Mường Lát (Thanh Hóa) được biết tới là một trong 62 huyện nghèo của cả nước. Thế nhưng hơn 1 năm qua đã có một cuộc “kỳ tích” trong công tác giảm nghèo ở huyện vùng biên xa xôi; cụ thể đã có hơn 100 lá đơn xin thoát nghèo.
Thoát nghèo bằng chính sức mình
Gặp anh Tặng Văn Sinh (35 tuổi, bản Suối Tút, xã Quang Chiểu) lúc anh đang tất bật chăm sóc vườn cam. Ngoài trồng cam, anh Sinh còn nuôi thêm bò, gà; vợ anh đi hái tiêu, cà phê thuê ở Đắk Lắk. Mỗi năm, gia đình anh có thu nhập gần 200 triệu đồng.
Năm 2024, khi gia đình có nguồn thu ổn định, anh Sinh viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo và vượt 10km để ra xã nộp. Không chỉ tự nguyện làm đơn ra khỏi hộ nghèo, anh Sinh còn vận động 8 gia đình khác trong bản cùng thoát nghèo. Được anh Sinh tỉ tê, gia đình bà Tặng Thị Chuộng (50 tuổi) đồng ý làm đơn thoát nghèo.
Ra khỏi danh sách hộ nghèo, gia đình người dân tộc Dao này không được hưởng nhiều chính sách của nhà nước như hỗ trợ tiền điện, tiền ăn của học sinh, gạo hỗ trợ, hỗ trợ tiền làm nhà. Tuy nhiên, các hộ luôn tâm niệm nhường phần hỗ trợ đó cho các hộ dân khác khó khăn hơn.
Anh Tặng Văn Sinh, bản Suối Tút, xã Quang Chiểu đã xung phong thoát nghèo. Ảnh: Thanh Tâm.
Bà Chuộng cho biết, mấy năm nay, gia đình không thiếu gạo ăn lúc giáp hạt. Các thành viên trong gia đình ai cũng tìm được việc làm, thu nhập tốt. Chồng bà là ông Phan Văn San (48 tuổi) đi hái cà phê, hồ tiêu ở Đắk Lắk. Con gái Phan Thị Xụ, làm công ty điện tử ngoài Bắc Giang. Còn bà chăn nuôi dê, gà, lợn, trồng sắn, lúa. Bà dự tính, năm sau, sẽ khuyên con trai út đi học nghề cơ khí hoặc may mặc.
Theo bà Chuộng, sau khi viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo, gia đình bà được nhà nước hỗ trợ cây giống, con giống để đa dạng hóa kế sinh. Hiện, trong chuồng nuôi của gia đình bà có đàn dê hơn 10 con, đàn gà gần 50 con, đàn lợn 5 con.
Bà Chuộng xung phong thoát nghèo, nhường hỗ trợ cho những gia đình khó khăn hơn. Ảnh: Thanh Tâm.
Ông Vi Văn Thứ, Phó Chủ tịch UBND xã Quang Chiểu cho biết, trước đây đồng bào dân tộc thiểu số trong xã chỉ quẩn quanh bên bờ suối, rẫy ngô, nương lúa nên đói nghèo bủa vây. Họ sống phụ thuộc, sợ mất những khoản hỗ trợ từ nhà nước khi thoát nghèo.
Tuy nhiên, thực hiện Nghị Quyết số 11-NQ/TU của Ban thường vụ Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển huyện Mường Lát đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Trong đó, nhiệm vụ tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tư tưởng trông chờ, ỷ lại và nâng cao tinh thần tự lực tự cường trong phát triển kinh - xã hội, tự chủ làm giàu chính đáng.
Được cán bộ huyện, xã, bộ đội biên phòng tuyên truyền, hướng dẫn làm kinh tế, nhiều hộ gia đình mạnh dạn vay vốn để chăn nuôi, trồng trọt, vận động con cái làm ăn xa, lao động ở nước ngoài. Hiện ở xã có 10ha trồng cam Lào, nhà nào cũng trồng vài, ba hecta sắn, ngô. Hơn 200 người đi làm ăn xa. Trên 90% gia đình có tivi, tủ lạnh, xe máy…Tỷ lệ hộ nghèo ở Quang Chiểu giảm còn 13,66%, thu nhập bình quân đầu người là 42 triệu đồng/người/ năm.
Bản Tà Cóm, xã Trung Lý là một trong những bản khó khăn nhất của huyện Mường Lát. Hiện đường giao thông từ trung tâm xã vào bản còn rất khó khăn, người dân thường đi đò qua xã Mường Lý mỗi khi có việc cần ra bên ngoài. Thế nhưng, nhiều hộ gia đình cũng tự làm đơn xin thoát nghèo, tích cực chăn nuôi, trồng trọt vươn lên thành hộ khá giả.
