EU hiện là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư lên tới 28 tỷ Euro.
Tiến đến kỷ niệm 4 năm ngày Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực (1/8/2020 - 1/8/2024), Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tiến hành cuộc khảo sát Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) để điểm lại những cơ hội và thách thức EVFTA đối với các doanh nghiệp Việt Nam và châu Âu.
Từ góc độ thương mại, EVFTA đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu, các doanh nghiệp Việt Nam có mức độ nhận thức rõ ràng hơn về EVFTA so với các hiệp định thương mại khác mà Việt Nam đã ký kết.
Kết quả khảo sát cho thấy, 27% doanh nghiệp được khảo sát hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA, thể hiện qua việc tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang EU từ 35 tỷ euro năm 2019 lên trên 48 tỷ Euro năm 2023. Sự tăng trưởng này được ghi nhận ở nhiều ngành hàng chủ lực, như điện tử, dệt may, giày dép, nông sản và thủy sản.
Mặt khác, dù xuất khẩu tăng trưởng mạnh, nhưng nhập khẩu của Việt Nam từ EU lại tăng trưởng chậm hơn, chỉ từ 11 tỷ Euro lên 11,4 tỷ Euro trong cùng kỳ. Điều này dẫn đến sự gia tăng đáng kể sự mất cân bằng thương mại giữa hai bên.
Tuy nhiên, EVFTA đã giúp tăng cường sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư châu Âu. EU hiện là một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư lên tới 28 tỷ Euro. Đặc biệt, trong năm 2023, dòng vốn đầu tư trực tiếp từ EU vào Việt Nam vẫn tiếp tục tăng trưởng, trái ngược với xu hướng giảm chung trên toàn cầu.
Kết quả khảo sát của EuroCham cho thấy, 27% doanh nghiệp được khảo sát hưởng lợi từ Hiệp định EVFTA.
Nhìn chung, EVFTA đã góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và EU, tạo ra nhiều cơ hội hợp tác mới cho cả hai bên. Tuy nhiên, việc mất cân bằng thương mại ngày càng tăng là một vấn đề cần được quan tâm và tìm giải pháp.
Khảo sát Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) cho thấy, mặc dù EVFTA đã mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam nhưng vẫn còn một số rào cản đáng kể đang kìm hãm quá trình tận dụng tối đa lợi ích của hiệp định này.
Những trở ngại chính bao gồm vướng mắc về pháp lý, các quy định phức tạp, sự không thống nhất giữa các địa phương về tiêu chuẩn quốc tế gây khó khăn cho doanh nghiệp. Thiếu hiểu biết về hiệp định khi cả doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước chưa nắm rõ đầy đủ các quy định của EVFTA, dẫn đến các vấn đề về hải quan, thủ tục thông quan và định giá.
Bên cạnh đó là rào cản kỹ thuật, các yêu cầu về chứng nhận, thử nghiệm sản phẩm vẫn còn nhiều hạn chế. Những thay đổi chính sách, quy định mới về thuế, rào cản kỹ thuật khi gia nhập thị trường cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Theo các chuyên gia, EVFTA là một cơ hội lớn nhưng cần có những nỗ lực liên tục để khắc phục những khó khăn hiện tại. Cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, thống nhất tiêu chuẩn và tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc giải quyết các vấn đề này sẽ giúp khai thác tối đa tiềm năng của EVFTA và mang lại lợi ích cho cả Việt Nam và châu Âu.
