Mô hình 'một cửa điện tử': Đột phá cải cách hành chính

* Qua rồi thời "lãnh đạo đi vắng"!

Một cửa... 9 khóa

Với DN, không gì thất vọng và chán nản hơn khi tới các cơ quan quản lí Nhà nước làm các thủ tục hành chính, song nhận được câu trả lời từ các chuyên viên rằng “lãnh đạo đi vắng”.

Trao đổi với chúng tôi, Cục trưởng Cục Chăn nuôi Hoàng Thanh Vân chia sẻ: Việc kiểm soát nguyên liệu TĂCN nhập khẩu là công đoạn bắt buộc không thể bỏ qua, những nước phát triển hàng đầu thế giới hiện nay cũng vẫn phải thực hiện công việc này. Bởi đây là biện pháp rất quan trọng nhằm ngăn chặn, xử lí những dịch bệnh nguy hại.

Cục trưởng Cục Chăn nuôi Hoàng Thanh Vân

Trước đây, mọi lô hàng dù lớn hay nhỏ các DN nhập khẩu đều phải làm thủ tục khai báo hải quan. Sau đó, thông báo cho đơn vị được Nhà nước chỉ định lấy mẫu phân tích, kiểm tra chất lượng có đạt hay không. Chính quá trình này bị các DN than phiền phải trải qua vô vàn khâu, quy trình vòng vo và phức tạp.

Theo đó, DN phải mang hồ sơ trực tiếp tới bộ phận một cửa để làm thủ tục và trải qua 9 bước mới đủ điều kiện để làm công đoạn tiếp theo nên không chỉ tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc của DN mà Cục Chăn nuôi cũng phải huy động lực lượng cán bộ rất lớn mới đáp ứng được khối lượng công việc khổng lồ hàng ngày.

Trước đây, theo cách làm cũ, để hoàn thiện thủ tục hành chính NK một lô nguyên liệu TĂCN mỗi DN mất bình quân 3 - 7 ngày, thậm chí nhiều hơn. Gần như mỗi DN phải dành hẳn 1 chiếc ô tô chỉ để đi lại rồi chờ đợi để xin chữ ký, xin dấu tại bộ phận một cửa. Sau đó, lại phải qua các ngân hàng, kho bạc để nộp phí (mặc dù mức phí chỉ mấy trăm, thậm chí mấy chục ngàn đồng) rồi lại cầm biên lai quay trở lại Cục mới chính thức được cấp phép thông quan.

Xuất phát từ thực tế đó cộng chủ trương cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong các thủ tục hành chính, Cục Chăn nuôi đã xin phép Bộ NN-PTNT cho triển khai thí điểm hải quan một cửa.

“Hiện nay có khoảng 500 DN đăng ký nhập khẩu nguyên liệu TĂCN, trong đó có khoảng 300 - 350 DN thường xuyên thực hiện giao dịch. Bình quân mỗi năm Cục Chăn nuôi phải xử lí khoảng 20.000 hồ sơ, có năm nhiều lên tới 36.000 hồ sơ, mặc dù không bị tồn đọng nhưng cả lãnh đạo, đội ngũ chuyên viên và đặc biệt là DN vô cùng vất vả.

Trước đòi hỏi cấp bách từ thực tế đó, Cục Chăn nuôi đã làm việc với Tổ công tác Cải cách hành chính của Bộ xin được làm điểm 40 DN để rút kinh nghiệm trước khi phổ biến nhân rộng”, Cục trưởng Hoàng Thanh Vân chia sẻ lí do cho ra đời mô hình hải quan một cửa quốc gia tại Cục Chăn nuôi.

Ký mọi lúc, mọi nơi

Tuy nhiên, theo ông Hoàng Thanh Vân, để có được tín hiệu thành công bước đầu như hiện nay đòi hỏi các lãnh đạo, cán bộ cũng như các DN phải quyết tâm và nỗ lực rất cao nếu không rất dễ bị phá sản ngay từ đầu.