Đơn cử như hộ gia đình ông Thào A Thái, 50 tuổi, ông là người dân tộc Mông thoát nghèo đầu tiên của xã Trung Lý. Nhận thấy không thể mãi trông chờ, ỉ lại vào nhà nước, ông vay ngân hàng mua trâu bò về chăn thả trên rừng, đào ao thả cá, mở rộng diện tích đất canh tác. Có thời điểm gia đình ông nuôi hơn 70 con trâu, bò. Dần dần cuộc sống gia đình ổn định hơn, không còn cảnh đói ăn mỗi mùa giáp hạt. Năm 2017, sau khi bàn bạc với vợ, ông làm đơn thoát nghèo, đi xe máy vượt đường rừng hơn 50km ra nộp ở UBND xã Trung Lý.
Gia đình ông Thào A Thái là hộ đầu tiên thoát nghèo ở Tà Cóm, ông viết đơn đi 50km xe máy ra xã nộp đơn. Ảnh: Thanh Tâm.
Chia sẻ với lý do xung phong thoát nghèo, ông Thái nói: Thời điểm đó tôi đang giữ chức vụ trưởng bản, lại là đảng viên, mà đã là đảng viên thì phải gương mẫu, để các hộ nhìn vào phấn đấu. Trong thâm tâm chưa bao giờ tôi có ý ỉ lại sự hỗ trợ của nhà nước, vì vậy bao năm loay hoay các bài toán kinh tế. Đến khi nhận thấy điều kiện kinh tế gia đình đã ổn định, vợ chồng tôi quyết định làm đơn thoát nghèo. Có như vậy, bà con nhìn vào mới biết để phấn đấu, phải có làm mới có ăn được.
Anh Sùng A Chai, sinh năm 1995 cũng là một trong số ít người con của Tà Cóm được đi học Đại học. Sau khi ra trường anh Chai về gieo chữ cho mảnh đất quê hương. Chai là gương sáng để minh chứng cho việc học là con đường thoát nghèo. Từ tiền lương giáo viên, Chai cùng vợ mua con giống, cây giống tập trung phát triển kinh tế gia đình. Gia đình Chai cũng đã thoát nghèo và chuẩn bị dựng một ngôi nhà gỗ khang trang.
Sau giờ dạy trên lớp, anh Sùng A Chai tranh thủ chăm sóc đàn vật nuôi của gia đình. Ảnh: Thanh Tâm.
Xóa nghèo từ chính tư duy
Theo thống kê của phòng Lao động -Thương Binh - Xã hội huyện Mường Lát cho thấy, từ năm 2023 đến nay, toàn huyện có hơn 100 lá đơn xin ra khỏi hộ nghèo, tập trung nhiều ở 2 xã Quang Chiểu và Mường Chanh. Đặc biệt, có hộ dân vượt hơn 10km ra UBND xã để nộp đơn xin ra khỏi hộ nghèo.
“Việc tự nguyện xin thoát nghèo tạo nên điểm sáng về cuộc cách mạng xóa nghèo ở vùng biên. Điều này cho thấy người dân có ý thức vươn lên, tích cực lao động sản xuất, không trông chờ, ỷ lại. Sự thay đổi suy nghĩ và hành động của các hộ thật đáng trân trọng”, ông Trương Văn Bình, Trưởng phòng Lao động - Thương Binh - Xã hội huyện Mường Lát nói.
Theo thống kê của UBND huyện Mường Lát, tỷ lệ hộ nghèo của huyện liên tục giảm, năm 2024 còn 25,85%, thu nhập bình quân đầu người đạt 28,9 triệu đồng/người/năm. Tháng 1 năm 2025 xã Mường Chanh là xã Nông thôn mới đầu tiên của huyện.
Ông Triệu Minh Xiết, Phó Bí thư thường trực huyện ủy Mường Lát cho biết, xác định “xóa nghèo từ tư duy” để hướng đến giảm nghèo về kinh tế, Đảng bộ, chính quyền huyện Mường Lát đã tập trung tuyên truyền, vận động người dân thay đổi tư duy, nhận thức, nếp nghĩ, cách làm, tránh phụ thuộc vào sự hỗ trợ của nhà nước.
Những lá đơn xung phong thoát nghèo được xem là "kỳ tích" ở một trong những huyện nghèo nhất cả nước. Ảnh: Thanh Tâm.
“Thay đổi lớn nhất là trên địa bàn huyện nhiều mô hình kinh tế, hàng trăm người dám “vượt” núi rời bản để đi làm ăn xa, bà con chăm lo cho con cái học hành... Các hộ dân khi thấy điều kiện kinh tế khá hơn đã tự nguyện làm đơn xin ra khỏi hộ nghèo, hộ cận nghèo”, ông Xiết nói.
Từ năm 2022- 2023 huyện đã giảm được việc xin gạo cứu trợ. Năm 2024 là năm đầu tiên sau gần 30 năm thành lập huyện, Mường Lát không phải xin tỉnh cấp gạo cứu đói mùa giáp hạt.
Việc viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo đang “thắp lửa”, tạo động lực để đồng bào Mông, Dao, Khơ Mú nỗ lực phấn đấu, từ bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại. Đây là tín hiệu và sự lan tỏa đúng đắn về tinh thần Nghị quyết 11-NQ/TU của Ban thường vụ Tỉnh ủy.
