Nhà vườn lo bỏ cọc
Hiện giá xoài Ðài Loan loại 1, được nông dân bán cho thương lái và các vựa thu mua trái cây chỉ còn ở mức 6.000 đồng/kg, xoài loại 2 và loại 3 có giá từ 3.000 - 4.000 đồng/kg, còn xoài dạt giá chỉ 1.000 đồng/kg, thậm chí thương lái không mua.
Giá xoài hiện đang ở mức thấp kỷ lục. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Giá xoài Đài Loan hiện giảm từ 7.000 - 8.000 đồng/kg so với cùng kỳ và đang ở mức thấp kỷ lục trong nhiều tháng qua. Còn xoài cát Chu thương lái mua xô tại vườn với giá 5.000 đồng/kg, giảm 15.000 đồng/kg. Xoài cát Hòa Lộc giá từ 15.000 - 17.000 đồng/kg (tùy loại xấu, đẹp), giảm khoảng 30.000 - 35.000 đồng/kg so với 6 tháng trước đó.
Anh Lê Phước Đạt, ở thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành (Hậu Giang) trồng 4 công xoài cát Hòa Lộc và xoài cát Chu đang kêu lái đến thu mua nhưng rất khó khăn. Điện thoại cho thương lái đến thu mua họ cứ từ chối và hẹn lần hẹn lữa. Chính vì vậy vườn xoài của anh Đạt quá lứa, một số trái đã chín vàng trên cây buộc anh phải hái bán ở chợ và số còn lại anh đem ra trước cửa nhà bán cho khách đi đường.
Anh Đạt cho biết, 4 công xoài vụ này bình quân mỗi cây cho năng suất từ 70 - 100 kg/cây. Để đạt được sản lượng này trước đó anh đã đầu tư tiền phân, thuốc BVTV và tiền thuê nhân công chăm sóc xoài hết hơn 18 triệu đồng, nếu tính ra bán xoài ở mức giá hiện nay là huề vốn không có lãi.
Tại xã Trung Chánh (huyện Vũng Liêm, Vĩnh Long) HTX xoài cát núm Trung Chánh đang có 10 thành viên tham gia sản xuất với diện tích khoảng 12 ha xoài các loại, năng suất hàng năm khoảng 120 - 130 tấn.
Ông Nguyễn Văn Liễm, Giám đốc HTX xoài cát núm Trung Chánh cho biết, có khoảng vườn 50% thành viên của HTX thương lái bỏ cọc không mua. Ảnh: Minh Đảm.
Ông Nguyễn Văn Liễm, Giám đốc HTX xoài cát núm Trung Chánh cho biết: Hiện nay giá được các thương lái mua xô tại vườn đối với xoài cát núm từ 8.000 - 10.000 đồng/kg, xoài Đài Loan từ 5.000 - 6.000 đồng/kg. Riêng vườn của tôi do năm rồi bị mặn nên vụ này chỉ cho thu khoảng 4,5 tấn. Những năm 2015 - 2019, giá bèo nhất cũng 17.000 đồng/kg. Mấy năm đó, vườn tôi thu khoảng 90 triệu đồng. Nếu so ra bây giờ thì mất gần 60 triệu đồng”.
Cũng theo ông Liễm, trước tết các thương lái đến bỏ cọc thu mua xoài của bà con Trung Chánh dao động khoảng 21.000 đồng/kg. Từ khi giá xoài giảm, đến nay khoảng 50% số thành viên trong HTX của ông bị các thương lái bỏ cọc không mua. Bên cạnh đó, khi giá giảm các lái mua xoài rất kén chọn nên sản lượng xoài bán được cũng ít hơn.
Anh Lê Văn Tám ở ấp Quang Trạch, xã Trung Chánh, huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long) đang có 15 công xoài sắp chín chờ thương lái đến hái. Trước tết anh Tám có nhận cọc 10 triệu đồng của một thương lái với giá 21.500 đồng/kg. Theo hẹn còn 2 ngày nữa đến hạn thu hoạch. Hiện vườn của anh đã có xoài già, có trái điểm chín nhưng thương lái vẫn chưa đến xem.
Anh Tám tỏ ra khá lo lắng: “Trước giờ mình không có nhận cọc của lái. Vụ này có nhận 10 triệu lấy lệ chứ 15 công của mình sản lượng thấp nhất cũng 25 tấn. Mấy năm trước lái đặt cọc giá thấp cũng mua cho mình y giá cọc nhưng năm nay nghe nói lái bỏ cọc nhiều cũng hơi lo”.
Thương lái nói gì?
