Hồ thuỷ lợi Khuổi Cuộn có dung tích trung bình khoảng 261.000m3, dung tích tối đa có thể đạt 520.000m3, phục vụ tưới tiêu cho 67ha đất trồng lúa và một phần đất trồng hoa màu khác.
Từ năm 2019, một phần tường bể tiêu năng bên phải hồ Khuổi Cuộn đã bị gãy đổ dưới tác động của nhiều trận lũ. Hiện hai bên mố đập đều bị hư hỏng nặng, xuất hiện các vết thấm qua thân tường, bậc thang từ nhà hạ lưu lên nhà van bên trái đập cũng bị sụt lún, nứt gãy.
Hồ thuỷ lợi Khuổi Cuộn, xã Nông Hạ, huyện Chợ Mới. Ảnh Ngọc Tú.
Năm 2021 tiếp tục xuất hiện một số hố sụt lún trên sân mố đập làm vặn nghiêng trụ nhà van gây kẹt van dẫn đến không thể vận hành đóng, mở cửa xả. Hiện tại, mố thượng lưu đã gãy đổ làm đất đá vùi lấp hoàn toàn cửa lấy nước, dẫn đến công trình không thể vận hành xả đáy tháo nước để sửa chữa.
Ngoài ra, phần còn lại của tường mố bên tả và nhà van xả đáy có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào, gây mất an toàn vùng hạ du.
Theo quan sát, hai đầu thân đập của hồ thuỷ lợi Khuổi Cuộn cũng đã có một số vị trí bị nứt, thấm nước, bậc thang của thân đập cũng bị sụt lún, nứt, xói lở, dẫn đến thấm nước thành dòng chảy xuống khu vực hạ lưu.
Ông Vũ Như Hội, Chủ tịch UBND xã Nông Hạ cho biết, công trình hư hỏng nghiêm trọng gây mất an toàn, đe doạ tính mạng, tài sản của nhân dân vùng hạ du. Công trình hiện nay không thể hoạt động cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.
Một vị trí sạt lở tại hồ thuỷ lợi Khuổi Cuộn. Ảnh: Ngọc Tú.
Trước tình hình này, tại biên bản kiểm tra hiện trường, đại diện UBND huyện Chợ Mới đánh giá, nếu xảy ra sự cố, vùng hạ du hồ thuỷ lợi Khuổi Cuộn (gồm tính mạng, tài sản của người dân các xã Nông Hạ, Thanh Thịnh và thị trấn Đồng Tâm của huyện Chợ Mới) sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng.
Do việc khắc phục, sửa chữa vượt quá khả năng bố trí kinh phí của huyện, nên huyện Chợ Mới đề nghị UBND tỉnh Bắc Kạn sớm bố trí vốn để triển khai sửa chữa ngay. Trước mắt, huyện Chợ Mới đề nghị đơn vị quản lý có biện pháp hạ mực nước trong hồ để đảm bảo an toàn.
Công ty TNHH MTV Quản lý Khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn (đơn vị quản lý hồ Khuổi Cuộn) cho biết: Trước mắt, đơn vị đã cắm biển cảnh báo, chăng dây ở khu vực nguy hiểm, phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền người dân không đến gần, đánh bắt cá ở lòng hồ và lưu vực của công trình.
Công ty TNHH MTV Quản lý Khai thác các công trình thủy lợi Bắc Kạn cũng đánh giá, cần thiết nhất hiện nay là phải nhanh chóng có giải pháp hạ mực nước lòng hồ. Để làm được cần phải phá dỡ nhà van, kéo cánh van để xả đáy hồ. Đơn vị quản lý hồ Khuổi Cuộn cũng đề nghị UBND tỉnh Bắc Kạn nhanh chóng bố trí nguồn vốn để sửa chữa triệt để hư hỏng, đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão sắp tới.
Nhà van hư hỏng nghiêm trọng, có thể đổ sập bất cứ lúc nào. Ảnh: Ngọc Tú.
Do công trình hồ Khuổi Cuộn không thể vận hành, hàng chục ha đất có thể bị hạn, do đó chính quyền địa phương cũng đã tuyên truyền, khuyến cáo người dân kịp thời chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Tại tỉnh Bắc Kạn hiện có 34 hồ thủy lợi chứa nước, một số hồ được xây dựng cách đây hơn 20 năm nên đã bị xuống cấp nghiêm trọng, trong đó nguy cấp nhất có 16 hồ cần phải bố trí sửa chữa ngay, nếu không có thể xảy ra sự cố bất cứ lúc nào. Nhưng do thiếu kinh phí nên tỉnh Bắc Kạn mới chỉ bố trí sửa chữa được một số hồ, còn 9 hồ chưa có kinh phí để sửa chữa.
