Vẫn còn án oan và vi phạm tố tụng
Theo Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp, số vụ án hình sự đã khởi tố tăng so với nhiệm kỳ trước.
Trong đó, đã khởi tố nhiều vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế xảy ra trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, đầu tư công gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
"Tội phạm về tham nhũng, chức vụ được khởi tố tuy có giảm nhưng có nhiều vụ án gây thiệt hại đặc biệt lớn và nhiều bị can từng giữ chức vụ cao trong cơ quan Đảng, Nhà nước”, ông Lê Minh Trí nhấn mạnh.
Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí.
Theo Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhất là các hành vi lừa đảo, tổ chức đánh bạc qua mạng internet tăng.
Tội phạm về ma túy tăng nhiều nhất, số vụ án có tính chất, quy mô lớn được phát hiện ngày càng nhiều. Các tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại và khiếu kiện hành chính tiếp tục tăng, nhiều vụ khiếu kiện hành chính phức tạp.
Ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát khởi tố 375.884 vụ án hình sự. Thông qua công tác kiểm sát, ngành Kiểm sát đã góp phần hạn chế các trường hợp khởi tố oan và bỏ lọt tội phạm; bảo đảm việc bắt, tạm giữ, tạm giam có đầy đủ căn cứ, đúng pháp luật, hạn chế việc lạm dụng biện pháp tạm giam.
Chất lượng điều tra, truy tố được nâng lên, vi phạm tố tụng và các trường hợp oan, sai giảm dần, kết quả công tác đạt và vượt các chỉ tiêu trong Nghị quyết số 96 của Quốc hội.
Ông Lê Minh Trí cho biết: "Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã phối hợp với các cơ quan tố tụng tăng cường các biện pháp nhằm thu hồi tài sản bị chiếm đoạt. Kết quả tổng số tài sản thu hồi trong các vụ án tham nhũng đạt gần 80 nghìn tỷ đồng”.
Tuy nhiên, người đứng đầu Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thừa nhận: “Còn có trường hợp bắt, tạm giữ, tạm giam sau phải trả tự do không xử lý hình sự; còn để xảy ra một số trường hợp oan và trả hồ sơ để điều tra bổ sung do vi phạm tố tụng”.
Ông cho rằng, mặc dù những tồn tại, hạn chế này chiếm một tỷ lệ rất nhỏ so với tổng số vụ việc, vụ án phải giải quyết và kết quả năm sau tốt hơn năm trước nhưng “Viện trưởng và toàn ngành Kiểm sát vẫn nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình để trong thời gian tới có biện pháp khắc phục và tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa”.
Bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội trình bày báo cáo thẩm tra công tác của ngành Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Trình bày báo cáo kết quả thẩm tra công tác của ngành Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân, bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, khẳng định: “Vẫn còn để xảy ra các trường hợp bị oan trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố có liên quan đến trách nhiệm của Viện Kiểm sát nhân dân”.
Số vụ Tòa án trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung mà Viện Kiểm sát chấp nhận còn khá lớn, trong đó có nhiều trường hợp Tòa án trả hồ sơ cho Viện Kiểm sát yêu cầu khởi tố tội phạm mới, người phạm tội mới, phản ánh chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra trong các vụ án này còn chưa đáp ứng yêu cầu.
“Số vụ án khởi tố trung bình 50 vụ/1 năm thì dư luận cử tri cho rằng, số lượng các vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp đã được phát hiện, khởi tố, điều tra chưa phản ánh đúng tình hình vi phạm, tiêu cực trong hoạt động tư pháp”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh.
Về công tác của Tòa án nhân dân, bà Lê Thị Nga cho biết, vẫn còn một số trường hợp phải hủy, sửa án do nguyên nhân chủ quan. Một số trường hợp áp dụng tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng, quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, cho hưởng án treo chưa chính xác.
Bên cạnh đó, một số vụ án hành chính thời gian giải quyết còn dài. Tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội; một số vụ án, Thẩm phán có sự e ngại, nể nang nhất định đối với cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương.
