Không phải ngẫu nhiên mà nhiều cửa hàng vật tư nông nghiệp ở khu vực Đồng Tháp Mười vừa bị cơ quan chức năng phát hiện bán phân DAP 18-46 của Trung Quốc nhập khẩu kém chất lượng. Vấn đề đặt ra là biện pháp quản lý và giám sát mặt hàng này như thế nào để nông dân không bị thiệt hại.
Do đặc điểm của khu vực Đồng Tháp Mười (Long An, Đồng Tháp) phần lớn đất đai đều bị nhiễm phèn từ nhẹ đến nặng. Theo ông Nguyễn Viết Cường (GĐ Trung tâm Nghiên cứu & PTNN vùng ĐTM), diện tích canh lúa tại đây là 350 ngàn ha, nếu chỉ tính mức sử dụng trung bình 150 kg/ha thì cả năm vùng ĐTM tiêu thụ lên tới hàng trăm ngàn tấn DAP.
Theo KS Nguyễn Văn Triều, Trưởng trạm KN huyện Tân Thạnh, tỉnh Long An, so với các loại phân lân đơn thì DAP có tác dụng nhanh hơn, không chỉ giúp hạ phèn trong đất ruộng mà còn làm cho nông dân giảm được công vác, vận chuyển ra ruộng nên hầu như gia đình nào cũng dùng.
Bởi nếu phải bón 3 bao phân lân đơn thì chỉ cần bón 1 bao DAP là đủ (do hàm lượng lân nguyên chất 46%). Chỉ riêng công vác và vận chuyển, 1 ha tiết kiệm chi phí khoảng 200-300 ngàn đồng.
Phân DAP của Trung Quốc nhập khẩu về VN (Ảnh chỉ có tính chất minh họa)
Xuất phát từ nhu cầu trên mà thị trường phân DAP hiện nay khá “loạn”, nguồn gốc xuất xứ cho đến giá cả mỗi nơi bán một phách. Đứng đầu là phân bón DAP 18-46 của Korea (Hàn Quốc), sau đó là Philippine, Nga và Trung Quốc.
Giá bán trên thị trường đứng cao nhất là DAP của Hàn Quốc với khoảng 17 ngàn/kg (850 ngàn/bao = 50kg); sau đó là Philippine 16 ngàn/kg (800 ngàn/bao), kế tiếp Nga 14 ngàn/kg, cuối cùng Trung Quốc 13 ngàn/kg (650 ngàn/bao). Do mặt hàng DAP Trung Quốc rẻ hơn cả nên được nông dân chuộng.
Tuy nhiên, các đại lý thì tùy thuộc vào giá của nhà nhập khẩu đưa xuống mà bán giá khác nhau. Chị Hoàng Thị Nghĩa (đại lý Tư Nghĩa, TX Kiến Tường (mới tách ra từ huyện Mộc Hóa) nói: “DAP Trung Quốc có cả mấy chục “ông” DN nhập về, do cạnh tranh với nhau nên chất lượng và giá cả cũng cách biệt lắm! Có “ông” DN cho nhân viên tiếp thị đến “năn nỉ” chào giá đại lý tôi 1 bao 50 kg có 460 ngàn (9.200 đ/kg), nhưng cũng có “ông” chào giá 600 ngàn, 650 ngàn, 670 ngàn/bao nên không biết đâu mà lần.
Thôi thì mình cứ chọn hàng có thương hiệu uy tín như Vinacam (quận 1, TPHCM), Đình Vũ... cho chắc ăn! Giá cả vừa phải, chừng 600 ngàn đồng/bao nhưng chất lượng đảm bảo”.
Báo cáo mới đây của đội QLTT số 2 (xã Bình Hiệp, huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An) khiến không ít người giật mình, bởi hầu hết đại lý nằm trên địa bàn các huyện Tân Thạnh, Mộc Hóa, Tân Hưng... sau khi cơ quan chức năng kiểm tra, lấy mẫu phân bón DAP 18-46 của Trung Quốc gửi đi phân tích qua 2 lần tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm phân bón vùng Nam bộ (quận 10, TPHCM) và Trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (quận 1, TPHCM) đều phát hiện kém chất lượng.
