LTS: NNVN số Xuân Tân Mão có bài viết cảm động của Nhà nghiên cứu văn hóa Hàm Châu về GS.VS Đào Thế Tuấn, người mà giới nông học Pháp gọi là "cha đẻ của cách mạng xanh ở Việt Nam". Ai ngờ mới đó đã thành lời tiễn biệt. Hôm qua, 19/1, GS Đào Thế Tuấn - một trong những cây đại thụ của Nông nghiệp Việt Nam đã qua đời...
Tưởng nhớ GS Đào Thế Tuấn, nhà khoa học nông nghiệp hàng đầu
Được tin GS.VS Đào Thế Tuấn qua đời, thế hệ học trò chúng tôi thấy đột ngột và tiếc thương sâu sắc, xin thắp một nén hương tưởng niệm người thầy, nhà khoa học nông nghiệp hàng đầu của nước ta với sự thành kính từ đáy lòng mình. 
GS Đào Thế Tuấn
Đối với tôi, GS Đào Thế Tuấn để lại những kỷ niệm không bao giờ quên. Tôi được biết GS từ những năm 70 của thế kỷ trước khi tôi vừa tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp Hà Nội ra trường tham gia Đoàn chỉ đạo sản xuất của Bộ NN giúp tỉnh Hoà Bình do ông Nguyễn Công Tạn làm Trưởng đoàn, khi đó GS Đoàn Thế Tuấn làm Trưởng đoàn của Bộ giúp tỉnh Nghệ An. Tôi mua được cuốn sách “Sinh lý ruộng lúa năng suất cao” của GS Đào Thế Tuấn xuất bản 1970 và đọc thật say sưa. Tôi quan tâm nhất đến cách tính năng suất lý thuyết của cây lúa và viết thư hỏi GS Tuấn, rồi tự tính thử đạt khoảng 14 tấn/ha/vụ với giống lúa NN8 vừa được nhập vào nước ta (lúc đó giống lúa cũ chỉ đạt năng suất thực tế khoảng 3 tấn/ha/vụ). Năm 1980 tôi thi đỗ lớp nghiên cứu sinh khoá 2 của Trường ĐHNN Hà Nội và đến gặp 2 thầy hướng dẫn là GS Đào Thế Tuấn và GS Nguyễn Văn Luật ở Viện KHKTNN Việt Nam. GS Tuấn nêu cho tôi đề tài “Ứng dụng phương pháp mô hình hoá toán học để xây dựng quy trình kỹ thuật trồng lúa cho cấp huyện” - một đề tài thật mới mẻ khi đó nhằm chính xác hoá dần kỹ thuật nông nghiệp. Năm 2006 GS Đào Thế Tuấn đã góp ý và viết lời giới thiệu cho cuốn sách “Đổi mới nội dung, hình thức và phương thức hoạt động khuyến nông trong SX hàng hoá” của tôi.
Nói về đóng góp của GS.VS Đào Thế Tuấn với nông nghiệp nước ta mấy chục năm qua, với giác độ người chỉ đạo sản xuất ở địa phương và ở Bộ tôi thấy trước hết phải nói tới việc đóng góp trong lĩnh vực đào tạo cán bộ khoa học nông nghiệp. Với vốn ngoại ngữ giàu có của mình, GS Tuấn có thể nói là người chuyển dịch khoa học công nghệ nông nghiệp của nước ngoài vào nước ta với khối lượng tài liệu hàng đầu. GS là người trực tiếp giảng dạy, đào tạo nhiều thế hệ cán bộ khoa học nông nghiệp ở Học viện Nông lâm, ĐH Nông nghiệp, Viện KHKTNN Việt Nam… Nhiều người trong số đó đã trở thành cán bộ đầu đàn tiếp nối trong các lĩnh vực khoa học nông nghiệp.
Thứ hai, cả cuộc đời GS Đào Thế Tuấn tập trung nghiên cứu vào công trình khoa học được Giải thưởng Hồ Chí Minh là “Công nghệ sản xuất lúa ở ĐB sông Hồng” một trong hai vùng SX lúa lớn nhất của nước ta (mà trong lịch sử vùng này năm 1945 đã chết đói 2 triệu người, một trong những thảm họa lớn nhất của thế kỷ). Là GS chuyên ngành về sinh lý thực vật, GS đã nghiên cứu công nghệ sản xuất lúa trên cơ sở sinh lý cây lúa ở vùng đất chật, người đông và đã giải quyết thành công việc tiếp biến, vượt gộp, Việt Nam hoá và chuyển giao khuyến nông cho nông dân, góp phần đưa vùng đồng bằng sông Hồng trở thành nơi có năng suất lúa cao nhất của nước ta.
Thứ ba, GS Đào Thế Tuấn đã góp phần nghiên cứu “Hệ thống nông nghiệp phát triển bền vững”, nghiên cứu cách tiếp cận toàn diện kể cả xã hội học ở nông nghiệp ĐB SH. Hệ thống nông nghiệp này lấy cây lúa làm trung tâm, chỉ rõ thế mạnh thật của nông nghiệp, tạo ra giá trị gia tăng dù còn nhiều rủi ro.
Thứ tư, GS Đào Thế Tuấn là nhà khoa học nông nghiệp đi đầu trong nghiên cứu phát triển nông thôn trong thời kỳ đổi mới, lấy nông dân làm trung tâm. Trong KH nông nghiệp, cái khó nhất là chuyển được thành tựu khoa học vào thể chế thị trường. Các công trình nghiên cứu của GS Tuấn đã góp phần đóng góp chỉ ra giá trị nông nghiệp, cách tổ chức sản xuất trong thị trường, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn trong hội nhập hiện nay.
Khi ở địa phương hay công tác ở Bộ, có nhiều dịp làm việc với GS Tuấn tôi nhớ mãi câu nói của GS: “Thực chất của công nghiệp hoá, hiện đại hoá là phát triển công nghệ”.
Có thể nói rằng GS Đào Thế Tuấn là một trong những nhà khoa học nông nghiệp nghiên cứu khá toàn diện nông nghiệp, nông dân, nông thôn. GS đã góp phần xứng đáng vào sự tiến hoá của nông nghiệp nước ta trong suốt quá trình đổi mới vào thể chế thị trường và hội nhập.
