Chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết ở vùng cao

Gần 20 năm không xảy ra tảo hôn

Phìn Ngan là xã vùng cao của huyện Bát Xát (Lào Cai), mặc dù đã có đường bê tông nhưng việc đi lại của bà con còn khó khăn do địa hình đồi núi, dốc dứng… Tại đây, người dân vẫn thiếu thốn trăm bề nhưng từ năm 2006 đến nay, xã không xảy ra tình trạng tảo hôn. Nam - nữ thanh niên đến tuổi xây dựng gia đình đều chủ động đến UBND xã đăng ký theo đúng quy định.

Bà Chảo Mẩy Sểnh, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Phìn Ngan cho biết, để công tác phòng, chống tảo hôn đạt hiệu quả, Đảng ủy đã phân công, giao trách nhiệm trực tiếp cho lãnh đạo xã và cán bộ các ngành chuyên môn trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền. Định kỳ hằng tuần, UBND xã và cán bộ tư pháp, phụ nữ đều tổ chức đến các thôn nắm tình hình kết hợp với gặp gỡ nhân dân để tuyên truyền. Khi các thôn họp dân, họp nhóm hộ gia đình, xã đều cử cán bộ chuyên môn đến dự và tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình, các quy định của nhà nước liên quan đến phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

“Do đặc thù của xã có 100% đồng bào dân tộc Dao sinh sống, nên Phìn Ngan đặc biệt coi trọng vai trò của các thầy mo, trưởng dòng tộc (trong thực hành nghi lễ cưới của đồng bào người Dao không thể thiếu các thầy mo). Chính vì thế, xã đặc biệt coi trọng công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các thầy mo để họ cùng vào cuộc giúp xã chống tảo hôn”, bà Chảo Mẩy Sểnh cho biết. 

Hằng năm, Phìn Ngan đều tổ chức cho các thầy mo, trưởng các dòng họ ký cam kết về phòng, chống tảo hôn và nhận được sự phối hợp rất tích cực. Bên cạnh đó, Đảng ủy xã đã chỉ đạo người đứng đầu phải nêu gương cao nhất, nếu để trong dòng họ có trường hợp tảo hôn sẽ chịu kỷ luật nghiêm. Ngoài ra, từ đầu năm, xã cử cán bộ tư pháp phối hợp với các trưởng thôn xây dựng danh sách các thanh niên đến tuổi xây dựng gia đình. Nếu phát hiện trường hợp có dấu hiệu tảo hôn sẽ mời gia đình đến trụ sở UBND xã để tuyên truyền và ký cam kết không cho con em tảo hôn.

Phòng chống tảo hôn từ trường học

Việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống có những trường hợp xảy ra khi các em đang trong độ tuổi đến trường, còn đang đi học thì bỏ về lấy chồng, lấy vợ... Chính vì vậy, ở những trường học vùng cao, học sinh được truyền đạt thông tin về phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Tại Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS xã Sàng Ma Sáo của huyện Bát Xát, nơi con em đồng bào dân tộc thiểu số đã giảng dạy ngoại khóa cho 500 học sinh về vấn đề này. Tại đây, các em học sinh được cung cấp các thông tin về tình yêu, giới tính, các biện pháp tránh thai và thấy được tác hại của việc tảo hôn là vi phạm pháp luật cũng như hôn nhân cận huyết thống sẽ để lại những hệ quả khôn lường. 

Đặc biệt, việc truyền thông phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống bằng tiểu phẩm giúp các học sinh nắm bắt nhanh các thông điệp. Qua đó, chính các em sẽ là những tuyên truyền viên tích cực tại các địa phương nơi thôn bản mình sinh sống. Các em được tham gia các trò chơi, xử lý tình huống xoay quanh vấn đề phòng chống tảo hôn. Các em được nói lên cảm nhận của mình về tình trạng tảo hôn tại thôn bản, nơi các em đang sinh sống, được bày tỏ quan điểm cá nhân với các vấn đề như bạo lực gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính, định hướng nghề nghiệp trong tương lai… 

Bà Sùng Hồng Mai, Phó Chủ tịch UBND huyện Bát Xát cho biết, trong thời gian tới cấp ủy, chính quyền, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở tiếp tục tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em. 

Đặc biệt, các xã, thị trấn rà soát lại các mô hình dân vận khéo về phòng chống tảo hôn để có những đánh giá sát thực trong việc củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng, hiệu quả của các mô hình; xây dựng mô hình điểm để triển khai nhân rộng; tổ chức các sân chơi lành mạnh cho các em học sinh trong hè và quản lý học sinh, đổi mới hoạt động tuyên truyền, diễn đàn thanh niên nói không với tảo hôn; tăng cường công tác tư vấn, giáo dục giới tính, chăm sóc sức khỏe sinh sản…

Trong 6 tháng đầu năm 2022, trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 100 người chưa đủ tuổi kết hôn sống chung với nhau hoặc sống chung với người khác như vợ chồng (vi phạm tảo hôn). Trong đó có 43 học sinh, chủ yếu là trong đồng bào dân tộc Mông, Dao... Tuy nhiên, các địa phương cũng đã tuyên truyền, vận động ngăn chặn được 147 người từ bỏ ý định về chung sống với nhau như vợ chồng, trong đó có 50 trường hợp là học sinh. Đặc biệt, 6 tháng đầu năm 2022, ở các địa phương không xảy ra kết hôn cận huyết thống...