Ngày 14/3, tại Khu du lịch Mộc Châu Island - Cầu kính Bạch Long, phường Mường Sang, thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La đã diễn ra Lễ hội cầu mưa năm 2025.
Khởi nguồn từ truyền thuyết xưa
Theo lời các già làng Mường Sang, Lễ hội cầu mưa bắt nguồn từ một truyền thuyết xưa và được lưu truyền qua nhiều thế hệ trong cộng đồng các bản Mường của dân tộc Thái.
Chuyện kể rằng, có một năm, trời hạn hán rất lâu mà không mưa, mùa màng cây cối, các con vật, côn trùng chết hết. Dân bản thấy cần phải tổ chức lễ xin nước mưa để trồng cây, cho các con vật có nước để sống, nhưng ai cũng sợ Then trên trời, thuồng luồng bắt tội chết nên không ai dám đứng ra tổ chức.
Thầy cúng làm lễ cầu xin ông Then cho mưa thuận, gió hòa. Ảnh: Quốc Tuấn.
Trước tình hình trên, có một thầy cúng đã đứng ra làm lễ, và thầy cúng cần một người cùng tổ chức lễ cúng. Lúc này, có 1 bà góa trong bản đã dũng cảm xin nhận trách nhiệm.
Bà góa nói: "Chồng tôi mất vào ngày 15/2, nên tôi muốn tổ chức Lễ hội cầu mưa vào ngày này để nếu Then bắt thì tôi được cúng giỗ cùng ngày với chồng tôi…". Từ đó, Lễ hội cầu mưa được tổ chức vào ngày rằm tháng 2 hàng năm.
Thông điệp về bảo vệ môi trường, tôn trọng thiên nhiên
Từ xưa, tại vùng Tây Bắc có câu: "Người Xá ăn theo lửa, người Thái ăn theo nước". Bởi thế, nước có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống đồng bào dân tộc Thái. Người Thái coi nước là vật báu mà "Mường trời" ban tặng xuống cho con người.
Cũng vì lẽ đó, Lễ hội cầu mưa đã trở thành một trong những lễ hội quan trọng nhất trong năm của bà con dân tộc Thái phường Mường Sang, thị xã Mộc Châu. Lễ hội Cầu mưa đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào tháng 2/2024.
Lễ hội không chỉ gửi gắm thông điệp mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống ấm no mà còn khẳng định: Con người và thiên nhiên có sự gắn kết với nhau. Sự tôn trọng thiên nhiên, môi trường của con người cũng chính là tôn trọng cuộc sống của chính mình để có được những điều tốt đẹp.
Thầy cúng thực hiện nghi thức ban nước. Ảnh: Quốc Tuấn.
Thầy cúng tung nước cầu may cho du khách và người dân tham gia Lễ hội. Ảnh: Quốc Tuấn.
Dành cả tháng chuẩn bị lễ hội
Lễ hội cầu mưa năm nay được tổ chức gồm 2 phần: Phần lễ có 3 nghi thức là cúng thần đất, cúng thần nước và cúng xin mưa; phần hội có các điệu múa xin nước, mừng nước, xoè vòng và các trò chơi dân gian.
Để chuẩn bị cho ngày lễ hội, từ trước đó cả tháng, bà con dân tộc Thái phường Mường Sang đã tất bật chuẩn bị chu đáo đồ cúng lễ là những sản vật gắn với đời sống thường ngày như: cơm lam, cá xông khói, gà luộc, gạo nếp, trứng gà, măng đắng...
Ðặc biệt, không thể thiếu cây vạn vật được trang trí bằng các con chim, con ve đan bằng nan; bên cạnh những lồng nan đựng trứng gà, vỏ ốc, vỏ trai và sản vật địa phương… Bà con quan niệm, chuẩn bị lễ cúng một cách thành kính và đủ đầy là cách để thể hiện tấm lòng của dân bản với trời đất, thần linh.
Tham gia lễ hội, du khách và bà con đã được trải nghiệm toàn bộ quá trình diễn ra lễ hội, hòa mình trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng cùng dân bản trong lễ đưa nước từ nguồn nước linh thiêng đến nơi hành lễ. Tham gia vòng xòe dưới cây vạn vật để cầu mong những điều tốt lành trong năm; tham gia các trò chơi dân gian có thưởng hấp dẫn, như ném còn, cù quay, bắn nỏ…
Du khách hòa mình trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng cùng dân bản trong nghi thức rước cây vạn vật. Ảnh: Quốc Tuấn.
Nghi lễ đưa nước. Ảnh: Quốc Tuấn.
Nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ mang đậm bản sắc dân tộc Thái tại Lễ hội cầu mưa 2025. Ảnh: Quốc Tuấn.
Lễ hội cầu mưa đã tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi cho bà con và du khách đến với mảnh đất Mộc Châu. Đồng thời, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, gắn kết cộng đồng, gìn giữ và phát huy các tri thức bản địa; thúc đẩy phát triển du lịch, thu hút ngày càng nhiều du khách đến với Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu nói chung và đến khám phá Khu du lịch Mộc Châu Island - điểm đến hấp dẫn không thể bỏ qua khi đến với cao nguyên xanh.
