1 
Như Báo Nông nghiệp Việt Nam đưa tin, ông Mai Xuân Láng (xã Giao Phong, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) gửi Đơn khởi kiện Ủy ban nhân dân xã Giao Hà ra Tòa án nhân dân huyện Giao Thủy về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê đất nuôi trồng thủy sản trước thời hạn gây thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến sản xuất của gia đình ông.
Ngày 24/10, TAND huyện Giao Thủy đã mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án dân sự nói trên. Sau 1 tuần nghị án, sáng ngày 31/10, TAND huyện Giao Thủy đã tuyên án.
HĐXX xác định: UBND xã Giao Hà trong quá trình quản lý đất đai đã ký kết các hợp đồng số 09, 10, 13 (năm 2014) cho hộ gia đình ông Mai Xuân Láng thuê diện tích hơn 67.000m2 để phát triển nông nghiệp, đào ao nuôi cá với thời hạn cho thuê 20 năm là trái thẩm quyền.
Ông Mai Xuân Láng. Ảnh: K.Trung.
Khắc phục những sai phạm này, năm 2017, UBND xã Giao Hà đã tiến hành ký kết lại HĐ với ông Mai Xuân Láng, thời hạn cho thuê đất là 5 năm.
Do vậy, ngày 12/11/2022, UBND xã Giao Hà ra Thông báo số 25/TB-UBND đơn phương chấm dứt hợp đồng đấu thầu đất công ích khi thời hạn cho thuê đất (5 năm) đã hết thời hạn.
Căn cứ từ những điểm trên, HĐXX bác toàn bộ các nội dung khởi kiện của ông Láng, yêu cầu ông hoàn trả diện tích đất đã được UBND xã Giao Hà cho thuê để nuôi trồng thủy sản nước ngọt; không chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại về kinh tế do ông Láng đưa ra với số tiền hơn 4 tỷ đồng.
Ông Mai Xuân Láng – người có đơn khởi kiện UBND xã Giao Hà cho rằng, việc xã ra Thông báo thu hồi đất, chấm dứt hợp đồng cho thuê đất là không có căn cứ, bởi các Hợp đồng số 09, 10, 13 mà ông ký thuê đất với UBND xã vẫn còn thời hạn (đến năm 2034). Khi thực hiện ký lại HĐ mới (năm 2017), các HĐ này vẫn còn giá trị pháp lý, chưa được thanh lý.
Ngoài ra, sau khi ký kết các hợp đồng thuê đất, ông đã đầu tư nhiều tỷ đồng để xây dựng các hạng mục công trình Dự án “Đầu tư trang trại chăn nuôi, nuôi cá nước ngọt” và trồng cây xung quanh các thửa đất, hiện chưa thu hồi được vốn. Do đó, ông đề nghị Tòa yêu cầu UBND xã Giao Hà bồi thường cho ông số tiền hơn 4 tỷ đồng.
Theo số liệu của UBND xã Giao Hà, địa phương này có trên 28ha đất nông nghiệp (công ích) hiện đang cho 16 hộ gia đình, cá nhân đấu thầu sản xuất. Một trong số 16 hộ gia đình cá nhân, có hộ gia đình ông Mai Xuân Láng, trú tại xã Giao Phong, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định).
Ông Mai Xuân Láng cho biết, không đồng tình với bản án của TAND huyện Giao Thủy, sẽ làm đơn kháng án toàn bộ nội dung bản án nói trên.
Thanh tra phát hiện chính quyền xã có nhiều sai phạm
Trước khi vụ việc được TAND huyện Giao Thủy đưa ra xét xử, Thanh tra huyện Giao Thủy đã tiến hành thanh tra việc cho thuê đất tại xã Giao Hà. Ngày 14/10/2022, UBND huyện Giao Thủy đã ban hành kết luận thanh tra số 920/KL-UBND, trong đó chỉ rõ một số vi phạm “khó có thể khắc phục được”.
Ao nuôi cá bỏ hoang của ông Láng kể từ khi xã ra thông báo chấm dứt hợp đồng cho thuê đất. Ảnh: K.Trung.
Theo Kết luận thanh tra, qua kiểm tra hồ sơ, trên cùng một diện tích đấu thầu của các hộ dân vẫn tồn tại song song 2 hợp đồng: Một là hợp đồng do các hộ dân cung cấp được đại diện UBND xã ký tại các thời điểm khác nhau từ năm 2004 đến năm 2017 với thời hạn đấu thầu từ 15 đến 20 năm. Đến thời điểm thanh tra, chưa có hợp đồng nào hết hạn đầu thầu đất. Hai là các hợp đồng do UBND xã cung cấp có thời hạn từ năm 2016 đến năm 2021. Hiện nay các hợp đồng này đã được UBND xã thông báo chấm dứt hợp đồng khi hết thời gian đấu thầu đất công ích vào tháng 6/2021.
