Rượu Shan Lùng là đặc sản nổi tiếng của đồng bào dân tộc Dao ở bản Shan Lùng, xã Bản Xèo, huyện Bát Xát (Lào Cai). Tuy nhiên người dân nơi đây đã làm mất đi thương hiệu của chính mình. Rượu Shan lùng “xịn” phải đổi tên thành rượu… Mao Lùng. 
Ông Thụ giới thiệu sản phẩm rượu Mao Lùng
Về Bát Xát chúng tôi gặp ngay Chủ tịch UBND huyện Lý Seo Dìn, ông cho biết: Từ đầu năm huyện đã phải chủ trì mấy cuộc họp để đòi lại thương hiệu cho rượu Shan Lùng. Trước đây dân bản Shan Lùng chuyên SX rượu nguyên chất cho HTX Vạn Hoa (nay là HTX Shan Lùng). HTX đưa rượu vào dây chuyền để tinh chế và đóng chai thành rượu Shan Lùng thành phẩm.
Thông qua HTX, người dân xã Bản Xèo đã tiêu thụ được lượng lớn sản phẩm rượu ra thị trường. Thế nhưng năm 2003, UBND xã Bản Xèo đã đồng ý cho Cty Du lịch Lào Cai sử dụng địa danh thôn Shan Lùng để đăng kí nhãn hiệu “rượu Shan lùng” nổi tiếng. Điều này đã làm ảnh hưởng đến việc khai thác và phát triển rượu đặc sản địa phương của HTX Shan Lùng.
Ông Lý Seo Dìn bức xúc: “Sau khi được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp văn bằng bảo hộ “rượu Shan Lùng”, Cty Du lịch Lào Cai cho rằng HTX Shan Lùng vi phạm nhãn hiệu hàng hoá, đồng thời đề nghị HTX không được lưu thông sản phẩm rượu Shan Lùng trên thị trường. Suốt từ năm 2005 đến nay, UBND huyện và HTX Shan Lùng đã nhiều lần khiếu nại, yêu cầu Cục Sở hữu trí tuệ huỷ bỏ hiệu lực văn bằng bảo hộ của Cty Du lịch Lào Cai nhưng chưa có kết quả”.
“Chúng tôi không biết mỗi năm Cty Du lịch Lào Cai tự chế xuất và cung ứng bao nhiêu lít rượu mác Shan Lùng ra thị trường song đó không phải là rượu do chính người dân Shan Lùng SX. Vừa qua UBND huyện đã đầu tư 2,3 tỷ đồng cho xã Bản Xèo xây dựng thương hiệu làng nghề nấu rượu kết hợp du lịch. Rượu Shan Lùng vốn là thương hiệu là của người dân bản địa thì họ phải được hưởng lợi chứ không thể cho DN kinh doanh nhãn mác Shan Lùng”- ông Dìn nói.
Ông Lê Quang Thụ, Chủ nhiệm HTX Shan Lùng cho biết: Do không được lưu thông sản phẩm rượu Shan Lùng, HTX phải đầu tư thêm 2 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền đóng chai rượu Mao Đài (Trung Quốc), tinh chế rượu Shan Lùng “kết hợp” thành rượu…Mao Lùng.
Trong khi việc tranh chấp bản quyền chưa ngã ngũ thì hàng nghìn lít rượu “xịn” của người dân SX cho HTX theo hợp đồng phải đổi thành rượu…Mao Lùng. Cũng theo ông Thụ, do khách hàng chưa quen với tên gọi rượu Mao Lùng nên việc tiêu thụ rất khó khăn. Hiện trên 40 hộ SX rượu trong xã Bản Xèo rất khó khăn về đầu ra sản phẩm. Điều hết sức vô lý ngay bản thân người dân SX rượu, đóng vào can 3 - 5 lít dán nhãn Shan Lùng đi bán thì lại phạm luật.
Theo ông Lý Seo Dìn, về mặt pháp lý phía Cty Du lịch Lào Cai xin Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng bảo hộ nhãn hiệu rượu Shan Lùng không thông qua UBND huyện là điều không thể chấp nhận. UBND xã Bản Xèo cũng không có quyền cho phép DN sử dụng địa danh để đăng kí nhãn hiệu. Quan điểm của huyện bằng giá nào cũng phải đòi lại thương hiệu rượu Shan Lùng.
