Sáng 22/11/2024, thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội thắc mắc khi Bộ Tài chính đưa máy điều hoà vào hàng hóa xa xỉ để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo một số đại biểu, mặt hàng điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống vẫn thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 10% là chưa phù hợp với tình hình hiện nay. Có đại biểu Quốc hội nêu dẫn chứng, người lao động nghèo ở nhà trọ cũng lắp máy điều hòa. Vì vậy, đại biểu Quốc hội cho rằng chỉ nên đánh thuế môi trường đối với máy điều hòa.
Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế gián thu, người bán hàng nộp thuế, nhưng người tiêu dùng lại là người chịu thuế, do thuế được cộng vào giá thành sản phẩm bán đến tay người tiêu dùng. Mục đích của thuế tiêu thụ đặc biệt là đánh vào một số loại hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, hoặc các hàng hóa có tính chất gây ô nhiễm môi trường cao, có hại cho sức khỏe người tiêu dùng và tác động tiêu cực đến môi trường, lợi ích xã hội.
Năm 1998, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt lần đầu đưa máy điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống chịu thuế suất 20%. Thời điểm này, máy điều hòa nhiệt độ được coi là mặt hàng xa xỉ vì đây là loại hàng hóa có nhu cầu tiêu thụ điện năng rất cao, mà nguồn cung cấp điện lực của nước ta chưa đáp ứng đủ. Sau đó chỉ 5-10 năm, điện lực Việt Nam phát triển nhanh chóng, thừa sức đáp ứng nhu cầu sử dụng điều hoà không chỉ hộ gia đình cá thể mà cả các chung cư cao tầng, các khu đô thị, các nhà máy, xí nghiệp, các khu công nghiệp và khu chế xuất...
Từ một mặt hàng xa xỉ, đến nay máy điều hoà nhiệt độ đã trở thành mặt hàng thiết yếu thân thuộc. Máy điều hoà nhiệt độ còn có tác dụng cho cả những người mắc bệnh về huyết áp cũng như đảm bảo cân đối nhiệt độ trong nhà dành cho người lao động cả mùa hè oi bức cùng mùa đông lạnh buốt.
Chúng tôi đồng tình với ý kiến phát biểu của ông Phạm Văn Hòa - đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp tại Quốc hội: Nếu áp thuế với máy điều hoà nhiệt độ khác nào đưa xã hội Việt Nam trở về “thời kỳ đồ đá”.
Chúng tôi xin mượn 1 câu thơ trong bài “Á tế Á ca” phổ biến ở nước ta đầu thế kỷ XX: “Thuế xí kia mới thiệt lạ lùng”. Thuế xí là thuế nhà xí do thực dân Pháp đặt ra để bóc lột nhân dân Việt Nam bị trị. Chúng tôi sửa lại đôi chữ để đặt tựa cho bài viết này: “Thuế điều hoà thật lạ lùng”. Đề nghị Bộ Tài chính tiến tới sửa đổi quy định, bỏ hoàn toàn thu thuế điều hoà ra khỏi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.
Nhìn chung, các điều khoản của luật cần căn cứ vào thực tiễn đời sống để điều chỉnh chứ không phải như tư lệnh ngành giải thích rằng luật đã quy định như vậy. Bằng chứng rõ ràng là năm 1998 khi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt lần đầu đưa máy điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống chịu thuế suất 20%, đến luật sửa đổi năm 2003 đã điều chỉnh giảm còn mức thuế suất 15% và từ năm 2008 đến nay điều chỉnh còn 10%. Cụ thể tại Điều 7 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008 (sửa đổi 2022), thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các hàng hóa chịu thuế: Điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống: 10% thuế suất. Rõ ràng thực tiễn đời sống điều chỉnh các điều khoản trong luật Nhà nước sao cho phù hợp với đời sống nhân dân.