Cụ thể như cửa hàng Bé Ba (ấp 5, Tân Lập, Mộc Hóa) bán 50 bao DAP 18-46 (tương đương 2,5 tấn) SX ngày 18/5/21012, hết hạn sử dụng ngày 18/5/2015 của Cty TNHH SXTM Thiên Thành Lộc (475 Trần Xuân Soạn, quận 7) nhập khẩu và đóng gói;
DNTN Tư Tro (KP6, Mộc Hóa) bán 40 bao DAP (tương đương 2 tấn) SX ngày 20/1/2013, hết hạn ngày 20/1/2015 được nhập khẩu, đóng gói và phân phối bởi Cty TNHH Hoa Phong (121 đường Nguyễn Huệ, phường Phố Mới, TP Lào Cai);
Đại lý phân bón Tám Vịnh (xã Tuyên Thạnh, Mộc Hóa) bán DAP gồm 30 bao SX ngày 15/9/2012, hết hạn ngày 15/9/2015 do Cty CP Voi Vàng (1/3 Đoàn Thị Điểm, quận Phú Nhuận, TPHCM) nhập khẩu đóng gói;
Một đại lý bán phân bón DAP Trung Quốc ở huyện Mộc Hóa giáp biên giới Campuchia
Cửa hàng vật tư NN Ba Quang (xã Hậu Thạnh Tây, huyện Tân Thạnh) bán 50 bao DAP (tương đương 2,5 tấn) SX tháng 10/2012, hết hạn tháng 10/2015 do Cty CP Tập đoàn đầu tư Long Hải (Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội) nhập khẩu, đóng gói và phân phối;
Đại lý phân bón Tỷ Hiền (ấp Ong Nhan Tây, xã Bình Hiệp, Mộc Hóa) bán 50 bao DAP (tương đương 2,5 tấn) SX ngày 24/9/2012, hết hạn ngày 24/9/2015 do Cty TNHH SX DVTM Huỳnh Thành (717 Trần Xuân Soạn, phường Tân Hưng, quận 7, TPHCM) nhập khẩu và đóng gói, ... Mỗi đại lý bị UBND tỉnh Long An phạt 40 triệu đồng do kinh doanh phân bón kém chất lượng.
Đặc biệt, trong đó có DNTN Tư Tro lấy hàng từ nhà nhập khẩu Hoa Phong (Lào Cai), đã chấp nhận nộp phạt 40 triệu ngay từ lần thông báo kết quả kiểm tra mẫu đầu tiên. “Từ khi kiểm tra lấy mẫu gửi đi phân tích lần đầu và phúc kiểm mất thời gian ít nhất 20 ngày, nên sau khi phát hiện phân kém chất lượng, lập tức anh em chúng tôi xuống đại lý niêm phong lô hàng thì người ta đã bán sạch rồi.
Do vậy, quyết định xử phạt của UBND tỉnh buộc đưa lô hàng kém chất lượng trả về DN nhập khẩu để tái chế đóng gói trở lại, suy cho cùng chỉ là hình thức”, ông Trần Văn Quốc, Đội trưởng Đội QLTT số 2 cho biết.
Cũng theo ông Quốc, các đại lý bán hàng DAP Trung Quốc kém chất lượng thường tập trung ở vùng xa, vùng giáp biên giới. Với lô hàng giá rẻ do buôn bán qua đường tiểu ngạch không ai kiểm soát chất lượng nên họ mua đứt bán đoạn với nông dân, còn những lô hàng có giá trị lớn hơn thì họ bán nợ sau 4 tháng với lãi suất bạc 5 (5%/tháng tức 60%/năm).
“Có trường hợp nông dân sau khi sử dụng thấy không hiệu quả, họ đến đại lý phản ảnh đòi bồi thường nhưng đa số đều không nhận được sự hợp tác. Lý do chính là đại lý ra sức “bảo vệ” nhà phân phối. Đây là thực trạng nhức nhối hiện nay” - ông Quốc nói thêm.
Mặt khác, theo qui định chỉ những lô hàng nào có từ 10 bao 50 kg (tức 500 kg) trở lên thì mới kiểm tra lấy mẫu. Xuất phát từ “chỗ hở” này mà xuất hiện nhiều loại DAP Trung Quốc của rất nhiều công ty tư nhân nhập khẩu từ Nam đến Bắc có giá rẻ (dưới 10 ngàn đồng/kg, trong khi giá bình quân là 13 ngàn/kg), nhưng cơ quan chức năng không thể lấy mẫu kiểm định chất lượng được, bởi số lượng thực tế trong kho đại lý không đủ để kiểm tra.
Còn các DN nhập khẩu khi được chúng tôi đặt câu hỏi về các “lô hàng” kém chất lượng đều nhận được câu trả lời chung chung như: “Sau khi hàng phân rời (hàng xá) nhập về VN đều có giấy chứng nhận kiểm tra chất lượng hàng hóa XNK của Vinacontrol (quận 3, TPHCM) hoặc của Cty CP Giám định và Khử trùng FCC ở Qui Nhơn, Bình Định nên không thể nói là không đạt chất lượng”.
Nhưng khi hỏi, tại sao lấy mẫu tại các đại lý cấp 1 lại không đạt qua cả “2 vòng đối đầu”, các DN đổ trách nhiệm cho các cơ quan phân tích kiểm định, nào là “sai số do kỹ năng phân tích của con người”, nào là “máy móc nơi này không giống nơi khác”, nói chung, các con số kết quả của các cơ quan kiểm định khoa học hiện nay đưa ra không hoàn toàn chính xác (!?).
| “Phân DAP Trung Quốc có hai loại là 18-46 và 16-44, trong đó loại DAP 18-46 sau khi chúng tôi test mẫu để tính công thức trước khi đưa nguyên liệu này vào SX phân bón NPK thì thấy thường hụt từ 0,1%-0,5% của cả hai chỉ tiêu Đạm và Lân” (GĐ một Cty phân bón tiết lộ). |
