Bộ trưởng LĐTBXH Đào Ngọc Dung khẳng định, việc thu BHXH bắt buộc đối với hộ kinh doanh cá thể là sai về chủ trương. Ảnh: Quochoi.vn.
Thu BHXH bắt buộc đối với hộ kinh doanh cá thể là sai về chủ trương
Sáng 6/6, Bộ trưởng LĐTBXH Đào Ngọc Dung trả lời các câu hỏi chất vấn của đại biểu Quốc hội. Trong đó, nhiều câu hỏi xoay quanh nhóm vấn đề lao động, việc làm. Đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đặt câu hỏi chất vấn liên quan đến chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) được cử tri và đông đảo nhân dân quan tâm.
Đại biểu cho rằng, qua kết quả giám sát, nhiều địa phương đã có tình trạng thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các chủ hộ kinh doanh cá thể trong khi các đối tượng không thuộc đối tượng phải đóng bảo hiểm bắt buộc. Điều này cho thấy cơ quan bảo hiểm xã hội đã không thực hiện đúng với quy định của pháp luật, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của các đối tượng liên quan.
Về vấn đề này, Bộ trưởng LĐTBXH Đào Ngọc Dung khẳng định, việc thu BHXH bắt buộc đối với hộ kinh doanh cá thể là sai về chủ trương. Trách nhiệm này thuộc về cơ quan tổ chức thực hiện là BHXH Việt Nam, đặc biệt là bảo hiểm xã hội của các địa phương. Bộ trưởng cho biết, vấn đề này đã được phát hiện, Bộ LĐTBXH đã làm việc với BHXH Việt Nam và có văn bản chấn chỉnh việc này.
“Phần lớn các vướng mắc đã được các địa phương linh hoạt xử lý với chủ hộ kinh doanh, nhiều trường hợp đồng ý chuyển sang đóng bảo hiểm tự nguyện, nhiều trường hợp đề nghị thoái thu, có những trường hợp đề nghị chuyển sang bảo hiểm bắt buộc”. Bộ trưởng cho biết thêm.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ảnh: Quochoi.vn.
Số liệu đại biểu nêu là tính đến năm 2016, qua kiểm tra của Ban Kinh tế Trung ương cho thấy, có địa phương báo cáo là 62 trường hợp nhưng kiểm tra thực tế chỉ còn 8 trường hợp, như vậy đã giải quyết về căn bản.
Đại biểu chất vấn có tình trạng tiêu cực hay không? Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, chưa phát hiện được tiêu cực nhưng việc thu này là sai về chủ trương, cần phải xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành.
Về giải pháp căn cơ, trong chương trình xây dựng pháp luật đề xuất đưa các đối tượng này vào đối tượng đóng bảo hiểm bắt buộc khi sửa Luật bảo hiểm xã hội. Nếu được Quốc hội cho phép tại nghị quyết chất vấn tại Kỳ họp này, Bộ kiến nghị cho phép Chính phủ thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, như cộng nối thời gian đóng bảo hiểm nếu như người lao động có nhu cầu.
Sắp có gói 23.000 tỷ đồng hỗ trợ người lao động
“Chia lửa” với Bộ LĐTBXH, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ mời Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói về vấn đề trách nhiệm của BHXH Việt Nam trong việc thu không đúng đối tượng và giải quyết những vấn đề sai sót trong việc đã thu của các chủ hộ kinh doanh, giải pháp hiện nay như thế nào.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về vấn đề thu sai đối tượng bảo hiểm xã hội, Bộ trưởng cho biết, năm 2003, chúng ta có chủ trương mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội, BHXH Việt Nam đã có văn bản hướng dẫn cho một số tỉnh về đóng bảo hiểm xã hội. Có 54 tỉnh thu của 4240 đối tượng từ năm 2003 đến năm 2016, đến năm 2016 thì có chủ trương dừng lại, nhưng có một số đối tượng vẫn nộp tiếp đến năm 2020 thì dừng hẳn.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: Quochoi.vn.
Bộ trưởng cho rằng, về bản chất và đạo lý không có gì sai, nhưng vẫn bị vướng về quy định pháp luật. Cụ thể, quy định của pháp luật bảo hiểm xã hội là phải có hợp đồng về giao kết bảo hiểm, nhưng ở đây, các chủ hộ kinh doanh không có hợp đồng giao kết, mà chỉ có hợp đồng của họ với nhân viên, những nhân viên của họ được nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc, nhưng đối với các chủ hộ thì không có hợp đồng với ai cả, nên không được nộp bảo hiểm.
Về bản chất, những đối tượng này vừa là chủ hộ, vừa là người lao động, vừa có thu nhập, nên việc được tham gia bảo hiểm có thể coi là chấp nhận được, nhưng pháp luật lại không quy định, nên có thể kết luận là sai đối tượng. Bộ trưởng cho rằng, tới đây, khi tiến hành sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội sẽ cho phép chủ hộ kinh doanh được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Chất vấn tại Quốc hội, đại biểu Tráng A Dương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang và Đại biểu Lý Tiết Hạnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định có cùng câu hỏi: Có nên thành lập một quỹ hỗ trợ người lao động?
Vấn đề này Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, năm 2021 Bộ Tài chính đã chi từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp 47.356 tỷ đồng hỗ trợ người lao động bị Covid-19. Trong đó quỹ dành cho những đối tượng ảnh hưởng dịch là 30.800 tỷ đồng.
Năm 2023, số dư quỹ còn 59.357 tỷ đồng. Hiện nay, Bộ Tài chính đang thiết kế một gói hỗ trợ người lao động trong giai đoạn khó khăn này để trình Chính phủ và Thường vụ Quốc hội chi khoảng 23.000 tỷ từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
“Như vậy, số dư quỹ sẽ còn lại khoảng 39.405 tỷ đồng. Báo cáo với Chủ tịch Quốc hội và Quốc hội để thấy rằng BHXH cũng như Bộ LĐ-TB&XH đặc biệt quan tâm đến những giai đoạn khó khăn để có cơ chế, chính sách hỗ trợ cho người lao động”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.
