốc Hoa Kỳ luôn mong muốn và sẵn sàng hỗ trợ ngành công nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi của Việt Nam để đảm bảo lợi nhuận và thành công. Ông Caleb Wurth khẳng định, họ là tổ chức duy nhất cung cấp sự hỗ trợ này cho các đối tác kinh doanh. “Bất cứ khi nào một khách hàng Việt Nam mua ngô hoặc các sản phẩm từ ngô của Hoa Kỳ, họ có thể được cung cấp những chứng nhận về tính bền vững, chứng mính sản phẩm được trồng theo phương pháp thân thiện với môi trường”, ông nói.

Đại diện ngành ngũ cốc Hoa Kỳ cũng nói họ là quốc gia duy nhất hiện nay cung cấp những chứng nhận này cho khách hàng. Trong khi đó, thị trường Việt Nam đang ngày càng quan tâm đến tính bền vững, thân thiện với môi trường trong các sản phẩm của mình.

Dù khối lượng giao dịch hiện nay còn chưa lớn nhưng ông Wurth cho rằng, Chính phủ Việt Nam luôn ủng hộ ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nước và khuyến khích nhập khẩu các mặt hàng có nguồn gốc từ Hoa Kỳ.

“Kim ngạch xuất khẩu của Hoa Kỳ vào Việt Nam sẽ tăng lên khi giá cả trở nên cạnh tranh và Chính phủ 2 nước đưa ra được những cơ hội trao đổi thương mại cùng có lợi hơn”, Giám đốc khu vực Đông Nam Á và châu Đại Dương của Hiệp hội Ngũ cốc Hoa Kỳ khẳng định.

Chia sẻ cụ thể hơn về các giải pháp để nâng khối lượng giao dịch khẩu ngũ cốc Hoa Kỳ vào Việt Nam, ông Wurth cho rằng, trong tương lai gần, các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi Việt Nam có thể chuyển sang sử dụng ngô hoặc DDGS của Hoa Kỳ.

Ngoài ra, Việt Nam cũng có thể khuyến khích sử dụng xăng ethanol, điều này sẽ giúp giảm chi phí nhiên liệu, giảm ô nhiễm không khí đồng thời tăng lượng nhập khẩu nguyên liệu chế biến từ Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, với các thực phẩm dành cho người, thì cao lương và đại mạch cũng là những lựa chọn tiềm năng.

Giải pháp thân thiện với môi trường

Không chỉ có nguồn gốc được sản xuất theo quy trình bền vững, thân thiện với môi trường, các sản phẩm từ ngũ cốc cũng có thể thay thế nhiều loại vật liệu đang tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm hiện nay.

Theo đó, tinh bột ngô có thể ứng dụng để sản xuất nhựa sinh học, có khả năng tự phân hủy. Đây là giải pháp thay thế hiệu quả trong khi Việt Nam đang nỗ lực giảm lượng rác thải nhựa cũng như giảm ô nhiễm của nguồn nguyên liệu này.

Ngoài dùng làm thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, ngô cũng là nguồn nguyên liệu phù hợp để chế tạo nhiên liệu tái tạo. Hiện nay, Việt Nam đang là quốc gia có nhiều lợi thế để trở thành nước dẫn đầu về việc sản xuất và sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc sinh học.