Yến sào - thật giả lẫn lộn và mối nguy hiểm từ hàng giả

Ảnh minh họa
 

Tuy nhiên yến sào hiện nay đã bị làm giả làm nhái hoặc pha trộn nhiều chất phụ gia nhằm tăng khối lượng, đã khiến cho nhiều người tiêu dùng cứ ngỡ bỏ nhiều tiền mua hàng cao cấp, ai dè sa bẫy gian thương ngoạn mục!
 

Mối nguy hiểm từ yến sào giả

Từ ngày xưa yến sào đã được mệnh danh là Đệ nhất bát trân, tức là món ăn đầu bảng trong tám món ăn quý nhất chỉ dành cho các bậc đế vương và khoản đãi đại khách, được các bậc danh y xác nhận có công dụng đặc biệt bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lực.

Còn ngày nay, khoa học đã chứng minh, yến sào là một loại thực phẩm có công dụng rất lớn đối với sức khỏe con người. Với hơn 50% protein không béo, 18 loại axit amin và 31 nguyên tố vi lượng, yến sào được xem là quà tặng vô giá của thiên nhiên, bổ sung chất dinh dưỡng tốt nhất cho sức khỏe, đem lại nguồn năng lượng quý giá cho cơ thể con người.

Thành phần dinh dưỡng trong yến sào có hàm lượng protein rất cao (chiếm khoảng 50-60%), 18 loại axit amin, 31 nguyên tố vi lượng và 7 loại đường (carbohydrat) thiết yếu cho cơ thể, không thể thay thế bởi thực phẩm khác. Do đó, yến sào phù hợp với nhiều lứa tuổi, giới tính khác nhau, từ trẻ em đến người già, từ nam giới đến phụ nữ, từ người bệnh đến người có sức khỏe bình thường.

Hiện nay trên thị trường, nếu là tổ yến cao cấp thì có giá từ 100 - 150 triệu đồng/kg. Vì vậy, khi bỏ một số tiền quá lớn từ 10 – 15 triệu đồng chỉ để mua 100g yến nhiều người rất xót xa. Chính vì nắm bắt tâm lý này thị trường hiện nay xuất hiện rất nhiều tổ yến có giá chỉ từ 17-18 triệu đồng/kg. Tức khoảng 2 triệu đồng/100g yến sào.

Nguyên nhân có yến giá rẻ là do một phần yến giả và yến kém chất lượng. Các chiêu thức làm giả yến sào bao gồm: yến trắng nhuộm thành yến huyết, yến độn (dùng tổ yến vỡ rồi vá, độn thêm tinh bột hay đường hoá học vào yến tinh chế), yến làm bằng tinh bột, phun sương để tăng trọng lượng...

Ảnh minh họa
 

Bên cạnh đó, công nghệ làm sạch yến sào bằng thuốc tẩy báo chí cũng đã thông tin nhiều trong thời gian gần đây. Để làm sạch lông chim, tạo chất dính vào tổ yến, công nhân sau khi cắt nhỏ tổ yến đã ngâm vào thuốc tẩy. Sau vài tiếng đồng hồ, yến được vớt ra, để ráo và cho vào nước sôi trụng lần nữa cho bay mùi thuốc tẩy. Yến vụn này sẽ được cho vào khuôn, đóng thành tổ và đem sấy một ngày một đêm thì cho ra thành phẩm gồm nhiều dạng như: hình chiếc lá, hình tròn, hình dài...

Để trở thành huyết yến, hoặc yến đặc biệt bán giá cao hơn, người ta nhuộm thêm màu vàng, màu đỏ bằng hóa chất H2O2, hoá chất ngày có độc tố rất mạnh, có thể gây ung thư, vì vậy các chất này tuyệt đối cấm cho vào thực phẩm, nhưng vì lợi nhuận mà các cơ sở sản xuất này vẫn sử dụng bất chấp việc ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Ngoài ra, để tẩy mùi tổ yến, người ta còn sử dung hóa chất SO2 và SO3... thuốc tẩy này có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày và niêm mạc ruột, nếu sử dụng lâu ngày thì hấp thu vào máu sẽ ảnh hưởng xấu đến các cơ quan khác như gan và thận.
 

