Do địa hình chia cắt mạnh, nằm giữa hai dãy núi Hoàng Liên Sơn và núi Con Voi, địa chất phức tạp nên tỉnh Lào Cai là nơi hội tụ của nhiều loại hình thiên tai như lũ quét, sạt lở, dông lốc, sét đánh, rét hại, sương muối, hạn hán... đã gây thiệt hại rất lớn về người, nhà cửa, sản xuất nông nghiệp và cơ sở hạ tầng.
Đặc biệt lũ quét, sạt lở đất đá, sét và dông lốc hết sức nguy hiểm và khó dự đoán trước. Bên cạnh đó, Lào Cai còn chịu sự tác động của lũ trên thượng nguồn sông Hồng khi có mưa hoặc xả lũ của các nhà máy thủy điện phía Trung Quốc, làm nước sông lên bất ngờ với biên độ lũ dao động từ 1 - 2m, dòng chảy xiết.
Hình ảnh lưu niệm tại lớp tập huấn Nâng cao năng lực cho đội xung kích phòng chống thiên tai cấp xã, được tổ chức tại tỉnh Lào Cai.
Theo thống kê 10 năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã xảy ra 32 đợt rét đậm, rét hại; 63 trận mưa lớn; 29 trận lũ quét, sạt lở đất cùng với nhiều loại hình thiên tai khác làm chết 235 người, 8 người mất tích; 240 người bị thương; 2.366 căn nhà bị sập, trôi; 43.1860 nhà hư hỏng, di chuyển; 57.453ha lúa mạ, hoa màu bị thiệt hại, 41.732 con gia súc bị chết.
Trên 1.500 lượt công trình giao thông, thuỷ lợi và các công trình hạ tầng khác bị phá huỷ hoặc hư hỏng. Thiệt hại về kinh tế trên 5.120 tỷ đồng (bình quân trên 500 tỷ đồng/năm).
Bởi vậy, ngay từ đầu năm, Ban chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh đã chủ động tham mưu Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh thường xuyên quan tâm chỉ đạo quyết liệt triển khai công tác phòng, chống thiên tai.
Đến nay có 152/152 xã phường, thị trấn thành lập đội xung kích (đạt 100%) với trên 11.000 người; bổ sung, điều chỉnh kế hoạch, phương án PCTT cho phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi địa phương.
Tháng 5/2015, UBND tỉnh Quyết định thành lập Văn phòng Thường trực Ban chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh Lào Cai trên cơ sở chuyển giao nhiệm vụ PCTT thuộc Chi cục Thủy lợi tỉnh Lào Cai thành Văn phòng Thường trực Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh thực hiện chức năng quản lý Nhà nước chuyên ngành về lĩnh vực PCTT và TKCN trên địa bàn tỉnh.
Sau 6 năm hoạt động, Văn phòng Thường trực đã đi vào ổn định và phát huy hiệu quả. Tuy chưa có nguồn kinh phí được cấp từ Trung ương, nhưng tỉnh Lào Cai đã xác định được sự quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng, nhằm chủ động tham gia vào việc phòng ngừa, ứng phó của cộng đồng “lấy phòng ngừa là chính” sẽ là giải pháp căn cơ, bền vững nhất; từ đó đã chủ động ban hành kế hoạch triển khai thực hiện cho từng giai đoạn.
Sau thời gian thực hiện, đến nay tỉnh Lào Cai đã tổ chức đào tạo, tập huấn được 119 lớp, cho 5.473 học viên (đối tượng là cán bộ làm công tác PCTT các cấp, cán bộ đoàn thể, phòng, đơn vị cấp huyện và xã; cán bộ thôn /bản và người dân); với tổng kinh phí trên 3,5 tỷ đồng từ nguồn ngân sách, Quỹ PCTT tỉnh.
Đến nay đã có 100% cán bộ làm công tác PCTT các cấp được đào tạo, tập huấn; trên 70% xã, phường, thị trấn được tập huấn, đối tượng là đại diện cán bộ xã, thôn/bản và người dân; xây dựng trên 12 phim tài liệu, phóng sự và 17 chuyên mục tuyên truyền về công tác phòng chống; phát hành 1.500 cuốn sổ tay hướng dẫn, triển khai ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai; cấp phát trên 20.000 tờ rơi hướng dẫn các kỹ năng phòng, tránh một số loại hình thiên tai.
Ngay trong năm 2021, Lào Cai tiếp tục tổ chức tập huấn cho số cán bộ cơ sở mới thay đổi do kiện toàn lại sau Đại hội và HĐND cấp huyện, cơ sở.
Để đáp ứng với yêu cầu công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, trong thời gian tới tỉnh Lào Cai đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương hỗ trợ trang thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN như xuồng máy, khoan bê tông, máy bơm và máy phát điện công xuất lớn, quạt thông gió, máy nén khí; thiết bị dò, thiết bị lặn...