Anh Nguyễn Minh Sang, một thương lái chuyên thu mua xoài ở Vĩnh Long chia sẻ: "Hiện tượng bỏ cọc ở đây cũng có nhưng phần đó là những lái lạ chứ tụi tui làm ăn ở đây lâu rồi cũng phải có ăn có chịu với nông dân. Giá thị trường giảm nhà nông cũng thông cảm với chúng tôi cho giảm giá chút ít, rồi cho neo trên cây đợi giá lâu hơn chút".
Anh Huỳnh Văn Thành, có hơn 20 năm nghề thương lái thu mua xoài ở huyện Châu Thành (Hậu Giang), nói: Năm nay nhà vườn ai nấy cũng trúng xoài, điện thoại tôi tối ngày kêu đến thu mua xoài. Từ tết đến đến giờ hai vợ chồng và 2 công nhân làm việc không có ngày nghỉ. Bình quân, mỗi ngày thu mua 3 - 5 tấn xoài cát Hòa Lộc, cát Chu và xoài Đài Loan để đem xuống Cà Mau hay lên TP. HCM tiêu thụ.
Một số trái đã bắt đầu chín trên cây. Ảnh: Minh Đảm.
Cứ bình quân mất 3 ngày anh Thành lại chuyến được một chuyến xoài xuống Cà Mau hay lên TP. HCM để tiêu thụ. Mấy năm trước giá xoài ở mức cao mỗi chuyến anh lãi từ 5 - 6 triệu đồng, còn năm nay giá xoài xuống thấp nên mua đi bán lại lãi chỉ 1 - 2 triệu đồng/chuyến.
Theo nhận định của giới thương lái, giá các mặt hàng xoài giảm do nguồn cung nhiều và đầu ra xuất khẩu gặp khó vì ảnh hưởng của dịch Covid-19. Những năm qua, nông dân tại nhiều địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã phát triển diện tích trồng xoài khá lớn, nhất là xoài Đài Loan và cát Hòa Lộc. Thời điểm này nhiều vườn xoài bước vào thu hoạch rộ nên nguồn cung rất lớn.
Dịp tết Nguyên đán 2021, giá xoài ở mức thấp so với các năm trước, nhà vườn cũng đã neo xoài lại qua tết chờ giá, từ đó cũng góp phần làm nguồn cung xoài tăng cao vào thời điểm hiện nay. Trong khi đó, trái xoài Ðài Loan chủ yếu tiêu thụ dạng tươi thô và phục vụ để ăn sống, không thể bảo quản được lâu.
Xoài đang vào vụ nên sản lượng nhiều. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Chị Trần Thị Bích Trân, chủ vựa trái cây Trân ở quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ cho biết: Từ sau tết đến nay xoài là một trong những trái cây khó tiêu thụ nhất so với các mặt hàng khác. Nguyên nhân xoài trồng quá nhiều, cung vượt cầu. Do ảnh hưởng Covid-19 không xuất khẩu được nên giá giảm mạnh.
Bên cạnh đó, xoài có nhiều loại, người tiêu dùng trong nước có nhiều sự chọn lựa, làm cho các loại xoài ngon có giá trị cao như xoài cát Hòa Lộc đứng mức giá từ 50.000 - 60.000 đồng/kg nay giảm xuống phân nửa còn 25.000 - 30.000 đồng/kg.
Chị Trân chọn hướng liên kết với bà con nông dân trồng xoài VietGAP và hữu cơ, có bao trái thu mua giá cao hơn thị trường từ 1.500 - 2.000 đồng/kg. Từ đó, vựa trái cây Trân cung cấp các loại xoài của nông dân vào siêu thị và các shop trái cây với giá ổn định từ 30.000 - 40.000 đồng/kg đối với xoài cát Hòa Lộc. Từ 18.000 - 25.000 đồng/kg với xoài cát Chu và 25.000 - 30.000 đồng/kg đối với các loại xoài ghép.
Xoài đã chín nhưng thương lái chưa đến mua buộc nông dân phải thu hoạch bán cho người đi đường. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Đồng bằng sông Cửu Long xoài được trồng tập trung nhiều ở các tỉnh Đồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long, Hậu Giang và TP. Cần Thơ. Đồng Tháp là địa phương có diện tích xoài lớn nhất với hơn 11.000ha. Tỉnh Tiền Giang có diện tích xoài lớn thứ hai, dieenh tích khoảng 7.000ha. Trong đó, tập trung nhiều nhất ở huyện Cái Bè với diện tích trên 3.600ha. Xoài cát Hoà Lộc là đặc sản nổi tiếng của địa phương này. Riêng tỉnh Vĩnh Long có diện tích đứng thứ ba với khoảng 5.000 ha. Trong đó, xoài cát núm, xoài Đài Loan là chiếm tỷ lệ lớn và tập trung ở các huyện như Vũng Liêm, Mang Thít, Tam Bình. Từ trong tết nguyên đán đến nay, giá xoài giảm sâu đột ngột khiến nhiều nhà vườn lao đao.