Kết luận thanh tra xác định, việc UBND xã Giao Hà từ năm 2004 đến năm 2017 đã ký hợp đồng cho các hộ dân đấu thầu đất công ích để nuôi trồng cây con có giá trị kinh tế, cho phép các hộ dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất thành đất nông nghiệp khác.
Các hộ dân đã đào ao, nuôi trồng thủy sản, vượt lập thành trang trại, trồng cây cảnh có giá trị, trồng cây rau màu, cây ăn quả khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép gây hậu quả khó có thể khắc phục được, vi phạm các Điều 15, Điều 36, Điều 37 Luật Đất đai năm 2003 về thẩm quyền sử dụng đất và Điều 59 Luật Đất đai năm 2013 về thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển đổi mực đích sử dụng đất.
Ông Láng đề nghị TAND huyện Giao Thủy yêu cầu UBND xã Giao Hà bồi thường cho mình số tiền hơn 4 tỷ đồng thiệt hại do Thông báo thu hồi đất mang lại. Ảnh: K.Trung.
Bên cạnh đó, việc UBND xã Giao Hà ký hợp đồng cho các hộ dân đấu thầu đất công ích thời hạn 20 năm là không đúng quy định của Luật Đất đai; một số hộ dân thuê đất không phải là người địa phương, cho thuê đất không qua đấu giá là không đúng với quy định, vi phạm Điều 72 Luật Đất đai năm 2003; Điều 74 Nghị định số 181NĐ-CP năm 2004 và Điều 132 Luật Đất đai năm 2013.
Ngoài ra, việc UBND xã Giao Hà năm 2018 ký lại hợp đồng đấu thầu đất công ích với các hộ dân, thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2021 (thời hạn 5 năm) nhưng lại lập biên bản làm việc ngày 20/5/2018 giữ nguyên giá trị các hợp đồng cũ đã ký với các hộ dân, thời hạn từ 15 đến 20 năm là không đúng quy định.
“Để xảy ra các sai phạm, tồn tại trên trách nhiệm thuộc về UBND xã Giao Hà các thời kỳ từ năm 2004 đến năm 2022, chịu trách nhiệm chính là Chủ tịch UBND xã các thời kỳ từ 2004 – 2010, 2010 – 2015, 2015 – 2020, 2020 đến tháng 4/2022”, kết luận thanh tra nêu rõ.
Trao đổi với Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Trần Anh Dũng, PCT UBND tỉnh Nam Định cho biết, huyện Giao Thủy đã kỷ luật cán bộ, lãnh đạo xã Giao Hà thời điểm để xảy ra các sai phạm trong quản lý đất đai.
Theo hồ sơ vụ việc: ngày 26/2/2014, UBND xã Giao Hà ký với ông Mai Xuân Láng hợp đồng số 09/HĐ-UBND cho đấu thầu đất công ích để trồng cây con có giá trị kinh tế, thời hạn 20 năm, diện tích 55.000m2, thời hạn thực hiện từ 26/2/2014 đến 26/2/2034.
Sau khi ký hợp đồng, ông Láng làm cam kết bảo vệ môi trường để đầu tư trang trại chăn nuôi và nuôi cá nước ngọt. Ngày 14/3/2014, UBND huyện Giao Thủy có thông báo số 39/TB-UBND về việc chấp nhận đăng ký bản cam kết bảo vệ môi trường của Dự án “Đầu tư trang trại chăn nuôi, nuôi cá nước ngọt”, trong đó nêu rõ chủ Dự án là ông Mai Xuân Láng có trách nhiệm thực hiện đúng và đầy đủ những nội dung nêu trong bản cam kết bảo vệ môi trường.
Ngày 15/5/2014, UBND xã Giao Hà tiếp tục ký hợp đồng số 10/HĐ-UBND cho ông Mai Văn Láng đấu thầu đất công ích diện tích 7.572m2; ngày 17/11/2014, UBND xã ký hợp đồng số 13/HĐ-UBND cho ông Mai Văn Láng đấu thầu đất công ích diện tích 8090m2. Các hợp đồng này đều ghi rõ thời gian thực hiện hợp đồng là 20 năm.
Tháng 11/2022, UBND xã Giao Hà ra thông báo đơn phương chấm dứt hợp đồng cho thuê đất, yêu cầu ông Láng bàn giao lại đất mà không được bồi thường tài sản trên đất.
