Câu chuyện TP Hà Nội xây dựng và sẽ đưa tuyến xe buýt nhanh vào vận hành thí điểm từ 1/1/2017 đúng dịp đón năm mới 2017 và Tết Nguyên đán Đinh Dậu, có vẻ như vấp phải sự dè dặt của truyền thông và dư luận. Có những ý kiến bàn lùi.
Xe buýt nhanh (BRT), theo quan niệm chuẩn, là loại hình vận tải công cộng sử dụng xe buýt chở được nhiều người hơn xe buýt thường, có làn đường riêng và hệ thống tín hiệu giao thông ưu tiên hỗ trợ, tạo ra tốc độ di chuyển nhanh hơn cũng như tần suất vận tải lớn hơn, có công suất vận chuyển ngang với đường sắt nhẹ.
Cần lưu ý, tàu điện ngầm (metro) với sức chuyên chở lớn từng được Ngân hàng Thế giới khuyến cáo là giải pháp hiệu quả để giảm ùn tắc giao thông cho những thành phố có dân số hơn 1,5 triệu người. Tuy nhiên, do giá thành trung bình quá cao (khoảng 100 triệu USD một km) nên đây là bài toán hết sức khó khăn về mặt kinh tế đối với các nước đang phát triển. Số tiền để đầu tư một km metro hiện đắt gấp 20 lần so với BRT.
Với các ưu điểm về kinh tế, tính bền vững và linh hoạt, hệ thống BRT đặc biệt phù hợp và được đánh giá là giải pháp thích hợp để làm phương tiện chuyển tiếp cho các tuyến hành lang, là một giải pháp giao thông tối ưu khi quy hoạch hệ thống giao thông đô thị tại các nước đang phát triển có mật độ dân số cao.
Vậy nhược điểm của tuyến buýt nhanh BRT là gì?
Đó là phải sử dụng một phần lòng đường hiện tại để làm làn riêng. Đối với các đô thị cũ, đô thị cải tạo, nơi tỷ lệ đất dành cho giao thông thấp, mặt đường nhỏ, hẹp, mật độ giao thông cao, nhiều nút giao cắt thì sẽ khó khăn để thực hiện.
Khi bảo vệ luận án, đồ án hay luận văn cho những học vị tiến sĩ, thạc sĩ, kỹ sư, cử nhân, kiến trúc sư, thì hội đồng chấm thi bao giờ cũng phải có 2 người: người hướng dẫn và người phản biện. Người phản biện hay thầy phản biện, bao giờ cũng là nhân vật có trình độ chuyên môn cao trong lĩnh vực mà luận án, luận văn đề cập. Công việc của người đó là chỉ ra những sai sót, khiếm khuyết, nhược điểm, thậm chí là tính không khả thi của luận án, luận văn, theo cách có tính chất khoa học nhất.
Theo quan niệm “”tam quyền phân lập” bên dân sự, thì đây là cách thức kinh điển để tìm ra và xác nhận những luận án, luận văn có đề tài và cách giải quyết vấn đề là đúng, là hợp lý. Công việc của người phản biện là khoa học, là hợp lý, là đáng trân trọng. Mấy năm trước, đã từng có không ít "lời ra tiếng vào" của các chuyên gia quy hoạch, giao thông đô thị, nói không hiệu quả và ảnh hưởng xấu tới mỹ quan đô thị, đối với chủ trương dựng cầu vượt nhẹ.
Nhưng thực tế thì khác, tươi sáng hơn nhiều. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhiều lần khẳng định, Hà Nội đã rất nỗ lực, sáng tạo trong các giải pháp đồng bộ nhằm đẩy lùi ùn tắc giao thông, trong đó có cầu vượt nhẹ. Điều kiện hạ tầng cho xe buýt nhanh BRT ở Hà Nội là có, tuy không phải hoàn hảo 100%.
Và cuộc sống là thế, luôn có các ý kiến trái chiều, và đây là thời điểm của các nhà quản lý tìm ra những cách khắc phục, để quyết định, rồi khẳng định bằng thực tế, xe buýt nhanh BRT là giải pháp hiệu quả để giảm ùn tắc cho Hà Nội, cho các đô thị lớn tại Việt Nam hiện nay.