Cách nào phân biệt yến sào thật, giả?

Khi có nhu cầu chọn mua yến sào, người tiêu dùng nên tham khảo các bước sau để tránh mua nhầm hàng giả, hàng kém chất lượng.

Cách thứ nhất là ngâm nước, cách thử này có độ chính xác cao nhất. Lấy 1 ít tổ yến ngâm nước. Nếu là tổ yến giả gặp nước sẽ nở ngay sau 2-3 phút và sau đó sẽ nhão ra vì do cấu trúc là tinh bột. Nếu là yến thật khi ngâm, đun sôi sẽ không tan và nhão mà chỉ thành những sợi yến nguyên vẹn. Nếu tổ yến không nhão ra, có thể tổ yến đó làm giả tinh vi, ta tiếp tục đem đun sôi khoảng 5 phút. Nếu là yến giả hoặc hàng kém chất lượng (có pha, không nguyên chất) sẽ tan ra hết hoặc tan ra một lượng lớn tùy theo lượng pha không nguyên chất.

Cách thứ hai là nhỏ thuốc Luigon (loại thuốc đặc trưng để xác định tinh bột) vào nồi yến đang đun sẽ cho phản ứng tạo màu xanh (không còn màu khi đun sôi để nguội). Riêng tổ yến thật (không pha trộn) sẽ không có phản ứng tạo màu vì không có tinh bột. Ngoài ra yến giả khi đun có mùi carbonat natri rất hắc. Khi sôi có nhiều bọt, để qua đêm có màu vàng, hôi như bị thiu. Yến thật khi đun sôi ít bọt, có mùi đặc trưng của yến.

Ảnh minh họa
 

Cách thứ ba là cho tổ yến vào dung dịch iốt, nếu là yến giả sẽ chuyển sang màu xanh, do tinh bột tác dụng với iốt biến thành màu xanh. Đối với yến huyết (yến sào có màu đỏ, hoặc hồng) khi nhúng một ít vào nước trà (hoặc chè xanh) nếu gặp yến giả nhuộm ôxit sắt thì chúng sẽ phản ứng hoá học và đen sẫm lại. Hoặc khi ngâm trong nước, tổ yến giả nhuộm phẩm màu sẽ bị mất màu, tan trong nước, còn yến huyết thật dù có đem nấu chín trong nước sôi 100°C nó vẫn còn nguyên màu sắc.

Yến thật có mùi mốc đặc trưng khi để nguyên tổ, khi đun sôi có mùi tanh đặc trưng còn gọi là mùi yến sào. Khi đun sợi nở, không tan và không nhão. Tùy theo độ tuổi của yến sẽ cho sợi dai theo độ tuổi của tổ. Trên thị trường hiện nay thì tổ yến già thường có giá thành phẩm cao hơn vì sợi to và dai hơn khi ăn. Còn đối với yến giả thì lại có mùi tanh của cá, mực... thậm chí có tổ còn có mùi của hóa chất tẩy trắng.

Ngoài ra hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại yến sào nhập khẩu từ Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Indonesia... Trong đó, Yến sào nhập từ Malaysia, Indonesia với mẫu mã và hình dạng rất giống yến sào của Việt Nam. Tuy nhiên, chất lượng và dinh dưỡng thì không bằng và giá nhập chỉ bằng 1/4 yến sào Việt Nam. Vì vậy, có rất nhiều đơn vị nhập khẩu yến sào với giá thấp từ các nước trên rồi gắn mác yến sào Việt Nam để bán cho người tiêu dùng với giá cao nhằm hưởng lợi bất chính.