Nguyên nhân do hạ tầng công nghệ thông tin của Bộ hiện nay rất yếu kém, mạng chủ yếu phục vụ đọc báo, vào email là chính. Trong khi đó, để thực hiện hải quan một cửa đòi hỏi phải nhanh, chính xác, thông suốt và ổn định. Tiếp đến là cán bộ phần đa chưa tiếp xúc với hản quan một cửa bao giờ nên rất bỡ ngỡ. Đặc biệt, phần lớn trang thiết bị toàn đồ cũ nên việc đồng bộ mọi công đoạn không hề đơn giản.

Đích thân ông Hoàng Thanh Vân phải đề nghị phía Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel tiến hành tập huấn đến lần thứ 3 các công đoạn mới gọi là tạm ổn. Chính thức đi vào vận hành từ ngày 28/9/2015, nhưng đến nay rất nhiều DN đã đăng ký thành công dịch vụ hải quan điện tử một cửa của Cục Chăn nuôi với số lượng xấp xỉ 100 hồ sơ.

Ngay hôm chúng tôi tới làm việc (9/10/2015), Cục trưởng Hoàng Thanh Vân phấn khởi cho biết vừa ký chữ số điện tử xong cho hơn 30 DN chỉ trong vòng vài phút. Trong khi trước đây, tối đa một ngày theo cách thủ công Cục Chăn nuôi chỉ xử lí được khoảng 70 - 80 hồ sơ.

Với mô hình hải quan một cửa Cục Chăn nuôi đang triển khai, Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel sẽ xây dựng hệ thống phần mềm và cơ sở dữ liệu từ DN nhập khẩu tới các trung tâm phân tích, kiểm nghiệm và lãnh đạo, phòng ban của Cục.

Theo đó, thay vì phải tới trực tiếp bộ phận một cửa của Cục thì nay DN chỉ cần ở nhà và gửi hồ sơ vào hệ thống quản lí của Cục Chăn nuôi.

Sau đó, bộ phận một cửa và Phòng TĂCN của Cục sẽ tiến hành nhận và thẩm định hồ sơ. Nếu thiếu thủ tục giấy tờ gì sẽ phản hồi ngay lập tức qua mạng để phía DN hoàn thiện. Nếu hồ sơ đã đảm bảo lập tức hệ thống sẽ tự động chuyển sang công đoạn tiếp theo.

Cán bộ Cục Chăn nuôi thực hiện hải quan một cửa điện tử trên máy tính

Hơn nữa, thay vì phải mang biên lai nộp phí từ phía ngân hàng hoặc kho bạc tới trực tiếp Cục Chăn nuôi để chứng minh rằng đơn vị đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước thì nay Cục Chăn nuôi đã có tài khoản ngân hàng và hệ thống tin nhắn điện tử, khi tiền của DN chuyển vào lập tức có tin nhắn báo đến nên DN bớt thêm được công đoạn phải chạy đi chạy lại.

Đặc biệt, với thực trạng “bé đi học lớn đi họp” như tại nước ta, việc các DN năm lần bảy lượt đến các đơn vị hành chính xin chữ ký lãnh đạo nhưng không có người ký là chuyện phổ biến không thể tránh khỏi.

Tuy nhiên, khi ứng dụng hệ thống hải quan một cửa điện tử, mỗi lãnh đạo của Cục Chăn nuôi sẽ có 1 chữ ký số điện tử và một tài khoản, mật khẩu để vào hệ thống. Vì vậy, chỉ cần ở đâu có nối mạng internet, lãnh đạo Cục Chăn nuôi đều có thể ký, nghĩa là duyệt hồ sơ mọi lúc, mọi nơi, khi đang trên ô tô hay công tác tận nước ngoài.

Một điều rất hay nữa khi triển khai hải quan một cửa điện tử, DN chẳng cần biết mấy ông chuyên viên là ai, tên là gì bởi mọi thủ tục, giấy tờ đã được cơ sở hóa dữ liệu. Nếu đủ hệ thống sẽ báo màu xanh, bắt buộc các bộ phận phải cho thông quan.

Hơn nữa, nếu vướng mắc ở đâu lãnh đạo Cục có thể rà soát lại mọi công đoạn trên hệ thống nên giảm được rất nhiều phiền hà, thậm chí là tiêu cực trong quá trình triển khai các thủ tục hành chính nên từ lúc vận hành thành công đến nay rất nhiều DN đã gửi thư cảm ơn Cục Chăn nuôi.